Ο Διομήδης παρέσυρε και την ιστορία της Νάξου… Κατέρρευσε ένα από τα κτήρια που βρίσκονται στα Καλαμίτσια, στο κάμπο των Μελάνων…
Ελλάδα… Η χώρα που η γραφειοκρατία σκοτώνει τα παιδιά της. Και το χειρότερο; Ολοι κλαίμε όταν βλέπουμε το γάλα να χύνεται. Πως μας ήρθε; Μα χάρη στον Διομήδη ανακαλύπτουν την γύμνια μας… Βλέπετε με βάση την ενημέρωση που έχουμε από τον Γιώργο Βερύκοκκο – με ανάρτηση στη σελίδα του στα social media – λόγω της έντονης βροχόπτωσης κατέρρευσε ένα από τα κτήρια στα Καλαμίτσια, στον κάμπο των Μελάνων.
Και όπως είναι λογικό, τώρα όλοι θα αρχίσουμε να κλαίμε… Τι κάναμε όμως για να τα κρατήσουμε “ζωντανά”; Ποια είναι τα Καλαμίτσια, τα οποία το περασμένο καλοκαίρι τα επισκέφθηκε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη όταν βρέθηκε για δύο ημέρες στη Νάξο ενώ το 2019 έφτασε έως τη Βουλή με ερώτηση από τον Γιάννη Βρούτση;
Κι όμως εργασίες είχαν γίνει και νωρίτερα. Τον Φεβρουάριο του 2018 παρεμβάσεις και εργασίες καθαρισμού πραγματοποίησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στα Καλαμίτσια, την εξοχική κατοικία των Ιησουιτών Μοναχών, στις Μέλανες. Οι εργασίες περιελάμβαναν καθαρισμό της βλάστησης στον εξωτερικό χώρο και μερικό καθαρισμό εντός του μνημείου. Επίσης, αναστηλώθηκε τοιχίο εξωτερικά του κτιρίου και πραγματοποιήθηκαν αποχωματώσεις από τη στέγη. Ταυτόχρονα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με το Δήμο πραγματοποίησαν έργα για τη διευθέτηση των ομβρίων, τα οποία κατέληγαν εντός του προαύλιου χώρου του μνημείου. Παρά τις εργασίες καθαρισμού, δυστυχώς, τα ίχνη και σημάδια από τα ζώα είναι εμφανή, καθώς δεν υπάρχει περίφραξη ή κάποια κατασκευή που να εμποδίζει την είσοδό των ζώων εντός του κτιρίου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1683.
Τον Γενάρη του ίδιου χρόνου κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννης Βρούτσης στην αρμόδια υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ερώτηση που περιελάμβανε έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων κου Λεονταρίτη, προς το γραφείο της Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού με το οποίο γίνονταν γνωστή η πρόθεση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου να συμμετάσχει στην Προγραμματική Σύμβαση για την αποκατάσταση του εν λόγω μνημείου (σ.σ. Μέγαρο Ιησουιτών στα Καλαμίτσια Νάξου) και να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών από ιδίους πόρους μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ (με το ΦΠΑ). Και δεν είχε πάρει ποτέ απάντηση…
Ιστορία του Μοναστηρίου
Ανάμεσα στις Μέλανες και την Ποταμιά, στην περιοχή Καλαμίτσια, βρίσκεται το εντυπωσιακό οικοδόμημα που άλλοτε υπήρξε το καλοκαιρινό θέρετρο των Ιησουιτών μοναχών. Κτίστηκε τον 17ο αιώνα, με χρήματα της οικογένειας του Ροβέρτο Σωζέ, ενός από τους διασημότερους ηγούμενους των Ιησουιτών της Νάξου. Με πολλά δωμάτια, παρεκκλήσι, βοηθητικά κτίσματα, όπως περιστερώνα, στάβλο, ελαιοτριβείο κλπ, καθώς και τεράστιο κήπο, διαμορφωμένο με πλατώματα, τοίχους αντιστήριξης, στέρνες και κλίμακες, το μοναστήρι-θέρετρο των Ιησουιτών αποτελεί ένα ξεχωριστό κράμα δυτικής και τοπικής τεχνοτροπίας.
Λόγω της πολυτέλειας που το διέκρινε, αποκαλείτο και «παλάτι των Ιησουιτών», υπήρξε αντικείμενο θαυμασμού αλλά και κριτικής στην εποχή του και συναντάται σε πολλά κείμενα περιηγητών και αναφορές παπικών απεσταλμένων.
Στην ερώτηση δε του Γιάννη Βρούτση τότε διαβάζουμε «Στην περιοχή των Μελάνων Νάξου δεσπόζει ένα παλάτι, κτίσμα του 1673, που απετέλεσε την εξοχική κατοικία των Καθολικών Μοναστικών Ταγμάτων (Ιησουιτών – Λαζαριστών – Σαλεσιανών), καθώς και των μαθητών του σπουδαίου σχολείου στο Κάστρο της Νάξου, που διαδοχικά διηύθυναν οι προαναφερόμενοι Μοναχοί αλλά και το κέντρο της διαχειρίσεως και οικονομικής εκμεταλλεύσεως της μεγάλης κτηματικής περιουσίας της αρχαίας Αδελφότητος των Καθολικών της Νάξου (ιδρύθηκε το 1226) με την επωνυμία “Το Αγιώτατον Σώμα του Χριστού”, που μετονομάσθηκε , τον 19ο αιώνα σε “ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ” και σήμερα αποτελεί Ίδρυμα με σκοπό κυρίως εκπαιδευτικό. Η Αδελφότητα, μέσω των Μοναστικών Ταγμάτων, επί τρεις αιώνες και μέχρι το 1927 λειτουργούσε σπουδαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα, που εξελίχθηκε στην περίφημη Εμπορική Σχολή της Νάξου, της οποίας οι απόφοιτοι στελέχωναν τη Δημόσια Διοίκηση αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις μετά την ίδρυση του νέου Ελληνικού Κράτους. Μεταξύ των μαθητών της Σχολής συγκαταλέγεται και ο Νίκος Καζαντζάκης.
Το συγκρότημα του ανωτέρω Μεγάρου, των βοηθητικών χώρων του καθώς και του περιβάλλοντος φυσικού τοπίου αποτελεί σπουδαίο ιστορικό τεκμήριο της ξεχωριστής κουλτούρας των νησιών μας και του νεώτερου Κυκλαδικού πολιτισμού. Έχει κηρυχθεί Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο με την ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ27/63118/1414/ 9-11-1982. Το συνολικό εμβαδόν των κτηριακών εγκαταστάσεων του Μεγάρου ανέρχεται σε χίλια πεντακόσια τετραγωνικά μέτρα (1500 τ.μ.) περίπου. Ιδιοκτήτης του Μνημείου-Μεγάρου Καλαμιτσίων είναι το Ίδρυμα Καθολικών Νάξου «Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».
Η σημερινή κατάσταση των κτηρίων είναι πολύ άσχημη. Χρήζουν σωστικών επεμβάσεων και αμέσου αποκαταστάσεως. Επίσης, χρειάζεται να δημιουργηθούν εντός του Μεγάρου σύγχρονοι χώροι υγιεινής και αναψυχής προκειμένου να εξυπηρετούν τους πολυάριθμους θερινούς επισκέπτες, που αναμένεται να πολλαπλασιαστούν όταν αποκατασταθεί ο πολύ σημαντικός και ιστορικός αυτός χώρος.
Ως γνωστόν, βασική προϋπόθεση για την χρηματοδότηση και ανάληψη οποιασδήποτε εργασίας διάσωσης και αποκατάστασης του Μνημείου είναι η ύπαρξη μελετών. Στο πλαίσιο αυτό, με το με Α.Π. 10476/81/26-1-2018 έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων γνωστοποιήθηκε η πρόθεση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Π.Ν.ΑΙ.) να συμμετάσχει στην Προγραμματική Σύμβαση, που αναφέρεται στο θέμα και αφορά στην «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΤΩΝ ΙΗΣΟΥΙΤΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΚΑΛΑΜΙΤΣΙΑ ΜΕΛΑΝΩΝ ΝΑΞΟΥ» και να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση των αναφερομένων μελετών από ιδίους πόρους της Π.Ε. Κυκλάδων μέχρι του ποσού των 40.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
Το ανωτέρω έγγραφο απεστάλη στο γραφείο της Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο την 26η Ιανουαρίου 2018 και με αριθμό πρωτοκόλλου εισερχομένου εγγράφου ΥΠΠΟΑ/ΓΓΓΠ/41129/688/30-1-2018.΄Εκτοτε, και παρά την παρέλευση δεκατεσσάρων (14) και πλέον μηνών δεν έχει υπάρξει καμία απάντηση ή άλλη ενέργεια από πλευράς του υπουργείου, που να ανταποκρίνεται στην σημαντική προσφορά της Π.Ν.ΑΙ..
Μενδώνη και Καλαμίτσια
Φέτος η κα Μενδώνη το είδε, το θαύμασε και έδωσε … υποσχέσεις. Μάλιστα στο σχετικό δελτίο από το Υπουργείο Πολιτισμού είχαμε διαβάσει “Το «Θέρετρο των Ιησουιτών» στα Καλαμίτσια, ένα επιβλητικό κτηριακό συκρότημα, το οποίο οικοδομήθηκε στο 1680 από τον Robert Saulger, ηγούμενο του τάγματος των Ιησουιτών της Νάξου, επισκέφθηκε η Λίνα Μενδώνη. Το συγκρότημα περιλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του κτηρίου, βοηθητικούς χώρους και αύλειο χώρο, όπου διατηρούνται προσκτίσματα, στάβλοι, μαγειρεία, αποθήκες. Σήμερα το συγκρότημα αντιμετωπίζει έντονα στατικά προβλήματα και φθορές. Κατά τη διάρκεια της αυτοψίας, η Λίνα Μενδώνη συζήτησε με τον εκπρόσωπο του Ιδρύματος Καθολικών Νάξου «Ο Τίμιος Σταυρός», Ιάκωβο Ναυπλιώτη, τη δυνατότητα αποκατάστασης του συγκροτήματος με την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών και την αναζήτηση πόρων χρηματοδότησης, προκειμένου να δοθούν νέες χρήσεις.
Ομως, ο Διομήδης είχε άλλη άποψη. Και τώρα βέβαια όλοι θα κλαίμε…
