“Λέω πότε θα έρθει η ώρα να ξεκινήσω για το σχολείο. Είμαι πολύ ενθουσιασμένη». «Βρέθηκα στη φάση να χάσω το ενδιαφέρον μου για τη ζωή. Εχασα τον σύζυγό μου προ τριετίας, δεν ήθελα να βγαίνω, φορούσα μαύρα».
Αυτές οι δύο φράσεις της 78χρονης κ. Σοφίας μού ήρθαν έντονα στο μυαλό όταν ανέτρεξα στη συνομιλία μας. Πόσο αλλάζει η ζωή μας όταν κάνουμε αυτό που θέλουμε, όταν πραγματοποιούμε τα όνειρά μας ακόμη και σε μεγάλη ηλικία!
Η Σοφία Παπουλίδου-Ρωμνάκη είναι μαθήτρια στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στη Ρόδο. Είναι σαν να ξανάνιωσε επιστρέφοντας στα θρανία 64 μετά. Ή, καλύτερα, χωρίς «σαν». Η ζωή της μοιάζει να αποτυπώνει τα δύσκολα χρόνια που πέρασαν πολλοί Ελληνες τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χώρα προσπαθούσε να ορθοποδήσει, οι κοινωνίες κλειστές, ο ρόλος των γυναικών στη σκιά των ανδρών.
Γεννήθηκε στο Κιλκίς το 1945 και στα τέσσερά της η οικογένειά της μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη. Δέκα χρόνια μετά, και ενώ ήταν καλή μαθήτρια, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το γυμνάσιο –έφτασε μέχρι τη Β΄ τάξη– για να εργαστεί στο μαγαζί με ξηρούς καρπούς που είχε ο πατέρας της. «Επρεπε να σταματήσω το σχολείο επειδή σπουδάζαμε τον αδελφό μου. Βέβαια, καθώς δεν πήγαινα σχολείο, ο μπαμπάς με έγραψε στα γαλλικά», θυμάται. Ο γάμος ήρθε κάποια στιγμή, κατόπιν τα παιδιά, δύο κορίτσια. Σήμερα πια έχει και έξι εγγόνια.
Κατόπιν ακολούθησε τη «μεγάλη της» (κόρη) στην Αγγλία, η οποία πήγε εκεί για σπουδές, παντρεύτηκε και έμεινε μόνιμα. «Στην Αγγλία ήταν καλά γιατί ήμουν μαζί με τα παιδιά μου, τα εγγόνια μου», λέει, θυμίζοντας την παραδοσιακή Ελληνίδα μάνα. Αλλωστε επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό μου αυτό, αφού σήμερα ζει στη Ρόδο, δίπλα στη «μικρή μου». Η κόρη της είναι νηπιαγωγός, ο γαμπρός της αρχαιολόγος, πανεπιστημιακός. «Δεν παραπονιέμαι. Εχω και υπέροχα εγγόνια. Είμαι καλά», μου λέει με πληρότητα.
Βέβαια, η απώλεια του άνδρα της –ήταν πάνω από 50 χρόνια μαζί– την κατέβαλε. Η σταδιακή παραίτηση από τη ζωή, κατανοητή μετά ένα πένθος. «Τα παιδιά μού πρότειναν να τελειώσω το σχολείο. Το είχα απωθημένο, αλλά… Στην αρχή είπα όχι. Και μόνο που το άκουσα, αγχώθηκα πώς θα βγάλω πέρα τα μαθήματα. Εγώ, σε τέτοια ηλικία;» γελάει σήμερα διηγούμενη τα γεγονότα. Αλλωστε τώρα πια όλα πηγαίνουν περίφημα.
«Διασκεδάζω στο σχολείο, με ευχαριστεί, μου φέρονται πολύ ευγενικά οι συμμαθητές μου, είναι σαν παιδιά μου. Μου λένε πως τους δίνω κουράγιο να συνεχίσουν, είμαι η μασκότ της τάξης. Οι περισσότεροι συμμαθητές μου είναι εργαζόμενοι και παράλληλα σπουδάζουν για το απολυτήριο».
Βέβαια, οι συμμαθητές της δεν είναι οι μόνοι ένθερμοι υποστηρικτές της κ. Σοφίας. «Οι συνομήλικοί μου στο ΚΑΠΗ μόλις άκουσαν ότι ξαναπάω σχολείο με χειροκρότησαν. Και οι δάσκαλοί μου εκεί ενθουσιάστηκαν», λέει.
Καταλαβαίνω ότι της κάνει πολύ καλό να βγαίνει από το σπίτι. «Με παρακίνησαν να πάω στο ΚΑΠΗ τα παιδιά μου. Είναι πολύ ωραία, μας κάνουν χορό, ασκήσεις για το σώμα. Μάλιστα ξεκίνησα να πηγαίνω με μπαστούνι γιατί έχω πρόβλημα με τη μέση, αλλά με άσκηση και περπάτημα το παράτησα στην άκρη. Να, το βλέπω εκεί στη γωνιά», μου λέει γελώντας.
«Μαγειρεύω, μου αρέσει και η κηπουρική, μου τα χαλάνε βέβαια τα γατιά αλλά δεν πειράζει. Χθες συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την απώλεια του συζύγου. Πήγα “μαυρισμένη” στο σχολείο. Αλλά προσπαθώ να μη με παίρνει από κάτω, να βλέπω αλλιώς τη ζωή, να χαίρομαι. Αυτό, να χαίρομαι».
Διετείς σπουδές και ευελιξία
Στην Ελλάδα λειτουργούν 67 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) με 4.322 εκπαιδευόμενους και άλλα 12 σε σωφρονιστικά καταστήματα με 771 εκπαιδευόμενους. «Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας βασίζεται στην εκπαίδευση ενηλίκων. Υπάρχει ευελιξία στην ύλη, προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες των μαθητών. Δεν υπάρχουν βιβλία, διαγωνίσματα, εξετάσεις. Ο μαθητής καλείται να μάθει έχοντας ως βάση και αυτά που γνωρίζει», λέει στην «Καθημερινή» ο κ. Αθανάσιος Κλέτσας, διευθυντής του ΣΔΕ Ρόδου, φιλόλογος και υποψήφιος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου στην εκπαίδευση ενηλίκων και στην εκπαιδευτική πολιτική.
Τα ΣΔΕ λειτουργούν από τις 5 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ, οι σπουδές είναι διετείς και δέχονται ενήλικους μαθητές που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. «Κάνουμε ελληνικά, γραμματική, αγγλικά, υπολογιστές, κοινωνιολογία, καλλιτεχνικά, περιβαλλοντικά θέματα και φυσικές επιστήμες. Εχω παρατηρήσει ότι τους αρέσει πολύ η αστρονομία», λέει ο κ. Κλέτσας. Και μιλώντας για τη μαθήτριά του, τονίζει: «Η κ. Σοφία είναι εξαιρετική. Εχει έρθει συνειδητοποιημένη και δίνει σημαντικά μηνύματα. Δείτε στην ηλικία αυτή μια γυναίκα που δεν παρατάει τα όνειρά της».
