Ισραηλινοί (κυρίως), Γάλλοι, Ισπανοί και Ιταλοί πιέζουν την Κυβέρνηση για επενδύσεις στον τομέα των αφαλατώσεων στα νησιά του Αιγαίου και οι τοπικοί παράγοντες αντιδρούν…
Πριν από μερικές ημέρες, ο Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών κ. Χρυσοχοϊδης μέσω συνέντευξης δήλωσε ότι μέσω συγχώνευσης – συνεργασίας των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ μπορεί να δημιουργηθεί μια ισχυρή κρατική επιχείρηση που θα συμβάλει στη μείωση του κόστους ύδρευσης των νησιών, θα βάλει τέλους στους …νερουλάδες παράλληλα δε θα βελτιώσει τη ποιότητα εξυπηρέτησης εκατομμυρίων τουριστών. Το παράξενο είναι ότι οι διοικήσεις των δύο εταιρειών όχι μόνο δήλωσαν άγνοια για το σχέδιο συγχώνευσης – συνεργασίας, αλλά φοβούνται ότι έρχεται η ώρα της ιδιωτικοποίησης όσον αφορά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, που όπως είναι γνωστό αποτελεί και το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τις πολυεθνικές εταιρίες και την αφορμή πολεμικών συρράξεων στο άμεσο μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο Υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Μανιάτης που είχε δηλώσει ότι τον κύριο λόγο θα τον έχουν οι ιδιώτες οι οποίοι θα κατασκευάσουν, θα χρηματοδοτήσουν και θα λειτουργήσουν τις μονάδες αφαλάτωσης. Είχε τονίσει μάλιστα «με τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου έχουμε ξεκινήσει μεγάλη διαδικασία να υδροδοτήσουμε από τέτοιου είδους μονάδες, που θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, όλα τα νησιά του Αιγαίου». Και όταν μιλάμε για νησιά, πρέπει να αναφέρουμε ότι σήμερα, το κόστος ύδρευσης των νησιών με υδροφόρες κ.λπ. προσεγγίζει τα 10 – 12 ευρώ ανά κυβικό μέτρο (πριν από δύο χρόνια είχε φτάσει και στα 15 ευρώ), όταν οι τελευταίες τεχνολογίες αφαλάτωσης επιτρέπουν την παραγωγή πόσιμου νερού με κόστος περί το 0,5 – 0,8 ευρώ ανά κυβικό μέτρο. Στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα περί τις 40, κυρίως μικρές, μονάδες αφαλάτωσης, χωρίς να έχει επιλυθεί το οξύ πρόβλημα ύδρευσης των νησιών, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Τα σχέδια για μονάδες αφαλάτωσης είχαν κυκλοφορήσει και στο παρελθόν, χωρίς να εφαρμοστούν, ενίοτε εξαιτίας τοπικών αντιδράσεων για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Προ εβδομάδων, πάντως, εγκαινιάστηκε η μονάδα αφαλάτωσης της Ύδρας, δυναμικότητας 1.600 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως. Η δημοτική αρχή του νησιού υποστηρίζει πως το ετήσιο όφελος από τη λειτουργία της μονάδας ξεπερνά τα 500.000 ευρώ αφού μέχρι πρόσφατα η μεταφορά του νερού με υδροφόρα κόστιζε 3,19 ευρώ ανά κυβικό μέτρο, ενώ το νερό της αφαλάτωσης κοστίζει 1,19 ευρώ ανά κυβικό.
Στον αντίποδα, υπάρχει το παράδειγμα της Μήλου, η αφαλάτωση εκεί λειτούργησε το 2007, από την εταιρεία Αιολική Μήλου (την κατασκευή και διαχείριση της μονάδας την έχει η Sychem). Ο ιδιώτης τιμολογεί το νερό 2,31 ευρώ ανά κυβικό μέτρο, αλλά ο δήμος Μήλου τιμολογεί τους πολίτες με μόλις 1,5 ευρώ ανά κυβικό. Τη διαφορά καλείται να την πληρώσει η δημοτική αρχή, η οποία οφείλει σημαντικά ποσά στην ιδιοκτήτρια εταιρεία της μονάδας. Στελέχη της περιφέρειας επισημαίνουν και το γεγονός πως τόσο στη Μήλο, όσο και σε πολλά νησιά υπάρχουν τεράστιες απώλειες νερού λόγω κακής ποιότητας του δικτύου ύδρευσης και μη εφαρμογής σχεδίων διαχείρισης – εξοικονόμησης. Στη Μήλο, για παράδειγμα, εκτιμάται πως οι απώλειες φτάνουν στο 50%!
Και η Κυβέρνηση – κάτω από τις πιέσεις της αγοράς – προωθεί ένα μοντέλο όπου προβλέπει τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου για την κατασκευή και διαχείριση των μονάδων, με κυρίαρχο ρόλο των ιδιωτών. Τα μεγάλα νησιά θα δημοπρατήσουν ξεχωριστά κάθε μονάδα, ενώ για τα μικρότερα προβλέπεται πως θα γίνει δημοπράτηση ανά ομάδα, για την εξασφάλιση οικονομιών κλίμακος. Ποιοι ασκούν πιέσεις; Διεθνείς κολοσσοί του κλάδου από το Ισραήλ, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία. Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν πως για να επιτύχει το εγχείρημα απαιτείται πολιτική βούληση καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις (σε παράκτιες περιοχές) το κόστος του νερού για τους πολίτες μπορεί να αυξηθεί. Αναφέρουν μάλιστα το παράδειγμα της Ισπανίας η οποία το 2004 ανακοίνωσε (και με συνδρομή κονδυλίων του ΕΣΠΑ) ένα φιλόδοξο σχέδιο κατασκευής 51 μονάδων αφαλάτωσης στη χώρα. Μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί 27 μονάδες (αρκετές από τις οποίες υπολειτουργούν λόγω τοπικών αντιδράσεων), άλλες 13 βρίσκονται υπό κατασκευή ή ολοκληρώνονται, ενώ ουδέποτε ξεκίνησε η κατασκευή των υπόλοιπων 11.
Και περνάμε τέλος στους Ισραηλινούς, την IDE Technologies, που έχει σημαντική παρουσία στη Κύπρο και ενδιαφέρεται εδώ και χρόνια για την Ελληνική αγορά. Οι διοικούντες της εταιρίας είχαν πρόσφατα επαφή με τον πρωθυπουργό κ. Σαμαρά (με αφορμή την επίσκεψή του στο Τελ Αβίβ) και έχει ως βασικό όπλο το γεγονός ότι ανήκει στον όμιλο της Delek η οποία συμμετέχει στην κοινοπραξία που έχει αναλάβει τη συνεκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου στο κοίτασμα Αφροδίτη της Κύπρου. Άλλες εταιρίες που ενδεχομένως να μπουν στην ελληνική αγορά είναι σύμφωνα με δημοσίευμα του euro2day.gr οι: γαλλική Veolia Environment (φερόταν ως πιθανός υποψήφιος για την ΕΥΔΑΠ), η νοτιοκορεατική Doosan (κυριαρχεί στην αγορά της Σαουδικής Αραβίας που είναι και η μεγαλύτερη του πλανήτη), η αμερικανική General Electric και η ισπανική Acciona….
