Τα σχεδόν 360 νησιά με 18 εκατομμύρια κατοίκους της ΕΕ αντιμετωπίζουν διαρθρωτικές και μόνιμες προκλήσεις που δεν εμφανίζονται αλλού και που ενέχουν πρόσθετο κόστος για τις επιχειρήσεις τους, κόστος που υπονομεύει τις αναπτυξιακές τους προοπτικές.
Αρθρο του Αντώνη Γάκη (*)
Στην πλειονότητα των νησιωτικών αυτών περιοχών δεν σημειώθηκε οικονομική σύγκλιση τη δεκαετία του 2000 και η κατάστασή τους έχει μάλιστα επιδεινωθεί έκτοτε, λόγω, πρωτίστως, της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της έλλειψης καινοτομίας. Απέναντι σε αυτήν τη διαπίστωση, εμείς ως Νέα Εποχή και αυριανή περιφερειακή αρχή στο Νότιο Αιγαίο θα απαιτήσουμε μέσα από όλους τους αρμόδιους φορείς και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, οι νησιωτικές περιοχές, και ειδικότερα οι επιχειρήσεις τους, να απολαύουν ειδικών μέτρων και καταλληλότερων κριτηρίων επιλεξιμότητας για στήριξη από τα διαρθρωτικά ταμεία στη μελλοντική ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής που ήδη τρέχει (2020-2027).
Εκτός των διαφορετικών μορφών πρόσθετου κόστους που συνδέονται με τον νησιωτικό τους χαρακτήρα, τα νησιά χαρακτηρίζονται επίσης από ελάχιστα διαφοροποιημένο οικονομικό ιστό, μεγάλο ποσοστό μικρομεσαίων και πολύ μικρών επιχειρήσεων και σημαντικό αριθμό επιχειρηματιών που αναπτύσσουν πολλαπλές δραστηριότητες
Ωστόσο οι νησιωτικές περιφέρειες δεν έχουν ειδικό καθεστώς στην ισχύουσα πολιτική συνοχής. Για αυτό το λόγο, η θα ζητήσουμε από τον ευρωπαίο νομοθέτη να υπερβεί την απλή αναγνώριση των δομικών μειονεκτημάτων των νησιών, συμπεριλαμβάνοντας μία «ρήτρα νησιωτικού χαρακτήρα» στη μελλοντική πολιτική συνοχής. Αυτό προϋποθέτει συγκεκριμένα την εφαρμογή νέων δεικτών μέτρησης της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης για τον καθορισμό της κατανομής των πόρων των Διαρθρωτικών Ταμείων με κριτήρια που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την προσβασιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των νησιών σε ορισμένους κλάδους (γαλάζια οικονομία, πράσινη ενέργεια, αειφόρος τουρισμός ειδικότερα).
«Οι επιχειρηματίες των νησιωτικών περιοχών και οι πολίτες των νησιών εν γένει καλούνται να αντιμετωπίσουν δομικούς περιορισμούς που συνδέονται με τη γεωγραφική τους κατάσταση και μεταφράζονται σε πρόσθετο κόστος, το οποίο υπονομεύει τις αναπτυξιακές τους προοπτικές. Ζητούμε τα νησιά να αποτελούν αντικείμενο ειδικής μέριμνας στην πολιτική συνοχής της ΕΕ μετά το προκειμένου να αντισταθμιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις των φυσικών και γεωγραφικών τους περιορισμών. Πρέπει να επιτραπεί στα νησιά να συμμετέχουν ισότιμα στην ενιαία αγορά και να μετατραπούν τα μειονεκτήματά τους σε προτερήματα.»
Να γίνει «πραγματική εφαρμογή» του άρθρου 174 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), που ορίζει ότι οι νησιωτικές ζώνες, μεταξύ άλλων περιοχών, χρήζουν ειδικής μέριμνας από την ΕΕ λόγω των γεωγραφικών, δημογραφικών και κοινωνικών περιορισμών τους.: «Η ισχύουσα πολιτική συνοχής αδυνατεί να παράσχει την αναγκαία υποστήριξη στις νησιωτικές περιοχές. Απαιτούνται μείζονες μεταρρυθμίσεις στην μελλοντική πολιτική συνοχής μετά το 2020. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν επιθυμεί απλά να εμφανίζεται συχνότερα στα έγγραφα η λέξη “νησιά”. Επιθυμεί μια προσαρμοσμένη και ειδική πολιτική που θα οδηγεί σε απτά αποτελέσματα για τα νησιά.»
Θα διεκδικηθεί η δημιουργία συστήματος λειτουργικών ενισχύσεων για τις νησιωτικές επιχειρήσεις προκειμένου να αντισταθμίζεται το πρόσθετο κόστος του νησιωτικού τους χαρακτήρα. Οι ενισχύσεις αυτές πρέπει να διέπονται από τις ίδιες ρυθμίσεις έγκρισης και εξαίρεσης με ό,τι ισχύει για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και τις λιγότερο κατοικημένες περιοχές. Στο ίδιο πνεύμα, η ΕτΠ προτείνει μεγαλύτερη ευελιξία του κανόνα περί ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (που απαλλάσσει το κράτος μέλος από την υποχρέωση να κοινοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις ενισχύσεις που καταβάλλονται στις επιχειρήσεις εφόσον δεν υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο ύψος) για τα νησιά, καθώς και των απαιτήσεων όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνεται εξάλλου να καταρτίσει ειδικό πρόγραμμα καινοτομίας προς όφελος των νησιωτικών οικονομιών. Η θέσπιση αυτού του προγράμματος θα επιτρέψει την αντιστάθμιση του ανταγωνιστικού μειονεκτήματος των επιχειρήσεων των νησιωτικών περιοχών έναντι των ηπειρωτικών όσον αφορά τις προκηρύξεις έργων λόγω των σαφώς μεγαλύτερων δαπανών και περιορισμών που υφίστανται.
Άμεσες προτάσεις – δεσμεύσεις:
# Ενίσχυση και καθιέρωση του μεταφορικού ισοδύναμου στην πηγή με άμεση αφαίρεση του ποσού κατά την αγορά τόσο για τους μόνιμους κατοίκους αλλά και τους εποχιακά εργαζόμενους στα νησιά
# Μείωση του ΦΠΑ σε όλα τα βασικά προϊόντα και μείς αν του ΦΠΑ από 13% στο 6% για τις νησιωτικές περιοχές
# Μεταφορικό ισοδύναμο στα καύσιμα στην πηγή
# Μεταφορικό ισοδύναμο και στην θηρία για τις παροχές που δεν παρέχονται στο νησί κατοικίας ώστε να καλύπτει το τεράστιο κόστος μετακίνησης για περίθαλψη
# Ενίσχυση των δημόσιων επιστημόνων λειτουργών που εργάζονται στα νησιά ως αναπληρωτές ή μόνιμοι εργαζόμενοι για τα πρώτα πέντε χρόνια με παράλληλη στεγαστική πολιτική
# Ενίσχυση των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων της, της νεανικής και γυναικείας επιχειρηματικότητας
Έχουμε τη Γνώση και τη Θέληση
Μαζί για ένα Νότιο Αιγαίο με ευρωπαϊκή προοπτική και ισονομία
(*) Γάκης Αντώνης – Mητροπίας Υποψήφιος Περιφερειακής Ενότητας Επαρχείου Θήρας Νικηφόρος Παπανικόλας ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ