Με επιστολή τους, οι πρόεδροι των έξι σμυριδοχωριών της Νάξου ζήτησαν από το δήμαρχο Δημήτρη Λιανό και τον έπαρχο Γιάννη Μαργαρίτη να ανοίξουν τα ορυχεία σμύριδας, να καθοριστεί η ποσότητα προς εξόρυξη και η εποπτεία των εργασιών.
Κείμενο του Μιχάλη Καπίρη (υποψήφιου Περιφερειακού Σύμβουλου Νάξου)
Στο φλέγον αυτό ζήτημα έχει προ ετών εκπονηθεί μελέτη από το ΙΓΜΕ, «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΜΥΡΙΔΑΣ ΝΑΞΟΥ» που παραδόθηκε τον Ιούλιο 2018 (παραδοτέο της Σύμβασης 2759/2017 μεταξύ ΙΓΜΕ και ECHMES Ltd ), με αντικείμενο αφενός μεν, τη διερεύνηση της αγοράς της σμύριδας σε συνδυασμό με την διερεύνηση της αγοράς των ανταγωνιστικών της υλικών, αφετέρου δε τον επαναπροσδιορισμό νέων πεδίων χρήσεων της Ναξιακής σμύριδας. Η μελέτη εστιάζει στην αξιοποίηση της σμύριδας Νάξου από Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚοινΣΕπ) με σκοπό την επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και την εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων υπό την διπλή θεώρηση:
- Εξορυκτική/εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σμύριδας της περιοχής Αμόμαξης Νάξου, ιδιοκτησίας Ελληνικού Δημοσίου.
- Γεωπολιτιστική ανάδειξη / αξιοποίηση / εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων και των παλαιών ορυχείων σμύριδας, καθώς και δημιουργία σχετικού Μουσείου, ως τουριστικό, εναλλακτικό ή συνδυασμένο τουριστικό πόλο έλξης.
Ιδιαίτερα θετικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η ορθολογική λειτουργία των σμυριδωρυχείων Νάξου είναι αποδεκτή και υποστηρίζεται από τους κατοίκους της ΒΑ Νάξου και της ευρύτερης περιοχής του Έργου, γεγονός που θα συμβάλλει καθοριστικά στην υλοποίηση και βιωσιμότητα του επενδυτικού σχεδίου.
Παράλληλα, η κατάλληλη προβολή των δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη βιομηχανική κληρονομιά και τα πολιτιστικά τοπόσημα της ΒΑ Νάξου και προβλέπονται για την Γεωπολιτιστική ανάπτυξη, θα δημιουργήσει τις συνθήκες έτσι ώστε η Νάξος να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο.
Τα αποτελέσματα αυτά της μελέτης επιδέχονται βέβαια περαιτέρω βελτίωσης, επικαιροποίησης και εξειδίκευσης, λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη δυνατότητα αύξησης της σχεδιαζόμενης παραγωγής, στο πλαίσιο αντικατάστασης των ανταγωνιστικών διεθνώς προϊόντων με Σμύριδα Νάξου, όπως επίσης και της αύξησης της επισκεψιμότητας αυτής της μοναδικής περιοχής της ΒΑ Νάξου που χαρακτηρίζεται από σημαντικές αρχαιότητες και μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ωστόσο, παρότι έχουν περάσει 5 χρόνια από τότε που ολοκληρώθηκε η εν λόγω μελέτη, η οποία και θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για να ξεκινήσει ένας ειλικρινής και εποικοδομητικός διάλογος τόσο μεταξύ των φορέων και των σμυριδεργατών, όσο και μέσα στην ευρύτερη κοινωνία της Νάξου, συνεχίζει να παραμένει κρυμμένη σε κάποια συρτάρια.
Παρά το διάχυτο και έντονο προβληματισμό που έχουν οι σμυριδεργάτες για τη συνέχιση της εξόρυξης και πάρα το διαφαινόμενο οριστικό κλείσιμο των ορυχείων, ο Δήμος, η Περιφερειακή Αρχή και η κεντρική κυβέρνηση συνεχίζουν να τους εμπαίζουν και να τους κρατούν ομήρους.
Οι διεκδικήσεις των σμυριδεργατών είναι δίκαιες και θα πρέπει να εισακουστούν.
Παράλληλα, θα πρέπει να ξεκινήσει η επικαιροποίηση και η εξειδίκευση της ως άνω μελέτης, η οποία θα προτείνει κάποιες εναλλακτικές και εν συνεχεία να παραδοθεί για διαβούλευση στους εμπλεκόμενους φορείς, στους σμυριδεργάτες και στην κοινωνία του νησιού μας με σκοπό την δημιουργία ενός σχεδίου που θα αποτελέσει την αφετηρία για την αναστροφή της ερήμωσης των ορεινών χωριών της Νάξου.
Μέχρι την εφαρμογή της βέλτιστης αυτής λύσης θα πρέπει να σχεδιαστεί η μεταβατική κατάσταση, με έμφαση στην ασφάλεια και την επαρκή ασφάλιση των εργαζομένων, την εξασφάλιση ομαλής λειτουργίας των ορυχείων, την εμβάθυνση της έρευνας για τις πιθανές επιπλέον χρήσεις τόσο της σμύριδας όσο και των παραπροϊόντων εξόρυξης, την εύρεση νέων κοιτασμάτων, τη σταδιακή αποκατάσταση σύνολο τον βιομηχανικών μνημείων και την ένταξη αυτόν προς τουριστική ανάπτυξη και αξιοποίηση.
Ακολουθεί το δελτίο Τύπου
Αντικείμενο του εργου «ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΜΥΡΙΔΑΣ ΝΑΞΟΥ» που παραδόθηκε τον Ιούλιο 2018 (παραδοτέο της Σύμβασης 2759/2017 μεταξύ ΙΓΜΕ και ECHMESLtd ) αποτελεί αφενός μεν η διερεύνηση της αγοράς της σμύριδας σε συνδυασμό με την διερεύνηση της αγοράς των ανταγωνιστικών της υλικών, αφετέρου δε ο επαναπροσδιορισμός νέων πεδίων χρήσεων της Ναξιακής σμύριδας.
Η μελέτη εστιάζει στην αξιοποίηση της σμύριδας Νάξου από Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚοινΣΕπ) με σκοπό την επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και την εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων υπό την διπλή θεώρηση:
- Εξορυκτική/εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σμύριδας της περιοχής Αμόμαξης Νάξου ιδιοκτησίας Ελληνικού Δημοσίου.
- Γεωπολιτιστική ανάδειξη / αξιοποίηση / εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων και των παλαιών ορυχείων σμύριδας, καθώς και δημιουργία σχετικού Μουσείου, ως τουριστικό, εναλλακτικό ή συνδυασμένο τουριστικό πόλο έλξης.
Σύμφωνα με τη μελέτη ο συνδυασμός όλων των πληροφοριών και ευρημάτων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι παρόλο που η Ναξιακή σμύριδα δεν έχει παρουσία στην αγορά τα τελευταία χρόνια, παραμένει ένα μετάλλευμα με υψηλό δυναμικό αξιοποίησης, το οποίο υπό τις κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας της Νάξου με συμβολή και στη Εθνική οικονομία.
Σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερα θετικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η ορθολογική λειτουργία των σμυριδωρυχείων Νάξου είναι αποδεκτή και υποστηρίζεται από τους κατοίκους της ΒΑ Νάξου και της ευρύτερης περιοχής του Έργου, γεγονός που θα συμβάλλει καθοριστικά στην υλοποίηση και βιωσιμότητα του επενδυτικού σχεδίου.
Παράλληλα η κατάλληλη προβολή των δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη βιομηχανική κληρονομιά και τα πολιτιστικά τοπόσημα της ΒΑ Νάξου και προβλέπονται για την Γεωπολιτιστική ανάπτυξη, θα δημιουργήσει τις συνθήκες έτσι ώστε η Νάξος να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο.
Τα αποτελέσματα αυτά επιδέχονται σημαντικής περαιτέρω βελτίωσης, λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη δυνατότητα αύξησης των αποθεμάτων και περεταίρω αύξηση της σχεδιαζόμενης παραγωγής στο πλαίσιο αντικατάστασης των ανταγωνιστικών διεθνώς προϊόντων με Σμύριδα Νάξου, /όπως επίσης και της αύξησης της επισκεψιμότητας αυτής της μοναδικής περιοχής της ΒΑ Νάξου που χαρακτηρίζεται από σημαντικές αρχαιότητες και μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Παρότι έχουν περάσει 5 χρόνια από τότε ολοκληρώθηκε η μελέτη, συνεχίζει να παραμένει κρυμμένη σε κάποια συρτάρια.
Είναι προφανές και αναφέρεται σαφώς και στην εν λόγω μελέτη ότι θα πρέπει να επικαιροποιηθεί και τα αποτελέσματα τα οποία προέκυψαν κλείσουν περαιτέρω.
Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για να ξεκινήσει ένας ειλικρινής και εποικοδομητικός διάλογος τόσο μεταξύ των φορέων και των συνεργατών όσο και μέσα στην ευρύτερη κοινωνία της Νάξου. Αυτό γιατί η οικονομική ανάπτυξη που μπορεί Επιτευχθεί από την ορθολογική συνέχιση εξόρυξης σμύριδας σε συνδυασμό με την τουριστική αξιοποίηση του συνόλου των βιομηχανικών μνημείων (εναέριος, επίγειες μηχανολογικές εγκαταστάσεις στη Μουτσούνα, τον Κακόρυακα, τη Σαραντάρα, τον Λυώνα, αλλά και τα ορυχεία σμύριδας ) Ωφελήσει και αφορά όχι μόνο τους σμυριδεργάτες όχι μόνο τους κατοίκους στα σμύριδοχωριά , Αλλά το σύνολο των κατοίκων του νησιού και θα αποτελέσει Την αφετηρία για την αναστροφή της ερήμωσης των ορεινών χωριών της Νάξου.
Παρά το συνεχή προβληματισμό που έχουν τόσο οι σμυριδεργάτες όσο και το σύνολο της ορεινής Νάξου για το αν και κατά πόσο θα θα συνεχιστεί η εξόρυξη σμύριδας και πάρα το διαφαινόμενο μόνιμο κλείσιμο των ορυχείων, τόσο ο δήμος, όσο η Περιφερειακή αρχή όσο και η κεντρική κυβέρνηση το μόνο που κάνουν είναι να εμπαίζουν τους σμυριδεργάτες και να τους κρατούν ομήρους. Είναι βέβαιο ότι αν οι ήθελαν να βρουν μία οριστική λύση για αυτό το θέμα το οποίο δεκαετίες τώρα ταλανίζει την κοινωνία της Νάξου θα είχαν σκύψει πάνω από το θέμα με σοβαρότητα και ειλικρινή διάθεση για διάλογο. Από την άλλη σμυριδεργάτες γνωρίζοντας ότι οι προαναφερόμενοι φορείς δεν έχουν την παραμικρή διάθεση να δώσουν μία οριστική και βιώσιμη λύση στο σμυριδικό πρόβλημα, αρκούνται σε ευκαιριακές διεκδικήσεις μόνο και μόνο για να μπορέσουν κατ’ ελλάχιστον να εξασφαλίσουν την ασφάλιση τους.
Με βάση τη μελέτη θα μπορούσε σε πρώτο στάδιο να ξεκινήσει μία διαβούλευση μεταξύ τον σμυριδεργατών Για το πώς θα μπορούσε να καλυφθούν οι τρέχουσες ανάγκες τους μέσα από την αξιοποίηση τόσο της εξόρυξης όσο και της τουριστικής αξιοποίησης.
Σε δεύτερο στάδιο είναι απαραίτητη η επέκταση του σχεδιασμού με απώτερο στόχο τη δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας στην ευρύτερη περιοχή πού θα οδηγήσει και στην επανακατοίκηση των χωριών.
