Πέμπτη, 29 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΑιγαίοΧοιροσφάγια - Νίκος Καζαντζάκης: "Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό"

Χοιροσφάγια – Νίκος Καζαντζάκης: “Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό”

|

Τα χοιροσφάγια δεν είναι μόνο κρητικό έθιμο, όμως και στην Κρήτη – όπως και στη Νάξο –  ταυτίζεται με την περίοδο των Χριστουγέννων.

Για το έθιμο έχει γράψει και ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» από όπου ακολουθεί και το παρακάτω απόσπασμα:

“Την παραμονή των Χριστουγέννων στα χωριά της Κρήτης εσφάζανε τσι χοίρους (αρχαία χοιροσφάγια), αναθρεμμένους από τον κάθε νοικοκύρη κυρίως με βελάνια (βελανίδια) και χουμά (τον ορρό του γάλακτος που μένει από την τυροκόμηση, μέσα στο οποίο όμως ρίχνουν και λάδια που έμεναν στα. τσικάλια κι έτσι ο χουμάς γινόταν ζουμί –ένα ιδιαίτερα θρεπτικό μείγμα για πόση). Από το χοιρινό κρέας παρασκευάζονταν ομάτες (ή στην ανατολική Κρήτη, ομαθιές), τσιλαδιά (με τη χοιροκεφαλή, η λεγόμενη πηχτή), απάκια (λουρίδες ψαχνού κρέατες καπνισμένες στο τζάκι, συχνά με φασκομηλιές και άλλα μυρωδικά βότανα), λουκάνικα, σύγλινα (κομμάτια). μισοβρασμένα και αποθηκευμένα σε κουρούπι (κιούπι) μαζί με τη γλίνα (το λίπος) που τα βοηθούσε να διατηρηθούν πολλούς μήνες –μετά γίνονταν σφουγγάτο (ομελέτα) ή μαγειρεύονταν με πατάτες κ.λ.π.

kazantzakhsΤο χοιρινό ήταν εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως δε θα μπορούσε να αποθηκευτεί γιατί εφοδιάζοντας την οικογένεια με κρέα για πολύν καιρό. Επίσης «έκανε δυο φαητά», αφού έβγαζε πολύ λάδι (από το λίπος που έλιωνε κατά το μαγείρεμα) με το οποίο μαγείρευαν έπειτα χόρτα ή πατάτες κανοντάς τα νοστιμότερα.

Υπ’ όψιν ότι ο χοίρος είναι θεριό, άγριο, δυνατό και επικίνδυνο, και, λόγω, ήταν πολύ δύσκολο να σφαγεί, κυρίως αν ήταν μεγάλος –και έπρεπε να είναι αρκετά μεγάλος, για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω. Το σφάξιμο του ήταν η δουλειά πολλών ανδρών μαζί, που τον κρατούσαν και ένας, έμπειρος, του έκανε τη «μαχαιρέ» σε συγκεκριμένο σημείο στο λαιμό, για να πεθάνει ακαρία –αλλιώς μπορεί και να έφευγε με το μαχαίρι καρφωμένο στο λαιμό του και αλίμονο σε όποιον. του αντιστεκόταν!

Οι κραυγές του χοίρου που σφάζονται είναι κάτι φρικιαστικό. Ο οπλαρχηγός του 1866 Ιωάννης Αναγνώστης Κατσαντώνης από το χωριό Άνω Μέρος της επαρχίας Αμαρίου, γέρος πια (αρχές του εικοστού αιώνα), έφευγε από το χωριό όταν έσφαζαν τους χοίρους, γιατί οι σκληρές τους (οι κραυγές τους) του θύμιζαν, όπως έλεγε, τα ουρλιαχτά των χριστιανών όταν τους έσφαζαν οι Τούρκοι.

Σύμφωνα με τη δοξασία καταγεγραμμένη στο χωριό Αποδούλου του νομού Ρεθύμνης, την παραμονή της σφαγής του ο χοίρος θωρεί μέσα στο χουμά ντου ένα μαχαίρι (βλέπει ένα μαχαίρι μέσα στο ζουμί που θα πιεί) και καταλαβαίνει ότι πλησιάζει το τέλος του. Έτσι, περνάει την τελευταία νύχτα του λυπημένου και περιμένει το θάνατο από το αφεντικό του που τόσον καιρό τον τάιζε και τον μεγάλωνε. ).

Η σφαγή των γουρουνιών γίνονταν την ίδια ημέρα, την παραμονή Χριστουγέννων, απ’ όλους τους χωριανούς, κάτι που αποτελούσε πανηγύρι για τα μικρά παιδιά, τα οποία μάλιστα πολλές φορές μάλωναν μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει τη φούσκα (ουροδόχο κύστη) του χοίρου, για να την κάνει μπαλόνι.

Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, οι χωρικοί έκοβαν το κρέας του χοίρου και έφτιαχναν:

#  λουκάνικα
# απάκια: καπνιστό κρέας
# πηχτή (τσιλαδιά): αφαιρείται κάθε ίχνος κρέας από το κεφάλι του γουρουνιού και όλα μαζί βράζονται. Ο ζωμός με ειδική προετοιμασία μετατρέπεται σε πηχτό ζελέ που μέσα του βρίσκονται τα κομμάτια του κρέατου.
# σύγκλινα, δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. Το λίπος έπηζε μόλις έχανε τη θερμότητά του και το κρέας μπορούσε να διατηρηθεί έτσι για αρκετούς μήνες.
# ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.
τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό στην εξοχή, όταν μάζευαν τις ελιές.

Πηγή: agonaskritis.gr

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – Μικρή Βίγλα (Παναγία Παρθένος): Ένα πανηγύρι πίστης, παράδοσης και μνήμης (φωτογραφίες)

Μια ιερή τελετουργία στη βραχονησίδα της Παρθένου γεμάτη συγκίνηση, ιστορία και προσφορά – Στη μνήμη του Αντώνη Σαλτερή (προεστού)

Νάξος – Περιβάλλον: “Δρω και Δημιουργώ!”, παιδική δράση με φαντασία και οικολογική συνείδηση

Ο Πολιτιστικός και Περιβαλλοντικός Σύλλογος Γυναικών Νάξου προσκαλεί μικρούς φίλους το Σάββατο 31 Μαΐου σε μια γιορτή για τη Γη, με παιχνίδια, φυτέματα και ιστορίες.

Η φωνή της κοινωνίας δεν είναι αντίπαλος. Είναι σύμμαχος

Η διαβούλευση, η δημόσια ενημέρωση και οι ανοιχτές συζητήσεις δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για κοινωνική συναίνεση

Αίγυπτος: Κλείνει το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά;

Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά: Κλείνει και δημεύεται η περιουσία της με απόφαση δικαστηρίου

Με τον Πρωθυπουργό θα συναντηθούν αύριο Παρασκευή οι 13 Περιφερειάρχες της χώρας

Η συνάντηση θα γίνει στο Μέγαρο Μαξίμου και θα τεθούν επί τάπητος ζητήματα που απασχολούν τις Περιφέρειες

Νάξος – Φιλώτι: Εγκρίθηκε η αντικατάσταση περίφραξης με προϋπολογισμό 100.000 ευρώ

Μετά τον ηλεκτροφωτισμό LED, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ενισχύει ξανά τον αθλητισμό στην ορεινή Νάξο, εγκρίνοντας νέα παρέμβαση στο γήπεδο Φιλωτίου – Έπεται και το νέο Κλειστό Γυμναστήριο

Σαντορίνη: Διακοπή ρεύματος την Παρασκευή 30 Μαΐου

Η διακοπή θα πραγματοποιηθεί από τις 7 το πρωί έως τις 2 μετά το μεσημέρι στην Οία (περιοχή Μύλοι)

ΠΝΑΙ – Σύρος: Ανακατασκευή-ορόσημο για το γήπεδο Ερμούπολης, εγκρίθηκαν οι όροι δημοπράτησης

Με προϋπολογισμό 800.000 ευρώ και χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το γήπεδο ποδοσφαίρου της Σύρου προετοιμάζεται για τη νέα εποχή της ΕΛΛΑΣ στη Super League 2

Νάξος: Άνοιγμα (30/05) δημοτικών μουσείων, πολιτισμός στην καρδιά της ενδοχώρας

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ενισχύει τη λειτουργία επτά μουσείων με ελεύθερη είσοδο και σταθερό ωράριο, δίνοντας ζωή στα ορεινά χωριά - ποιο είναι το πρόγραμμα

Συνάντηση καρδιάς: Το Δημοτικό Αρκεσίνης Αμοργού επισκέφθηκε το αντίστοιχο σχολείο της Ποταμιάς Νάξου

Μαθητές από δύο μονοθέσια σχολεία του Επαρχείου Νάξου, Μικρών Κυκλάδων και Αμοργού συναντήθηκαν διά ζώσης μετά από μια σχολική χρονιά διαδικτυακής επικοινωνίας

Νάξος – Χείμαρρος: Αποχαιρετισμός στον Γιάννη Ψαρρά, έναν άνθρωπο της προσφοράς

Η εξόδιος ακολουθία του 72χρονου θα τελεστεί σήμερα Δευτέρα 26 Μαΐου στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στον Χείμαρρο – Θλίψη στο Τσικαλαριό

Νάξος: «Πώς ένα δημόσιο ακίνητο έγινε ιδιωτική “πλατεία”, η αλήθεια πίσω από την περίφραξη στον Λυώνα»

Σαφές μήνυμα από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την περίφραξη στον Λυώνα: παράνομη αυθαίρετη χρήση του χώρου, περίφραξη για λόγους ασφάλειας και αποκατάσταση της νομιμότητας

Νάξος: «Έφυγε» ο Αντώνης Καρούσης, θλίψη στην Κωμιακή για τον αγαπητό συγχωριανό

Ο ήσυχος και αγαπητός Αντώνης Καρούσης, με ρίζες στην Κωμιακή και παρουσία στην Αθήνα, έφυγε λίγο πριν επιστρέψει στο χωριό του – Η εξόδιος ακολουθία τελείται σήμερα

Νάξος – Πλάκα: Καταστροφή στο όνομα της “καθαριότητας”, καταγγελίες για παράνομες παρεμβάσεις

Μαζική απομάκρυνση φυκιών Ποσειδωνίας με τσουγκράνες, εγκαταστάσεις εν μέσω ωοτοκίας και περιβαλλοντική αδιαφορία σε προστατευόμενη ζώνη Natura.

Νάξος: Δωρεάν προληπτικές εξετάσεις από το “Naxos Medical” μέσω του προγράμματος «Προλαμβάνω»

Έγκαιρη πρόληψη για τα καρδιαγγειακά νοσήματα με αξιοπιστία και ανθρώπινη φροντίδα – Δωρεάν αιματολογικός έλεγχος για όλους τους πολίτες

Παροναξία: “Ηλεκτρική” νύχτα με βροχόπτωση και …λάσπη (πίνακας)

Έντονα φαινόμενα, αστραπές και «λασποβροχές» χτύπησαν τα νησιά των Κυκλάδων – Τα ύψη υετού από το NaxosWeather (πίνακας)

Γ. Παπαδόπουλος: “Μειωμένη κατανάλωση και έλλειψη προσωπικού, αλλάζουν τα δεδομένα στην εστίαση”

Ο πρόεδρος του Σωματείου Μαζικής Εστίασης Νάξου και περιφερειάρχης της ΠΟΕΣΕ στο Νότιο Αιγαίο μιλά για τις νέες τουριστικές συνήθειες, τις προσαρμογές των επιχειρήσεων και την πίεση που δέχεται ο κλάδος ενόψει καλοκαιριού.

Πάρος: Ένα νησί στο όριο της αντοχής του

Οι κάτοικοι εκπέμπουν SOS για τον υπερτουρισμό, την άναρχη δόμηση και την απώλεια της ταυτότητας του νησιού

Τραγωδία στο λιμάνι της Νάξου: 70χρονος τουρίστας άφησε την τελευταία του πνοή εν πλω

Πολωνός επιβάτης τουριστικού σκάφους υπέστη αδιαθεσία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού – Κατέληξε στο Νοσοκομείο Νάξου παρά τις άμεσες προσπάθειες διάσωσης

Νάξος – Σύλλογος Μηχανικών: “Όχι σε οριζόντιους περιορισμούς, Ναι, σε στοχευμένο πλαίσιο για τις θερινές οικοδομικές εργασίες”

Ο Σύλλογος εκφράζει έντονο προβληματισμό για την αιφνιδιαστική πρόθεση του Δήμου να επιβάλει οριζόντιους περιορισμούς, χωρίς επαρκή διαβούλευση – Προτείνει στοχευμένο και ρεαλιστικό πλαίσιο που προστατεύει τόσο τον τουρισμό όσο και τον κατασκευαστικό κλάδο.