Τρίτη, 6 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΑιγαίοΧοιροσφάγια - Νίκος Καζαντζάκης: "Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό"

Χοιροσφάγια – Νίκος Καζαντζάκης: “Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό”

|

Τα χοιροσφάγια δεν είναι μόνο κρητικό έθιμο, όμως και στην Κρήτη – όπως και στη Νάξο –  ταυτίζεται με την περίοδο των Χριστουγέννων.

Για το έθιμο έχει γράψει και ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» από όπου ακολουθεί και το παρακάτω απόσπασμα:

“Την παραμονή των Χριστουγέννων στα χωριά της Κρήτης εσφάζανε τσι χοίρους (αρχαία χοιροσφάγια), αναθρεμμένους από τον κάθε νοικοκύρη κυρίως με βελάνια (βελανίδια) και χουμά (τον ορρό του γάλακτος που μένει από την τυροκόμηση, μέσα στο οποίο όμως ρίχνουν και λάδια που έμεναν στα. τσικάλια κι έτσι ο χουμάς γινόταν ζουμί –ένα ιδιαίτερα θρεπτικό μείγμα για πόση). Από το χοιρινό κρέας παρασκευάζονταν ομάτες (ή στην ανατολική Κρήτη, ομαθιές), τσιλαδιά (με τη χοιροκεφαλή, η λεγόμενη πηχτή), απάκια (λουρίδες ψαχνού κρέατες καπνισμένες στο τζάκι, συχνά με φασκομηλιές και άλλα μυρωδικά βότανα), λουκάνικα, σύγλινα (κομμάτια). μισοβρασμένα και αποθηκευμένα σε κουρούπι (κιούπι) μαζί με τη γλίνα (το λίπος) που τα βοηθούσε να διατηρηθούν πολλούς μήνες –μετά γίνονταν σφουγγάτο (ομελέτα) ή μαγειρεύονταν με πατάτες κ.λ.π.

kazantzakhsΤο χοιρινό ήταν εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως δε θα μπορούσε να αποθηκευτεί γιατί εφοδιάζοντας την οικογένεια με κρέα για πολύν καιρό. Επίσης «έκανε δυο φαητά», αφού έβγαζε πολύ λάδι (από το λίπος που έλιωνε κατά το μαγείρεμα) με το οποίο μαγείρευαν έπειτα χόρτα ή πατάτες κανοντάς τα νοστιμότερα.

Υπ’ όψιν ότι ο χοίρος είναι θεριό, άγριο, δυνατό και επικίνδυνο, και, λόγω, ήταν πολύ δύσκολο να σφαγεί, κυρίως αν ήταν μεγάλος –και έπρεπε να είναι αρκετά μεγάλος, για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω. Το σφάξιμο του ήταν η δουλειά πολλών ανδρών μαζί, που τον κρατούσαν και ένας, έμπειρος, του έκανε τη «μαχαιρέ» σε συγκεκριμένο σημείο στο λαιμό, για να πεθάνει ακαρία –αλλιώς μπορεί και να έφευγε με το μαχαίρι καρφωμένο στο λαιμό του και αλίμονο σε όποιον. του αντιστεκόταν!

Οι κραυγές του χοίρου που σφάζονται είναι κάτι φρικιαστικό. Ο οπλαρχηγός του 1866 Ιωάννης Αναγνώστης Κατσαντώνης από το χωριό Άνω Μέρος της επαρχίας Αμαρίου, γέρος πια (αρχές του εικοστού αιώνα), έφευγε από το χωριό όταν έσφαζαν τους χοίρους, γιατί οι σκληρές τους (οι κραυγές τους) του θύμιζαν, όπως έλεγε, τα ουρλιαχτά των χριστιανών όταν τους έσφαζαν οι Τούρκοι.

Σύμφωνα με τη δοξασία καταγεγραμμένη στο χωριό Αποδούλου του νομού Ρεθύμνης, την παραμονή της σφαγής του ο χοίρος θωρεί μέσα στο χουμά ντου ένα μαχαίρι (βλέπει ένα μαχαίρι μέσα στο ζουμί που θα πιεί) και καταλαβαίνει ότι πλησιάζει το τέλος του. Έτσι, περνάει την τελευταία νύχτα του λυπημένου και περιμένει το θάνατο από το αφεντικό του που τόσον καιρό τον τάιζε και τον μεγάλωνε. ).

Η σφαγή των γουρουνιών γίνονταν την ίδια ημέρα, την παραμονή Χριστουγέννων, απ’ όλους τους χωριανούς, κάτι που αποτελούσε πανηγύρι για τα μικρά παιδιά, τα οποία μάλιστα πολλές φορές μάλωναν μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει τη φούσκα (ουροδόχο κύστη) του χοίρου, για να την κάνει μπαλόνι.

Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, οι χωρικοί έκοβαν το κρέας του χοίρου και έφτιαχναν:

#  λουκάνικα
# απάκια: καπνιστό κρέας
# πηχτή (τσιλαδιά): αφαιρείται κάθε ίχνος κρέας από το κεφάλι του γουρουνιού και όλα μαζί βράζονται. Ο ζωμός με ειδική προετοιμασία μετατρέπεται σε πηχτό ζελέ που μέσα του βρίσκονται τα κομμάτια του κρέατου.
# σύγκλινα, δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. Το λίπος έπηζε μόλις έχανε τη θερμότητά του και το κρέας μπορούσε να διατηρηθεί έτσι για αρκετούς μήνες.
# ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.
τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό στην εξοχή, όταν μάζευαν τις ελιές.

Πηγή: agonaskritis.gr

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Αίγινα και Νάξος στους νικητές του Πάσχα 2025 – Οι τάσεις στα ακτοπλοϊκά ταξίδια

Από τις Κυκλάδες έως τα Επτάνησα, οι ταξιδιώτες φέτος επέλεξαν αυθεντικές πασχαλινές εμπειρίες, με τη Νάξο να ανεβαίνει θεαματικά στη λίστα των αγαπημένων νησιών των Ευρωπαίων.

Μικρά ήπια φράγματα στην Ορεινή Νάξο: Το παρελθόν δείχνει τη βιώσιμη λύση για το μέλλον του νερού

Έργα μικρής κλίμακας, εμπνευσμένα από την τοπική παράδοση, αποδεικνύουν εδώ και δεκαετίες τη δύναμή τους στη διαχείριση του νερού, την προστασία του περιβάλλοντος και την ανθεκτικότητα της Νάξου απέναντι στην κλιματική κρίση.

ΑΔΜΗΕ: Ολοκληρώνεται η διασύνδεση των Κυκλάδων

ΑΔΜΗΕ: Πώς προχωρούν οι διασυνδέσεις των νησιών – Τι γίνεται σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα

Σαντορίνη (Οία): Νέος υπαίθριος χώρος στάθμευσης για τουριστικά οχήματα

Με την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου Θήρας και «ΓΕΩΘΗΡΑ Μ.Α.Ε.», ξεκινά η δημιουργία οργανωμένου χώρου στάθμευσης στην Οία – Στόχος η αποσυμφόρηση και η αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας

Νάξος – “Για το Μάθημα της Ιστορίας”: Όταν το σώμα θυμάται, και η σκηνή αφηγείται

Μια θεατρική σύνθεση που φωτίζει γυναικείες μορφές της Ιστορίας και μετατρέπει τη μνήμη σε ζωντανή πράξη – Στις 9, 10 και 11 Μαΐου στο Δημοτικό Θέατρο «Ιάκωβος Καμπανέλλης»

Πρόταση Ημέρας: “Κινέζικα” κοπανάκια κοτόπουλου στον φούρνο με σόγια και μέλι

Με την αρωγή του Γαστρονόμου η Τρίτη περιλαμβάνει στο πιάτο μας κοτόπουλο στο φούρνο. Με τι συνοδεύεται;

Σαντορίνη: Κορυφαίο νησί της Ευρώπης για 12η συνεχόμενη χρονιά στα Leisure Lifestyle Awards

Διεθνής επιβεβαίωση για την τουριστική υπεροχή του νησιού στο περιοδικό Global Traveler – Ανάμεσα στους μεγάλους νικητές και η Ελλάδα για τα ιστορικά της αξιοθέατα

Isea: Καταγγελία για παράνομη αλίευση προστατευόμενου καρχαρία Mako στην Κέα

Ο Ρυγχοκαρχαρίας Isurus oxyrinchus είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος – Το περιστατικό καταγγέλθηκε στις λιμενικές αρχές για άμεση διερεύνηση

Η Σαντορίνη πάει… Μέγαρο: Φιλαρμονική και χορωδία του Δήμου Θήρας στο 19ο Διεθνές φεστιβάλ μουσικών συνόλων

Μια σπουδαία μουσική αποστολή ταξιδεύει από τη Σαντορίνη στην καρδιά της Αθήνας, μεταφέροντας ήχο, πολιτισμό και συγκίνηση

Κίνηση Προστασία Νησίδων: “Αντίσταση” από τις τοπικές (Νάξου) κοινωνίες στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η πρώτη ενημερωτική εκδήλωση στο Χαλκί της Νάξου για τις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων – Συνεχίζεται η δράση της “Κίνησης για την Προστασία των Νησίδων”

Νάξος – Κινητοποίηση στη ΔΟΥ: Διαμαρτυρία επαγγελματιών για το ψηφιακό πελατολόγιο (video)

Επιχειρηματίες και επαγγελματίες από τη Νάξο διαμαρτύρονται για ένα μέτρο που χαρακτηρίζουν άδικο και ανεφάρμοστο – «Επιβαρύνει αδικαιολόγητα τις μικρές επιχειρήσεις», δηλώνει ο Κ. Φαρκώνας.

Κουφονήσι: Μπαίνει νέο πλοίο; από 3 Ιουνίου το πρωινό δρομολόγιο του Blue Star Naxos

Ενημέρωση από τον ΣΤΕΚ για τις φετινές συνδέσεις, τις ανησυχίες των επαγγελματιών και τις επερχόμενες ανακοινώσεις της Hellenic Seaways – Blue Star Ferries σχετικά με την ακτοπλοϊκή σύνδεση του Κουφονησίου

Τάβλι – 11ο Πανναξιακό Πρωτάθλημα: Ο Παναγιώτης “Βράχος” Σορώκος νέος πρωταθλητής!

Το κονκλάβιο στο Βατικανό μπορεί να περιμένει – στη Νάξο έχουμε νέο βασιλιά του τάβλι και το όνομά του γράφτηκε με ζάρια και μαεστρία!

Νάξος: Ο Προφήτης Ηλίας “ζητά βοήθεια” – Ένα μνημείο κινδυνεύει να σωπάσει

Ο ιστορικός ναός στην Παλιά Χώρα στέκει πληγωμένος από τον χρόνο και τη σιωπή, καθώς οι προσπάθειες αποκατάστασής του παραμένουν στάσιμες για πάνω από μία δεκαετία.

Στ. Φουτάκογλου: Το περίπτερο της πλατείας πρώην Δημαρχείου, που φεύγει σιωπηλά (!!!)

Μνήμες, άνθρωποι, ιστορίες δεκαετιών γύρω από ένα μικρό περίπτερο που αποτέλεσε σταθερό σημείο αναφοράς για γενιές Χωραϊτών - Η τοποθέτηση του Στράτου Φουτάκογλου

Διήμερο Πολιτισμού στη Νάξο με τα “Αξοπατήματα” και το 5ο Γυμνάσιο Κοζάνης

Η μουσική, ο χορός και τα έθιμα ενώνουν Κοζάνη και Νάξο σε ένα γιορτινό διήμερο πολιτιστικών ανταμωμάτων

Δονούσα – Μια νησίδα μνήμης και ταυτότητας: Παρουσιάζεται το Ιστορικό Αρχείο του νησιού

Αφηγήσεις, φωτογραφίες, ντοπιολαλιά και γενεαλογικά ίχνη συνθέτουν το πολιτιστικό αποτύπωμα της Δονούσας, μέσα από ένα ψηφιακό αρχείο που τιμά το χθες και εμπνέει το αύριο.

Νάξος – Λιμεναρχείο: Αλλαγές σε στάθμευση και στάση οχημάτων στην χερσαία ζώνη από την 1η Μαϊου

Έκκληση από το Λιμεναρχείο Νάξου για συνεργασία προς τους οδηγούς ενόψει της θερινής περιόδου και της αυξημένης κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης - Τι αλλάζει από την 1η Μαϊου

Νάξος: Μία εικόνα που προκαλεί δέος, πραγματικότητα ή όχι;

Ένα βιομηχανικής κλίμακας έργο απειλεί το φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό κεφάλαιο της Νάξου και των Κυκλάδων, με επιπτώσεις που ξεπερνούν την ενεργειακή "ανάπτυξη" - Δύο ομιλίες σήμερα και αύριο. Που; Πότε;

Εκτακτο: Διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος σε περιοχές της πόλης Νάξου

Διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος σε περιοχές της πόλης Νάξου σήμερα Δευτέρα 5 Μαϊου