Σάββατο, 2 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΑιγαίοΧοιροσφάγια - Νίκος Καζαντζάκης: "Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό"

Χοιροσφάγια – Νίκος Καζαντζάκης: “Οι κραυγές του χοίρου είναι κάτι το φρικιαστικό”

|

Τα χοιροσφάγια δεν είναι μόνο κρητικό έθιμο, όμως και στην Κρήτη – όπως και στη Νάξο –  ταυτίζεται με την περίοδο των Χριστουγέννων.

Για το έθιμο έχει γράψει και ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» από όπου ακολουθεί και το παρακάτω απόσπασμα:

“Την παραμονή των Χριστουγέννων στα χωριά της Κρήτης εσφάζανε τσι χοίρους (αρχαία χοιροσφάγια), αναθρεμμένους από τον κάθε νοικοκύρη κυρίως με βελάνια (βελανίδια) και χουμά (τον ορρό του γάλακτος που μένει από την τυροκόμηση, μέσα στο οποίο όμως ρίχνουν και λάδια που έμεναν στα. τσικάλια κι έτσι ο χουμάς γινόταν ζουμί –ένα ιδιαίτερα θρεπτικό μείγμα για πόση). Από το χοιρινό κρέας παρασκευάζονταν ομάτες (ή στην ανατολική Κρήτη, ομαθιές), τσιλαδιά (με τη χοιροκεφαλή, η λεγόμενη πηχτή), απάκια (λουρίδες ψαχνού κρέατες καπνισμένες στο τζάκι, συχνά με φασκομηλιές και άλλα μυρωδικά βότανα), λουκάνικα, σύγλινα (κομμάτια). μισοβρασμένα και αποθηκευμένα σε κουρούπι (κιούπι) μαζί με τη γλίνα (το λίπος) που τα βοηθούσε να διατηρηθούν πολλούς μήνες –μετά γίνονταν σφουγγάτο (ομελέτα) ή μαγειρεύονταν με πατάτες κ.λ.π.

kazantzakhsΤο χοιρινό ήταν εξαιρετικά σημαντικό, ιδίως δε θα μπορούσε να αποθηκευτεί γιατί εφοδιάζοντας την οικογένεια με κρέα για πολύν καιρό. Επίσης «έκανε δυο φαητά», αφού έβγαζε πολύ λάδι (από το λίπος που έλιωνε κατά το μαγείρεμα) με το οποίο μαγείρευαν έπειτα χόρτα ή πατάτες κανοντάς τα νοστιμότερα.

Υπ’ όψιν ότι ο χοίρος είναι θεριό, άγριο, δυνατό και επικίνδυνο, και, λόγω, ήταν πολύ δύσκολο να σφαγεί, κυρίως αν ήταν μεγάλος –και έπρεπε να είναι αρκετά μεγάλος, για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω. Το σφάξιμο του ήταν η δουλειά πολλών ανδρών μαζί, που τον κρατούσαν και ένας, έμπειρος, του έκανε τη «μαχαιρέ» σε συγκεκριμένο σημείο στο λαιμό, για να πεθάνει ακαρία –αλλιώς μπορεί και να έφευγε με το μαχαίρι καρφωμένο στο λαιμό του και αλίμονο σε όποιον. του αντιστεκόταν!

Οι κραυγές του χοίρου που σφάζονται είναι κάτι φρικιαστικό. Ο οπλαρχηγός του 1866 Ιωάννης Αναγνώστης Κατσαντώνης από το χωριό Άνω Μέρος της επαρχίας Αμαρίου, γέρος πια (αρχές του εικοστού αιώνα), έφευγε από το χωριό όταν έσφαζαν τους χοίρους, γιατί οι σκληρές τους (οι κραυγές τους) του θύμιζαν, όπως έλεγε, τα ουρλιαχτά των χριστιανών όταν τους έσφαζαν οι Τούρκοι.

Σύμφωνα με τη δοξασία καταγεγραμμένη στο χωριό Αποδούλου του νομού Ρεθύμνης, την παραμονή της σφαγής του ο χοίρος θωρεί μέσα στο χουμά ντου ένα μαχαίρι (βλέπει ένα μαχαίρι μέσα στο ζουμί που θα πιεί) και καταλαβαίνει ότι πλησιάζει το τέλος του. Έτσι, περνάει την τελευταία νύχτα του λυπημένου και περιμένει το θάνατο από το αφεντικό του που τόσον καιρό τον τάιζε και τον μεγάλωνε. ).

Η σφαγή των γουρουνιών γίνονταν την ίδια ημέρα, την παραμονή Χριστουγέννων, απ’ όλους τους χωριανούς, κάτι που αποτελούσε πανηγύρι για τα μικρά παιδιά, τα οποία μάλιστα πολλές φορές μάλωναν μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει τη φούσκα (ουροδόχο κύστη) του χοίρου, για να την κάνει μπαλόνι.

Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, οι χωρικοί έκοβαν το κρέας του χοίρου και έφτιαχναν:

#  λουκάνικα
# απάκια: καπνιστό κρέας
# πηχτή (τσιλαδιά): αφαιρείται κάθε ίχνος κρέας από το κεφάλι του γουρουνιού και όλα μαζί βράζονται. Ο ζωμός με ειδική προετοιμασία μετατρέπεται σε πηχτό ζελέ που μέσα του βρίσκονται τα κομμάτια του κρέατου.
# σύγκλινα, δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. Το λίπος έπηζε μόλις έχανε τη θερμότητά του και το κρέας μπορούσε να διατηρηθεί έτσι για αρκετούς μήνες.
# ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.
τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό στην εξοχή, όταν μάζευαν τις ελιές.

Πηγή: agonaskritis.gr

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Παγκόσμια ημέρα φάρων 2025: Περιήγηση στη ναυτική κληρονομιά της Ελλάδας

Στις 17 Αυγούστου, πολίτες και επισκέπτες καλούνται να γνωρίσουν από κοντά τη σημασία των φάρων και τη συμβολή των φαροφυλάκων.

Αεροδιακομιδή Φολεγάνδρου: Επίσημες διευκρινίσεις από το ΕΚΑΒ για το χρονικό και τις καθυστερήσεις

Το ΕΚΑΒ απαντά στις καταγγελίες για πολύωρη καθυστέρηση στη μεταφορά ασθενούς – Τι αναφέρει για τα επιχειρησιακά πρωτόκολλα, τον ρόλο της Πολεμικής Αεροπορίας και τις καιρικές συνθήκες

16ο Συνέδριο Συλλόγων Γυναικών Κυκλάδων: Στη Μύκονο ο διάλογος για τη βιωσιμότητα

Πάνω από 100 γυναίκες από όλο το νησιωτικό σύμπλεγμα συζήτησαν για την αειφορία, την τοπική ταυτότητα και τη συμβολή τους στην τουριστική ανάπτυξη.

Νάξος – Δημοτική Επιτροπή: Συνεδριάζει (05/08), στην ατζέντα, καθαρισμοί ακτών, ναοί και αφαλάτωση στη Σχοινούσα

Τα μέλη της Δημοτικής Επιτροπής Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων θα εξετάσουν σειρά σημαντικών θεμάτων που αφορούν το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και τις υποδομές στα νησιά του Δήμου.

6 νέα πυροσβεστικά οχήματα για τις Κυκλάδες – Παρέμβαση Μονογυιού

Τέσσερα ISUZU 4x4 και δύο υδροφόρα οχήματα ενισχύουν την επιχειρησιακή ικανότητα των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών στις Κυκλάδες.

37 χρόνια “Απεραθίτικα”: Μια έκδοση–σύμβολο για την πολιτιστική ψυχή της Νάξου

Μιχάλης Φραγκίσκος: Αναδρομή στην πρώτη έκδοση του περιοδικού “Απεραθίτικα” (1η Αυγούστου 1988) και φόρος τιμής στους Μανώλη Γλέζο και Κώστα Κατσουρό

Αναφορά Φόρτωμα για τις ελλείψεις προσωπικού στους Δήμους των Κυκλάδων

Ο Βουλευτής Κυκλάδων ζητά από τον Υπ. Εσωτερικών ουσιαστικά μέτρα για την ενίσχυση των δημοτικών υπηρεσιών στα νησιά.

Στη Σύρο ο Πρέσβης της Κίνας – Συνάντηση με τον Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων

Ο Πρέσβης της Κίνας Fang Qiu συναντήθηκε με τον Αντιπεριφερειάρχη Γ. Λεονταρίτη και συζήτησαν για τουρισμό, επενδύσεις και πολιτισμό.

Οι Αμερικανοί ανακαλύπτουν τη Νάξο – η «αυθεντική» Ευρώπη γίνεται τάση

Η Νάξος και η Λευκάδα στη νέα λίστα προορισμών που επιλέγουν οι Αμερικανοί τουρίστες – στροφή από τα τουριστικά «κλισέ» στην αυθεντική εμπειρία

Φολέγανδρος: Καταγγελία για πολύωρη καθυστέρηση σε αεροδιακομιδή επείγοντος περιστατικού

Ο Δήμαρχος Φολεγάνδρου με επιστολή προς τους βουλευτές καταγγέλλει ολιγωρία που έθεσε σε κίνδυνο ανθρώπινη ζωή και ζητά άμεση ενίσχυση του συστήματος αεροδιακομιδών στις Κυκλάδες

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Έλενα Ξενάκη: Από το Σαγκρί Νάξου στην κορυφή του κόσμου με την Εθνική Πόλο (video)

Η MVP του παγκόσμιου τελικού μιλά με συγκίνηση για το χρυσό μετάλλιο, τις θυσίες, την ομάδα της καρδιάς της και το αίτημα για ένα κολυμβητήριο αποκλειστικά για την Εθνική – Μια Νάξια ψυχή που εμπνέει. (video)