Ανησυχητική άνοδος της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών καταγράφεται στα τελευταία χρόνια, με το Αιγαίο και ιδιαίτερα την περιοχή της Δωδεκανήσου να καταγράφουν ιστορικά υψηλές θερμοκρασίες.
Σύμφωνα με έρευνα της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η μέση επιφανειακή θερμοκρασία των ελληνικών θαλασσών έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,5°C στα τελευταία 30 χρόνια. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώνονται στο Θρακικό Πέλαγος και στο νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Το καλοκαίρι του 2024 καταγράφηκε ως το πιο ζεστό των τελευταίων 40 ετών για τις ελληνικές θάλασσες. Στο Βόρειο Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα παρατηρήθηκαν παρατεταμένοι θαλάσσιοι καύσωνες, με τη θερμοκρασία να αυξάνεται σε βάθη έως και 50 μέτρα.
Τον Ιούνιο του 2024, οι επιφανειακές θερμοκρασίες στο Αιγαίο ξεπέρασαν τους 25-26°C, με αποκλίσεις 2-3°C πάνω από τα κανονικά επίπεδα για την εποχή. Η απουσία των μελτεμιών, που συνήθως βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας μέσω του φαινομένου της άντλησης (upwelling), φαίνεται να συνέβαλε σημαντικά σε αυτή την αύξηση.
Η συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας είναι πιθανόν να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν για την αύξηση των ξενικών ειδών από την Ερυθρά Θάλασσα, τα οποία προσαρμόζονται ευκολότερα στα θερμότερα νερά.
Επιπλέον, οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την εμφάνιση μεδουσών, όπως διαπιστώθηκε το 2024 στη Ρόδο, όταν οι θερμοκρασίες του Φεβρουαρίου-Μαρτίου αυξήθηκαν κατά 3°C, φτάνοντας τους 19°C. Οι μέδουσες εμφανίζονται συνήθως παροδικά, αλλά η άνοδος της θερμοκρασίας και η μείωση των θαλάσσιων χελωνών – φυσικών θηρευτών τους – μπορεί να οδηγήσει σε συχνότερες εξάρσεις του φαινομένου.
Η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας δεν φέρνει μόνο προκλήσεις αλλά και ορισμένες ευκαιρίες. Η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα, που ήδη καταγράφουν τις υψηλότερες θαλάσσιες θερμοκρασίες στο Αιγαίο, θα μπορούσαν να επεκτείνουν την τουριστική τους περίοδο, καθιστώντας τις θάλασσές τους ιδανικές για κολύμβηση περισσότερους μήνες τον χρόνο.
Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και τον τουριστικό κλάδο. Σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις, περιοχές όπως η Ρόδος, η Κρήτη και η Χαλκιδική αναμένεται να βιώσουν περισσότερους καύσωνες, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την τουριστική εμπειρία. Οι επιχειρήσεις του κλάδου θα χρειαστούν στρατηγικές προσαρμογής, όπως επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικές υποδομές και προστασία από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Οι προβλέψεις για το 2025 δείχνουν συνέχιση της ανόδου της θερμοκρασίας, τόσο στα επιφανειακά όσο και στα βαθύτερα στρώματα των ελληνικών θαλασσών. Το 2024, οι θερμοκρασίες σε βάθος έως 200 μέτρα αυξήθηκαν έως και 2°C σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1987-2024, με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις να εντοπίζονται στο βόρειο Αιγαίο και νότια της Κρήτης.
Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων για τη διαχείριση της κατάστασης, όπως η αυξημένη παρακολούθηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και η υιοθέτηση περιβαλλοντικών πολιτικών για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής.
Παράλληλα, η Ρόδος μπορεί να αξιοποιήσει τις ιδιαίτερα θερμές θάλασσές της για να προσελκύσει ειδικές κατηγορίες τουρισμού, όπως ο χειμερινός θαλάσσιος τουρισμός και η διοργάνωση κολυμβητικών αγώνων. Με σωστή διαχείριση, το νησί θα μπορούσε να μετατραπεί σε κέντρο θαλάσσιου αθλητισμού, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία.
Η αυξανόμενη θερμοκρασία της θάλασσας αποτελεί μία πραγματικότητα που απαιτεί προσαρμογή και διαχείριση, προκειμένου να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον και να διατηρηθεί η ελκυστικότητα των Δωδεκανήσων ως τουριστικός προορισμός. Η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική για την εξέλιξη αυτών των φαινομένων και τις συνέπειές τους στο θαλάσσιο και τουριστικό τοπίο της Ελλάδας.
