“Οταν προκηρύσσονται θέσεις, οι γιατροί που ενδιαφέρονται μας καλούν για να πάρουν πληροφορίες και το πρώτο πράγμα που ρωτάνε είναι οι τιμές ενοικίασης ενός σπιτιού στο νησί. Τους διορθώνω. “Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ρωτάτε είναι εάν υπάρχουν σπίτια για να νοικιάσετε”, τους λέω». Με τον τρόπο αυτό ο πρόεδρος του Κέντρου Υγείας Τήνου, Γιώργος Βασιλάκης, περιγράφει στην «Καθημερινή» το μεγάλο πρόβλημα στέγασης που αντιμετωπίζουν οι γιατροί που θέλουν να υπηρετήσουν σε μονάδες Υγείας της νησιωτικής χώρας.
Σε μία περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης του τουρισμού η δυσκολία εύρεσης καταλύματος ή το κόστος του έχει προστεθεί στα αντικίνητρα για τον γιατρό που καλείται να εργαστεί σε μονάδα Υγείας σε νησί. Και αυτό όταν τα κενά σε στελέχωση είναι μεγάλα, και το ενδιαφέρον για την κάλυψή τους μικρό. Ενδεικτικά, στην προκήρυξη μόνιμων θέσεων γιατρών του περασμένου Μαρτίου, η θέση για γενικό γιατρό στη Μήλο έμεινε ξανά άγονη –για πέμπτη συνεχόμενη φορά–, ενώ δεν υπήρξε ενδιαφέρον για τις δύο θέσεις παθολόγων για το νοσοκομείο της Κω.
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο γιατρούς αλλά και άλλους επαγγελματίες Υγείας. Το πρόσφατο περιστατικό στην Κω, με τον θάνατο 63χρονης γυναίκας σε καρότσα αγροτικού το οποίο επιστρατεύθηκε για τη διακομιδή της επειδή το μοναδικό ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ του νησιού αντιμετώπιζε άλλο περιστατικό, καταδεικνύει τη «γύμνια» των νησιών και στην επείγουσα προνοσοκομειακή φροντίδα. Στα περισσότερα νησιά «βγαίνει» ένα ασθενοφόρο ανά βάρδια, λόγω έλλειψης διασωστών. Ακόμα και αυτή η ελάχιστη λειτουργία δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τις μετακινήσεις διασωστών από την ηπειρωτική χώρα, μία πρακτική που ξεκίνησε πριν από περίπου 15 χρόνια για τις καλοκαιρινές ανάγκες, και πλέον γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι προκηρύξεις για επικουρικούς διασώστες δεν έχουν την ανταπόκριση που θα ήθελαν οι αρμόδιες αρχές. «Με 750 ευρώ μισθό και χωρίς στέγαση, ποιος θα ενδιαφερθεί;» λέει στην «Καθημερινή» ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΕΚΑΒ Αττικής, Γιώργος Μαθιόπουλος.
Ο διοικητής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου Χρήστος Ροϊλός, μιλώντας στην «Κ» αναφέρει ότι «υπάρχουν νησιά όπου τα ενοίκια είναι απαγορευτικά, όπως π.χ. η Σαντορίνη και η Μύκονος. Υπάρχουν νησιά όπου δεν υπάρχουν καταλύματα, όπως η Μήλος. Και υπάρχουν νησιά όπου παρέχεται δωρεάν στέγη αλλά δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τους γιατρούς».
Ενα τέτοιο νησί είναι το Καστελλόριζο. Τον περασμένο Μάρτιο, στην ιστοσελίδα της 2ης ΥΠΕ, αναρτήθηκε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την κάλυψη των αναγκών του Πολυδύναμου Περιφερειακού Ιατρείου Μεγίστης Καστελλόριζου με γενικό γιατρό. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου προσέφερε πέραν των τακτικών αποδοχών οικονομικό βοήθημα 400 ευρώ και ο Δήμος Καστελλόριζου επιπλέον 500 ευρώ μηνιαίως και στέγη για τη διαμονή του. «Δεν είναι υπερλούξ κατάλυμα. Eνα δωμάτιο και ένα μπάνιο είναι, αλλά αυτό μπορούμε να δώσουμε», σημειώνει στην «Καθημερινή» ο αντιδήμαρχος Μεγίστης, Νικόλαος Ασβέστης. Παρά τα επιπλέον κίνητρα, ο γενικός γιατρός για το Καστελλόριζο αναζητείται ακόμα.
Oπως αναφέρει ο κ. Ασβέστης, «από τον Φεβρουάριο έχουμε στείλει επιστολή προς το υπουργείο Υγείας και τον πρωθυπουργό και τους ζητάμε να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να χορηγήσουν ένα ετήσιο επίδομα ύψους 12.000 ευρώ σε γιατρούς που θα έρθουν στο νησί. Πριν από λίγες ημέρες στείλαμε ξανά επιστολή. Τους εξηγούμε ότι δίνοντας αυτά τα χρήματα κάνουν οικονομία. Κάθε χρόνο γίνονται περίπου 15 αεροδιακομιδές από το Καστελλόριζο προς άλλες περιοχές. Δεν έχουμε γενικό γιατρό, έχουμε μόνο αγροτικούς που δεν μπορούν να κάνουν γνωμάτευση. Περισσότερες από τις μισές αεροδιακομιδές είναι άσκοπες. Η καθεμιά κοστίζει 25.000-30.000 ευρώ», τονίζει ο κ. Ασβέστης.
Ο Δήμος Καστελλόριζου δεν είναι ο μοναδικός που προσφέρει επίδομα στους γιατρούς ως δέλεαρ. Ενδεικτικά, ο Δήμος Σύμης προσφέρει 700 ευρώ για στέγαση στους αγροτικούς γιατρούς και 800 ευρώ στον έναν ειδικευμένο. Ο Δήμος Μυκόνου φέτος θα δώσει 14.000 ευρώ για όλο τον χρόνο στους επικουρικούς και 4.500 ευρώ στους αγροτικούς για στέγαση. Ο Δήμος Ρόδου παρέχει 450 ευρώ τον μήνα για ειδικευμένους επικουρικούς. Η Ρόδος και η Κως είναι τα δύο νησιά όπου δεν υπάρχει πρόβλημα στέγασης. Ο Δήμος Σερίφου παρέχει δωρεάν στέγαση σε δύο αγροτικούς γιατρούς και προπληρωμένη κάρτα σίτισης 500 ευρώ.
Και ο Δήμος Μήλου παρέχει 500 ευρώ για στέγη στους ειδικευμένους επικουρικούς, όχι όμως στους μόνιμους γιατρούς που υπηρετούν ήδη στο νησί. Στη Μήλο το πρόβλημα της στέγασης των γιατρών και φέτος είναι το μόνιμο θέμα συζήτησης στο «στρατηγείο» της 2ης ΥΠΕ. «Εχω γιατρό που μου λέει ότι θέλει να πάει στη Μήλο και να πληρώσει το ενοίκιο, αλλά δεν μπορεί να βρει να νοικιάσει», επισημαίνει ο κ. Ροϊλός. «Μιλάμε για ένα νησί που αναπτύχθηκε τουριστικά απότομα, και πλέον όλα τα σπίτια δίνονται για βραχυπρόθεσμη μίσθωση. Βγαίνουν από το σπίτι τους οι κάτοικοι για να το κάνουν Airbnb και αυτοί μένουν στα υπόγεια».
Αλλα παραδείγματα νησιών στα οποία δεν υπάρχουν καταλύματα διαθέσιμα για γιατρούς είναι η Πάρος, η Σαντορίνη –«ακόμα και η διοικήτρια του νοσοκομείου είχε πρόβλημα», αναφέρει ο κ. Ροϊλός– αλλά και μικρότερα νησιά όπως η Ανάφη. «Βρήκαμε τρεις γιατρούς να πάνε στην Ανάφη και μετά βίας θα στείλουμε έναν. Στη Μύκονο έχει βρεθεί μία λύση για την κατασκευή καταλυμάτων, πάνω από το Κέντρο Υγείας του νησιού, με δωρεά ιδιώτη, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι έτοιμα τη φετινή καλοκαιρινή σεζόν».
Ο Δήμος Τήνου έχει παραχωρήσει ένα παλιό κοινοτικό κατάστημα στο χωριό Στενή, 60 τ.μ., το οποίο ανακαινίστηκε, επιπλώθηκε και ήδη στεγάζει έναν γιατρό του Κέντρου Υγείας. Αντίστοιχα, ο δήμος παραχώρησε το παλιό δημαρχείο στη χώρα του νησιού, επίσης για τους γιατρούς. «Οι εργασίες ανακαίνισής του αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο καλοκαίρι. Οπότε θα μπορούμε να πούμε τότε ότι υπάρχει πιο δυνατό κίνητρο για γιατρούς να έρθουν στο νησί», επισημαίνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Κέντρου Υγείας Τήνου, Γιώργος Βασιλάκης.
«Ακόμα και στη Λήμνο υπάρχει δυσκολία να βρεθεί σπίτι για γιατρούς και προσωπικό που έρχεται για να εργαστεί στο νοσοκομείο. Πριν από πέντε χρόνια αυτό δεν ήταν θέμα», επισημαίνει στην «Καθημερινή» ο Κωνσταντίνος Κατσιγιαννόπουλος, ψυχίατρος διευθυντής ΕΣΥ στο νοσοκομείο Λήμνου και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος. Οπως λέει, «δεν μιλάω μόνο για το κόστος αλλά για την ίδια την εξεύρεση σπιτιού. Οι περισσότεροι κάτοικοι προτιμούν να δώσουν το σπίτι τους για βραχυχρόνια μίσθωση. Ενα επίδομα στέγασης δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τα έσοδά τους από το Airbnb».
«Ας θυσιάσουν κερδοφορία»
Η διοίκηση της 2ης ΥΠΕ έχει συνεχή επικοινωνία με δημάρχους και τοπικούς φορείς σε νησιά. «Από τις επαφές αυτές, δεν μπορώ να σας πω ότι είμαι πολύ χαρούμενος», σημειώνει ο κ. Ροϊλός και τονίζει ότι «για να λυθεί το πρόβλημα απαιτείται η συνεργασία όλων. Ας μην ξεχνάμε ότι πέρυσι, για μια προσωπική διαμάχη του δημάρχου με τον πρόεδρο του Κέντρου Υγείας Μήλου, το νησί “έχασε” έναν γιατρό. Γιατί δεν μπορούσαν να χωρίσουν ένα μεγάλο ιατρείο στα δύο για να δημιουργηθεί χώρος στέγασης του γιατρού. Στις συναντήσεις που κάνουμε, τους λέμε ότι το να βρεθεί στέγη για τον γιατρό είναι προς το δικό τους όφελος. Εάν δεν βρουν οι τουρίστες περίθαλψη όταν τη χρειαστούν, του χρόνου δεν θα έρθουν ξανά. Ας θυσιάσουν λίγη κερδοφορία για να μην έχουν απογοητευμένους πελάτες».
Το επίδομα μετακίνησης και το «πάγωμα» λόγω εκλογών
Την Παρασκευή 2 Ιουνίου η υπουργός Υγείας Αναστασία Κοτανίδου συνάντησε την υπουργό Τουρισμού Ιωάννα Δρέττα και ζήτησε τη συνδρομή της για τη μεσολάβηση σε τουριστικές επιχειρήσεις, ώστε αυτές να προσφέρουν καταλύματα σε γιατρούς και νοσηλευτές που θα μετακινηθούν το καλοκαίρι από το νοσοκομείο τους σε μονάδες Υγείας των νησιών. Ειδικά φέτος, οι γιατροί που θα μετακινηθούν για να καλύψουν έκτακτες ανάγκες θα λάβουν 1.800 ευρώ μηνιαίως, επιπλέον των τακτικών τους αποδοχών και οι νοσηλευτές 1.200 ευρώ. Oπως σημειώνει ο διοικητής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και Αιγαίου Χρήστος Ροϊλός, υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον. «Τα τηλεφωνήματα που έχουμε λάβει φέτος είναι περισσότερα από πέρυσι. Πέρυσι μετακινήθηκαν σε νησιά 35 γιατροί και 60 νοσηλευτές. Φέτος έχουν δηλώσει ενδιαφέρον, τηλεφωνικά προς το παρόν, περίπου 50 γιατροί και 100 νοσηλευτές. Και λέω τηλεφωνικά γιατί η διαδικασία δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα».
Ο εκλογικός νόμος απαγορεύει τις μετακινήσεις. Η τέως αναπληρώτρια υπουργός Μίνα Γκάγκα κατέθεσε αίτημα εξαίρεσης για την Υγεία στο ΣτΕ το οποίο απερρίφθη. Η κ. Κοτανίδου κατέθεσε νέο αίτημα στο ΣτΕ και το οποίο την περασμένη Πέμπτη αναμενόταν να γίνει αποδεκτό. Με το που θα «απελευθερωθεί» η διαδικασία, το υπουργείο Υγείας θα εγκρίνει τις προτεινόμενες θέσεις για μετακίνηση και εν συνεχεία θα αναρτηθούν οι προσκλήσεις αίτησης ενδιαφέροντος. Αντίστοιχα, θα αποσταλούν οι θέσεις και στο υπουργείο Τουρισμού προκειμένου να βοηθήσει στην εύρεση καταλυμάτων. Σύμφωνα με τον κ. Ροϊλό, πρόκειται για περίπου 60 θέσεις και ειδικότητες για τα νησιά.
Οι εκλογές «πάγωσαν» και την προκήρυξη για 854 μόνιμες θέσεις γιατρών ΕΣΥ. Οι 41 αφορούσαν μονάδες Υγείας νησιών του Αιγαίου και οι 13 αφορούσαν δομές των Επτανήσων. Σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε ενδιαφέρον, π.χ. για θέση αναισθησιολόγου στη Ρόδο. Oμως στη Μήλο η θέση για τoν γενικό γιατρό φαίνεται ότι μένει ξανά άγονη, ενώ δεν υπήρξε ενδιαφέρον για τις δύο θέσεις παθολόγων για το νοσοκομείο της Κω.
«Επικίνδυνο σύστημα»
Την ίδια στιγμή, οι ελλείψεις είναι έντονες. Η Λήμνος από την περασμένη Παρασκευή έμεινε ξανά χωρίς αναισθησιολόγο. Oπως επισημαίνει στην «Καθημερινή» ο Κωνσταντίνος Κατσιγιαννόπουλος, ψυχίατρος διευθυντής ΕΣΥ στο νοσοκομείο του νησιού και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος, «σε πληθώρα ειδικοτήτων έχουμε μείνει με έναν ειδικό. Ενας παθολόγος, ένας χειρουργός, ένας ακτινολόγος, ένας νεφρολόγος… Ο χειρουργός συμπλήρωσε δύο μήνες συνεχόμενης εφημέρευσης. Τον χειμώνα μπορεί να μην είναι πολλά τα περιστατικά. Δεν ισχύει όμως το ίδιο το καλοκαίρι. Εχουμε ένα σύστημα που τον χειμώνα είναι επισφαλές και το καλοκαίρι γίνεται επικίνδυνο», τονίζει. Και συνεχίζει, «οι προσλήψεις στα νησιά συχνά είναι σαν την περιστρεφόμενη πόρτα. Ο γιατρός μπαίνει στο ΕΣΥ μέσω των νησιών και μετά παίρνει μετάθεση για την ηπειρωτική χώρα. Ερχεται με όνειρα και ελπίδες, όμως γρήγορα ματαιώνονται και είτε παραιτείται είτε ψάχνει να μετακινηθεί σε άλλες μονάδες με πιο ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Και αυτό είναι άδικο για τα νησιά, που συμβάλλουν τόσο στην οικονομία της χώρας. Η επένδυση στην υγεία στα νησιά είναι άμεσα ανταποδοτική. Την οφείλει η πολιτεία, για εθνικούς και οικονομικούς λόγους».
Στις αρχές του περασμένου μήνα, το Κέντρο Υγείας Τήνου απέκτησε ειδικευμένο γενικό γιατρό. «Είναι μία γιατρός που είχαμε ειδικευόμενη στο Κέντρο Υγείας και μόλις απέκτησε την ειδικότητα, προσελήφθη ως επικουρική. Και προτίθεται να δηλώσει υποψηφιότητα για μόνιμη θέση», αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος του Κέντρου Υγείας Γιώργος Βασιλάκης. Είχε προηγηθεί μία περίοδος 16 μηνών όπου το Κέντρο Υγείας είχε μείνει χωρίς παθολόγο.
