Ξεκίνησε σαν ένα -υπερβολικά φιλόδοξο για την εποχή μας- όνειρο για να εξελιχθεί σε μια όχι και τόσο όχι και τόσο άπιαστη ιδέα και να καταλήξει να γίνει ένα από τα πιο πολύτιμα πολιτιστικά αγαθά όχι μόνο ενός νησιού των Κυκλάδων αλλά και ολόκληρης της χώρας.
Η μπύρα Νήσος δεν χρειάζεται, πλέον, ιδιαίτερες συστάσεις. Και αυτό γιατί από το 2011, όταν το όνειρο δύο ανθρώπων με βαθιά αγάπη για την Τήνο ξεκίνησε να παίρνει σάρκα και οστά σε ένα παλιό βιομηχανικό κτίριο του νησιού μέχρι σήμερα, που η ιδιαίτερη μπύρα τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι τη ταυτότητας των Κυκλάδων και η γεύση της έχει ταξιδέψει μέχρι την Αυστραλία, η Νήσος κατάφερε να γράψει αργά και σταθερά το δικό της success story. Μια ιστορία ποτισμένη από το αλάτι του Αιγαίου, ψημένη από τον ήλιο των Κυκλάδων και άμεσα εμπνευσμένη από τις παραδοσιακές γεύσεις, τις πρώτες ύλες, τα χρώματα, τις μυρωδιές και την ατμόσφαιρα της Τήνου. Και όλα αυτά θα ήταν αρκούντως γραφικά, αν δεν ήταν πραγματικότητα.
Η Μικροζυθοποιία Κυκλάδων γεννήθηκε στην Τήνο το 2012 από την Μάγια Τσόκλη και τον σύντροφό της Αλέξανδρο Κουρή, οι οποίοι ήθελαν να φτιάξουν μια κορυφαίας ποιότητας νησιώτικη μπύρα που θα συμπλήρωνε την αυθεντικότητα της γαστρονομίας των ελληνικών νησιών και θα αποτελούσε πρότυπο περιφερειακής παραγωγικής επένδυσης σε μια περίοδο σοβαρής οικονομικής δυσπραγίας. Άλλωστε, στην περίπτωση της Νήσος, η οικονομική κρίση δεν λειτούργησε ως εμπόδιο αλλά ως το βασικό κίνητρο. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Αλέξανδρο, τρεις ήταν οι βασικοί παράγοντες που τους οδήγησαν στη δημιουργία της ζυθοποιίας.
«Αρχικά, ήταν η δική μου ανάγκη να βρω ένα νέο νόημα στη ζωή μου. Είχα μια μεγάλη καριέρα στη συμβουλευτική των επιχειρήσεων, με πολλά και σημαντικά projects αλλά έφτασε κάποια στιγμή που όλα αυτά δεν μου έλεγαν τίποτα. Ήθελα ένα νέο πάθος.
Μετά ήταν η Μάγια και η Τήνος, γιατί η σχέση μου με την Μάγια εξελίχθηκε και σε μια σχέση με το νησί, μου μετέδωσε την αγάπη της για αυτόν τον τόπο.
Και έπειτα ήταν η ίδια η μπύρα, την οποία αγαπούσα -την ποιοτική μπύρα, όχι τη βιομηχανική. Η μπύρα όπως και το κρασί και το φαγητό είναι πολιτισμικό αγαθό, δεν είναι απλά ένα προϊόν, συνδέεται με την ιστορία του κάθε τόπου, είναι κομμάτι της ταυτότητάς του. Εμένα με συγκινεί αυτό, όπως και τη Μάγια. Για να καταλάβεις, πιστεύω πως τώρα με την Νήσο προσφέρω πολλά περισσότερα στην Ελλάδα από ότι με την προηγούμενη δουλειά μου».
Συνάντησα τον Αλέξανδρο Κουρή την πρώτη κιόλας μέρα που πάτησα το πόδι μου στην Τήνο, μόλις δύο ώρες αφού είχα κατέβει από το καράβι και πριν προλάβω καλά καλά να εγκλιματιστώ στο νησί. Πήγαμε για φαγητό στη Χώρα και, μετά από μια κουβέντα σχεδόν τριών ωρών η οποία ξεκίνησε από την Νήσο για να καταλήξει στον ηθικό καταναλωτισμό και τον οικονομικό πατριωτισμό, είχα ήδη σχηματίσει μια πρώτη εικόνα για τους ανθρώπους της Τήνου και το ασίγαστο πάθος που τους καθοδηγεί -είτε κατάγονται από το νησί, είτε το επέλεξαν οι ίδιοι για τόπο τους.
Πριν τα παρατήσει όλα για να έρθει στην Τήνο και να ξεκινήσει να στήνει την μικρή ζυθοποιεία τους, ο Αλέξανδρος ζούσε και εργαζόταν στο Άμπου Ντάμπι, έχοντας δημιουργήσει μεγάλη καριέρα στο χώρο του στρατηγικού marketing, του τουρισμού και της γαστρονομίας. Η ανάγκη του όμως για μια ριζική αλλαγή τόσο στον τρόπο ζωής του όσο και στο αντικείμενο δουλειάς του ήταν επιτακτική.
Το ζυθοποιείο στήθηκε στο χώρο της παλιάς ταβέρνας «Ροδιά» στη Βαγιά της Τήνου, το μόνο βιομηχανικό κτίριο στο νησί, όπως μου λέει ο Αλέξανδρος. «Ήμασταν τυχεροί βέβαια γιατί μπορεί μεν να μην είναι όσο μεγάλο θα θέλαμε αλλά είναι ένα πανέμορφο κτίριο, πετρόκτιστο, με συγκλονιστική θέα στη Δήλο και στη Ρήνεια. Φτιάξαμε από την αρχή πολλά κομμάτια του για να βάλουμε μέσα τον εξοπλισμό αλλά φροντίσαμε να διατηρήσουμε τα πάντα όπως ήταν και είμαστε πολύ ευτυχισμένοι που βρισκόμαστε σε αυτό το κτίριο, σε αυτό το νησί. Νομίζω πως ο λόγος που η Νήσος είναι η μπύρα που είναι σήμερα, είναι γιατί έχει καταφέρει να μας βγάλει όλο το πάθος και το πάθος για να βγει θέλει τις κατάλληλες συνθήκες. Η Τήνος, το κλίμα και η θέα που έχουμε στις εγκαταστάσεις μας, είναι αυτές ακριβώς οι συνθήκες που χρειαζόμασταν».
«Υπήρξαν αρχικά τέσσερις εναλλακτικές συνταγές για την μπύρα», μου λέει όταν του ζητώ να μου πει λίγα περισσότερα για το ξεκίνημα της Νήσος, «τις οποίες μας βοήθησαν να δημιουργήσουμε άνθρωποι ειδικοί στον τομέα που τους είχαμε διαλέξει προσεκτικά για την ομάδα μας.
Διοργανώσαμε έτσι μια γευσιγνωσία στην οποία είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν πάνω από 100-120 επαγγελματίες της Τήνου και να μας πουν την άποψή τους, μια άποψη που πήραμε σοβαρά υπόψη μας και ενσωματώσαμε αρκετές από τις παρατηρήσεις τους στην τελική μας συνταγή.
Από την αρχή θέλαμε η Νήσος να δημιουργεί μια αλυσίδα αξίας, να μην αφορά δηλαδή μόνο τους ιδιοκτήτες της εταιρείας αλλά να αποτελεί μια αλυσίδα αξίας που θα απλώνεται σε όλο το νησί. Αν θες να φτιάξεις κάτι πραγματικά μεγάλο πρέπει όλοι να έχουν κάποιο όφελος από αυτό και με την Νήσο όλοι έχουν ένα όφελος. Από το εστιατόριο που καθόμαστε τώρα, από τους χονδρέμπορους, από τους μεταφορείς, από τους ανθρώπους που προσφέρουν υπηρεσίες στο νησί, από τους ανθρώπους που δουλεύουν στην Νήσο και αυτή η αλυσίδα μεγαλώνει συνεχώς. Μάλλον κάτι κάναμε καλά».
Εξαιρετικά καλά κατά τα φαινόμενα, καθώς τον Νοέμβριο του 2014, μετά από μόλις 15 μήνες λειτουργίας, η Νήσος Pilsner διακρίθηκε στα βραβεία European Beer Star -τον μεγαλύτερο διαγωνισμό του είδους- κερδίζοντας το αργυρό μετάλλιο στην κατηγορία Bohemian Pilsner, εκτοπίζοντας άλλες 1613 μπύρες από 42 χώρες. Και κάπως έτσι έγινε η μόνη ελληνική μπύρα που έχει λάβει τόσο υψηλή διάκριση σε διεθνή διαγωνισμό. Η απόφαση της επιτροπής του διαγωνισμού λήφθηκε έπειτα από τυφλή γευσιγνωσία στην οποία συμμετείχαν ζυθοποιοί, sommeliers και αναγνωρισμένοι εμπειρογνώμονες μπύρες από όλο τον κόσμο. Μιλώντας για τη σημαντική αυτή διάκριση, ρωτάω τον Αλέξανδρο αν πιστεύει πως η Νήσος θα είχε την ίδια τύχη στο διαγωνισμό, αν οι κριτές ήξεραν πως η μπύρα είναι ελληνική.
«Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση», μου λέει γελώντας. «Είναι τεράστιο ζήτημα το πόσο προσφέρει ή αφαιρεί αξία σε ένα προϊόν ο τόπος προέλευσής του. Η Ελλάδα, δυστυχώς, πιστεύω πως κάνει το δεύτερο. Αυτή η χώρα ενώ σου αφαιρεί αξία από τις πρωτοβουλίες ποιότητας που κάνεις -όχι μόνο στη μπύρα, σε οποιοδήποτε προϊόν ή υπηρεσία, ειδικά σε υπηρεσίες- την ίδια στιγμή σου ζητά να της δώσεις υπερβολικά πολλά πράγματα. Για όσο δραστηριοποιούμαι στην Ελλάδα, σχεδόν 30 χρόνια δηλαδή, έχω διαπιστώσει πως αν έκανα το ίδιο πράγμα σε κάποια άλλη χώρα, στο Λονδίνο ή στη Νέα Υόρκη ας πούμε, η αξία θα ήταν υπέρ-πολλαπλάσια».
Αυτά όμως δεν σταμάτησαν την Νήσο από το να εξελιχθεί στην «μεγαλύτερη μικρή μπύρα» στην Ελλάδα και να αποκτήσει φανατικό κοινό όχι μόνο εντός αλλά και εκτός των συνόρων της χώρας. Η Νήσος κατάφερε να φτάσει μέχρι την Κύπρο, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία, με τον αυστραλιανό τύπο να γράφει πως είναι «η μπύρα που σπάει το στερεότυπο της ελληνικής βιομηχανικής και αδιάφορης μπύρας», ενώ θεωρείται πρότυπο επιχειρηματικής και παραγωγικής δραστηριότητας.
«Ο πρωταρχικός μας στόχος ήταν να φτιάξουμε μια πολύ νόστιμη μπύρα και ταυτόχρονα να μπορούμε να επιδεικνύουμε μια αξιόπιστη διαδικασία παραγωγής», μου λέει ο Αλέξανδρος. «Για αυτό έχουμε, μεταξύ άλλων, ένα κορυφαίο σύστημα ποιοτικού ελέγχου. Χρησιμοποιούμε μοριακό έλεγχο με DNA για να εντοπίζουμε οποιαδήποτε προβλήματα, συσκευάζουμε τις μπύρες σε αποστειρωμένα δωμάτια. Πρέπει όταν φτιάχνεις ένα προϊόν να σκέφτεσαι την εμπειρία που θες να δώσεις στον κόσμο αλλά και πώς αυτή την εμπειρία θα μπορείς να την απολαμβάνεις με συνέπεια και με τρόπο που θα μπορεί να ταξιδέψει παντού χωρίς να έχει πρόβλημα. Εμείς λοιπόν έχουμε την πρόκληση να φτιάξουμε μια πολύ ωραία μπύρα που θα είναι ωραία μόλις βγει από τη δεξαμενή και θα εξακολουθεί να είναι ωραία 6 μήνες μετά, ενώ έχει ταξιδέψει μέχρι την Αυστραλία και ενώ είναι απαστερίωτη. Από πλευράς τεχνολογίας αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο αλλά κάπως τα έχουμε καταφέρει».
«Η διανομή είναι μια ακόμη πρόκληση», προσθέτει. «Εμείς όμως είμαστε τίμιοι απέναντι στον κόσμο, όλοι ξέρουν πως βρισκόμαστε σε ένα νησί και νομίζω πως γενικά κανείς δεν παραπονιέται που πρέπει να πληρώσει λίγο παραπάνω για μια μπύρα όταν ξέρει ότι παράγεται σε έναν συγκεκριμένο τόπο και τον ενισχύει σημαντικά. Του θυμίζει, αν θέλεις, και την καλή πλευρά της Ελλάδας».
Του λέω τη θεωρία μου -μια θεωρία, δηλαδή, που ενστερνίζεται πολύς κόσμος τα τελευταία χρόνια- πως η οικονομική κρίση αποκάλυψε μεν το άσχημο πρόσωπο της χώρας μας, ταυτόχρονα όμως ανέδειξε και μια φωτεινή πλευρά της. Η αναζήτηση πολλών για έναν τρόπο ζωής που θα θα βοηθήσει όχι μόνο τους ίδιους να επιβιώσουν και να ξεφύγουν από ένα επαγγελματικό αδιέξοδο αλλά και την ίδια τη χώρα να ορθοποδήσει και να αρχίσει να εμφανίζει στον υπόλοιπο κόσμο τις δυνατότητες και τα κρυμμένα ταλέντα της, οδήγησε σε μια ολοένα και αυξανόμενη ηθική κατανάλωση.
«Ο ηθικός καταναλωτισμός είναι ένα από τα καλά πράγματα που συνέβησαν στην Ελλάδα εξαιτίας της κρίσης -μια χώρα κατεξοχήν της κατανάλωσης», μου λέει ο Αλέξανδρος. «Ο κόσμος αρχίζει και σκέφτεται πώς θα μειώσει τη σπατάλη και θα χρησιμοποιήσει το διαθέσιμο εισόδημα που έχει όχι μόνο για την ευχαρίστησή του αλλά και για να εξυπηρετήσει κάποιες αξίες. Επειδή ως χώρα μπήκαμε “ξυπόλητοι στα αγκάθια” στην παγκοσμιοποίηση και δεν είχαμε πολλά σύγχρονα στοιχεία να δώσουμε, κατάπιαμε όλα αυτά που πήραμε και χαθήκαμε.
«Και όλη αυτή η στροφή προς τον ηθικό καταναλωτισμό έχει γίνει μέσα από την ίδια την κοινωνία χωρίς την προτροπή της όποιας κυβέρνησης», συμπληρώνει. «Αυτοί είναι όλοι τους ριζωμένοι στο παρελθόν και τα λάθος οράματα. Είμαστε πια ένα κίνημα ανθρώπων που σταδιακά ξυπνάμε και δημιουργούμε πράγματα και αυτά τα πράγματα είναι ωραία και μετά έρχονται κι άλλοι άνθρωποι που δημιουργούν κάτι παραπάνω και όλο αυτό γίνεται από την κοινωνία. Είναι υπέροχο αυτό που συμβαίνει τώρα αρκεί να μην το “πνίξουμε”. Αν και δεν πιστεύω πως θα γίνει κάτι τέτοιο γιατί το σύστημα είναι στην πλέον αδύναμη φάση του και μόνο μπροστά μπορούμε να πάμε. Αυτό που θα ήθελα να δω εγώ να συμβαίνει, είναι ένα εθνικό ξύπνημα των παραγωγικών και δημιουργικών δυνάμεων, να μην μείνουμε σε ένα μικρομεσαίο επίπεδο, να γίνει αυτή η εθνική μας ιδεολογία, ένα πλούσιο κράτος ευτυχισμένων ανθρώπων που παράγουν και δημιουργούν και δεν μεμψιμοιρούν. Δεν φτάνει το ένδοξο παρελθόν, πρέπει να χτίσεις το δικό σου μέλλον μέσα από το παρόν».
