Ο αφοσιωμένος Μανούσος μαζί με το φέρετρο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στο εσωτερικό του C130 που μετέφερε τη σορό στην Κρήτη, η επίσκεψη του Μανώλη Γλέζου και το γράμμα που παρέδωσε στον Κυριάκο, ο επικήδειος, τα πλήθη, η αποδοκιμασία των αποδοκιμασιών…
Δεν είναι συνηθισμένες τέτοιες πολιτικές προσωπικότητες -ως «towering figure» τις περιγράφουν οι αγγλοσάξωνες. Και η απώλειά τους μετριέται πάνω-κάτω σε μια για κάθε γενιά. Ηταν ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1968, ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1996 και τώρα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Πολλά έχουν ήδη ειπωθεί και περιγραφεί για την εξόδιο ακολουθία, τους επικήδειους, τους επισήμους, το τελετουργικό. Και μέσα στη βουή της καταγραφής της επικαιρότητας υπήρξαν στιγμές που κινδυνεύουν να χαθούν, αν και θα πρέπει να μας μείνουν αξέχαστες. Ιδού μερικές από αυτές.
Η πίστη και η αφοσίωση σε ένα φωτογραφικό κάδρο. Στο εσωτερικό του C130 που μετέφερε το φέρετρο του πρώην Πρωθυπουργού από την στρατιωτική βάση της Ελευσίνας στα Χανιά. Στα αριστερά, στο ημίφως διακρίνεται η φιγούρα του Μανούσου Γρυλλάκη, προσωπικού φρουρού του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για σχεδόν 40 χρόνια. Τον φύλαγε και τον συνόδευε σιωπηλός ακόμα και στο αεροπλάνο.
Η επίσκεψη του Μανώλη Γλέζου. Και τα λόγια του: «Δεν γίναμε οχτροί»… Στην οικία του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λυκαβηττό χτύπησε το κουδούνι την Τρίτη, μία ημέρα μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ηταν ο Μανώλης Γλέζος, που όπως ανέφερε ο «Ελεύθερος Τύπος», κρατούσε ένα κόκκινο γαρύφαλλο. Ηθελε να τιμήσει τον μεγάλο του φίλο Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ανήμερα μάλιστα της επετείου που ο ίδιος μαζί με τον Απόστολο Σάντα είχαν κατεβάσει το 1941 τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη. Κατά το ρεπορτάζ ο κ. Μητσοτάκης συγκινήθηκε και έσπευσε να συστήσει στη μικρή του κόρη, Δάφνη, τον κ. Γλέζο, λέγοντάς της: «Εχεις απέναντί σου έναν μεγάλο ήρωα, έναν αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης»
Ο Μανώλης Γλέζος παρέδωσε ένα γράμμα στην οικογένεια Μητσοτάκη, το οποίο ξεκινούσε με ένα απόσπασμα από την Ομήρου Ιλιάδα Ι 63-65, όπου έλεγε ότι «Αφρήτωρ, αθέμιστος, ανέστιος έστιν εκείνος, ος πολέμου έραται επιδημίου οκρυόεντος» (ακοινώνητος, άγριος και άπατρις είναι αυτός που τον εμφύλιο πόλεμο αγαπά).
Στο γράμμα προς την οικογένεια του εκλιπόντος, ο κ. Γλέζος έγραφε: «Πιστός στο αξίωμα αυτό ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπήρξεν ο πρωτουργός να αποφευχθεί και να μην υπάρξει εμφύλιος πόλεμος στην Κρήτη, στη διάρκεια της κατοχής. Oποια αντίθεση και αν έχεις μαζί του, οφείλεις να του το αναγνωρίσεις. Γνωρίστηκα μαζί του το 1953 και υπήρξαν διαφορετικές οι απόψεις μας για το πολιτικό γίγνεσθαι. Η διαφορά, όμως, αυτή δεν υπήρξε να γίνουμε οχτροί. Η χούντα στις 21 Απριλίου 1967 μας ξαναντάμωσε στον ίδιο θάλαμο στο Γουδή και μετά στο Πικέρμι. Γνωστή η ιστορία που έχουμε από κοινού δημοσιοποιήσει».
Τα εγγόνια που μεταφέρουν το φέρετρο. Πρέπει να είναι το όνειρο κάθε παππού. Τα εγγόνια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μεγάλα και μικρότερα μεταφέρουν το φέρετρο του παππού τους έξω από τον ιερό ναό της Μητρόπολης Αθηνών μετά το τέλος της εξοδίου ακολουθίας.
«Σε θυμάμαι να κονταίνεις ενώ ψήλωνα, ώστε η σκιά σου να μην με σκεπάζει»… Ο επικήδειος που εκφώνησε για τον πατέρα του ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο κ. Μητσοτάκης ήταν συγκινημένος και συγκινητικός.
«Οποιος θέλει να ξέρει αληθινά ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ας αναλογιστεί τον τόπο που επέλεξε για τη μόνιμη κατοικία του. Ενα μικρό αγροτικό νεκροταφείο στον Αργουλιδέ Χανίων. Πέντε κυπαρίσσια, λίγα λουλούδια κι ένα πέτρινο εκκλησάκι. Ούτε μνήμα μαρμάρινο ούτε, βέβαια, καμία πολυτέλεια. Ενας ανυποψίαστος περαστικός δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι ένας σπουδαίος άνδρας κείτεται εκεί. Ομως, αυτό ήθελες. Δεν είχες ανάγκη από κάτι παραπάνω», συνέχισε μιλώντας σε β’ ενικό
Η ανακοίνωση της ΝΔ για τις αποδοκιμασίες κατά του κ. Τσίπρα. Ο Πρωθυπουργός βρέθηκε στην αμήχανη θέση να ακούσει αποδοκιμασίες από τον κόσμο που είχε συγκεντρωθεί στη Μητρόπολη κατά την εξόδιο ακολουθία για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Η ΝΔ θα μπορούσε να αγνοήσει το θέμα. Ωστόσο εξέδωσε ανακοίνωση: «Καταδικάζουμε με τον πιο σαφή τρόπο τις όποιες αποδοκιμασίες υπήρξαν σε βάρος του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα. Δεν συνάδουν ούτε με το ήθος, ούτε με το ύφος της παράταξης και, προφανώς, ούτε με τη στιγμή». Πολιτικός πολιτισμός.
Η απόφαση να μην κηδευτεί δημοσία δαπάνη. Η οικογένεια Μητσοτάκη αρνήθηκε να αναλάβει το Δημόσιο τα έξοδα της κηδείας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Δεν ήταν τα τρολ που είχαν αρχίσει ήδη την γκρίνια. Γι αυτούς που τον ήξεραν και ο ίδιος εκτιμούσε, ήταν μια αντήχηση της ακατανίκητης πεποίθησης του εκλιπόντος για συνεχή προσφορά στη χώρα. Ακόμα και μετά θάνατον. Αλλωστε μια από τις τελευταίες του επιθυμίες ήταν αντί στεφάνων να δοθούν για δενδροφύτευση στα Λευκά Ορη της Κρήτης.
Το πλήθος στα Χανιά. H σορός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ταξίδεψε το βράδυ της Τετάρτης στη γενέτειρά του στην Κρήτη. Εκεί ένα απίστευτο πλήθος έσπευσε για να τον αποχαιρετήσει.
Η μετά θάνατον συνέντευξη. Μια συνομιλία 30 ωρών στην οποία είχε μιλήσει για όλους και για όλα χωρίς αναστολές έδωσε το 2007 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στον δημοσιογράφο Αλέξη Παπαχελά. Οι δύο άνδρες βρέθηκαν αρκετές φορές μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα για να ολοκληρώσουν την αναλυτική αυτή αναδρομή του πρώην Πρωθυπουργού στα πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα από το 1960 και μετά. Μοναδικός όρος για να δώσει τη συνέντευξη ήταν να προβληθεί μόνο μετά τον θάνατό του.
Σε έκτακτη εκπομπή του ΣΚΑΪ με παρουσιαστή τον Παύλο Τσίμα, παρουσιάστηκε το βράδυ της Τετάρτης ένα μικρό απόσπασμα από την συνέντευξη, με την υπόσχεση ότι θα ακολουθήσουν και άλλες εκπομπές στις οποίες θα προβληθεί όλο το υλικό με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Σε αυτό το απόσπασμα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είπε μεταξύ άλλων: «Ποτέ δεν υπολόγισα το πολιτικό κόστος. Είχα την πολιτική άνεση γιατί ποτέ δεν υποσχέθηκα τίποτα στον λαό. Το μόνο που είχα πει προεκλογικά ήταν ότι θα βελτιώσω το επίπεδο του ελληνικού λαού, αλλά αυτό θα γίνει με περισσότερη δουλειά. Αυτό ζήτησα. Το θέμα του ΟΤΕ δεν ήταν μείζον θέμα, το θέμα του ΟΤΕ ήταν μείζον και κατέληξε να είναι μείζον, διότι ενεπλέκοντο τα ιδιωτικά συμφέροντα τα οποία σε τελική ανάλυση έριξαν την κυβέρνηση… ήμαστε μία κυβέρνηση οποία δεν συμβιβάστηκε, καθόλου και η οποία είχε το θάρρος να παίρνει τις αποφάσεις που ωφελούσαν τον τόπο, κατά την δική μας κρίση βέβαια, αλάθητοι δεν ήμαστε, αλλά σε καμία περίπτωση δεν κάναμε κανέναν συμβιβασμό ούτε για συναισθηματικούς λόγους, φιλικούς και πολύ περισσότερο γι’ ότι τυχόν είχαμε επηρεαστεί από αντιπαροχές».
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τον Ανδρέα Παπανδρέου τόνισε: «Με τον Ανδρέα δεν είχαμε ποτέ στενές επαφές. Όποτε όμως το απαιτούσε η περίσταση, σε περιόδους κρίσιμες για τη χώρα, δεν δίστασα να επικοινωνήσω μαζί του για να υπάρξει συνεννόηση και λύση».
Παράλληλα, αναφέρθηκε και σε μια από τις δυσκολότερες αποφάσεις που πήρε και ήταν η ιδιωτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών στην Αθήνα. «Δυσκολότερη ιδιωτικοποίηση από τις αστικές συγκοινωνίες δεν υπήρχε. Επρεπε να απολυθούν 7.500 άνθρωποι οι οποίοι είχαν συνδικαλιστική υποστήριξη και είχαν δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Είχα πρόβλημα τότε διότι στην κυβέρνηση αυτή δεν συμφωνούσαν όλοι στην δική μου τακτική. Υπήρχε πάντοτε η πτέρυγα η μια, η οποία στην ουσία ήταν η παλιά καραμανλική, η παλιά ελληνική δεξιά η οποία δεν συμφωνούσε τουλάχιστον στην έκταση και τους ρυθμούς που εγώ ήθελα».
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μίλησε και για τον τρόπο διακυβέρνησής του: «Το πρωί όταν έφτανα στο γραφείο είχα ήδη μια εικόνα της όλης κατάστασης, της χώρας. Σήκωνα το κόκκινο τηλέφωνο και μιλούσα με πολλούς υπουργούς, λέγοντάς τους τι να κάνουν. Στη συνέχεια μιλούσα και πιο κάτω. Σε προέδρους, διευθυντές, συγκαλούσα συσκέψεις. Διηύθυνα σαν τον μαέστρο της ορχήστρας. Η πολιτική ήταν πολιτική κυβερνητική, δεν ήταν πολιτική προσώπου».
