Σχεδόν τρεις ημέρες έχουν συμπληρωθεί από την εμφάνιση της Πτεροφάλαινας στις Βόρειες Κυκλάδες με τους ψαράδες, επιβάτες ακτοπλοϊκών και ιστιοπλοϊκών να τραβούν φωτογραφίες σε κάθε τους … συνάντηση – Δεκαέξι χρόνια μετά τη θανάτωση φάλαινας στην περιοχή της Άνδρου
Οι περισσότεροι γίγαντες είναι καλοκάγαθοι και δύσκολα προκαλούν προβλήματα… Το βλέπετε στην καθημερινότητά μας. Το βλέπετε στις ταινίες όπου σπάνια, ο γίγαντας είναι ο κακός. Το βλέπουμε ακόμη και στη φύση. Τις περισσότερες φορές οι γίγαντες, τα μεγάλα ψάρια δηλαδή είναι σχετικά άκακα σε σχέση με κάποια άλλα. Ένας εξ αυτών, αυτές τις ημέρες κάνει βόλτες στα νερά των Βόρειων Κυκλάδων και μάλιστα .. προκαλεί. Ποιους; Μα τους ψαράδες, τους επιβάτες ακτοπλοϊκών πλοίων και τα πληρώματα των ιστιοπλοϊκών, που παλεύουν να πετύχουν το κήτος σε …πόζα. Το άσχημο είναι ότι δεν είναι …συνεργάσιμος. Μιλάμε για πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) που θεωρείται ο «αγαθός και σβέλτος» κάτοικος της Μεσογείου και κολυμπάει ορισμένες φορές και ανάμεσά μας, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 37 χλμ/ώρα.
Το τεράστιο θηλαστικό, υπολογίζεται ότι έχει μήκος περίπου 12 μέτρα! Άφησε τις υποθαλάσσιες χαράδρες που ζει ανάμεσα στην Σύρο, την Γυάρο, την Τήνο και την Άνδρο και ανέβηκε στην επιφάνεια, προκειμένου να βρει την τροφή του. Η συμπεριφορά του δείχνει ότι για κάποιο λόγο, έχει αποσπασθεί από το υπόλοιπο κοπάδι – προσωρινά ίσως – και κυνηγά μόνο του, μικρότερα ψάρια και μαλάκια. Για πρώτη φορά εμφανίστηκε την Τρίτη 23 Μάιου, κοντά στην Σύρο και στην συνέχεια στο στενό Άνδρου – Τήνου, στο «Δύσβατο» και πολύ ανοικτά της Παλαιόπολης.
Σε πλήρη ανάπτυξη μια τέτοια φάλαινα φτάνει τα 23 μέτρα! Η καρδιά της φτάνει στο μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου και το βάρος μπορεί να φτάσει τους 75 τόνους (!!!) Το προσδόκιμο ζωής της τα 100 χρόνια! Η εντυπωσιακή πτεροφάλαινα είναι το μοναδικό είδος, που έχει σταθερή παρουσία στα ελληνικά νερά.
Το χρώμα της είναι γκρι, ενώ η κοιλιά της άσπρη. Ξεχωρίζει για τη σχετικά υπερυψωμένη αναπνευστική οπή της, η οποία αποτελείται από δύο συμμετρικά και ανεξάρτητα ρουθούνια. Η εκπνοή της εκτοξεύεται κάθετα και φτάνει ακόμα και τα 6 μέτρα σε ύψος οπότε και είναι ορατή από απόσταση μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων. Και συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες για λόγους διατροφής (πλαγκτόν, μικρά ψάρια) τις βρίσκουμε συνήθως στη θάλασσα της Λιγουρίας (Ιταλία).
Μία άσχημη νύχτα
Όμως αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται και δεκαέξι χρόνια από την βραδιά όπου τα δάκρυα έτρεξαν ποτάμι από τα μάτια των κατοίκων της Άνδρου στο θέαμα που είχαν όταν ξύπνησαν το πρωί της 21ης Μαΐου 2001… Σύμφωνα με την ιστοσελίδα enandro.gr στην περιοχή μεταξύ Άνδρου – Τήνου – Γυάρου – Σύρου, το Πολεμικό Ναυτικό κάνει ευρείας κλίμακας ασκήσεις, στις οποίες συμμετέχουν φρεγάτες, πυραυλάκατοι, τορπιλάκατοι και υποβρύχια. Τα sonar και τα υπόλοιπα ηχοεντοπιστικά συστήματα δουλεύουν στο φουλ. Νωρίς το πρωί, Ανδριώτες ψαράδες κατευθύνονται στο «Δύσβατο» – το στενό μεταξύ Άνδρου – Τήνου. Στο αχνό πρώτο φως της ημέρας βλέπουν ένα όγκο να επιπλέει στην θάλασσα. Πλησιάζουν και αντικρίζουν μια τεράστια φάλαινα, εμφανώς χτυπημένη με βαθιές ουλές σε όλο της σώμα, να παρασύρεται νεκρή από τα κύματα. Την δένουν σε μια μεγάλη ψαρόβαρκα και την ρυμουλκούν μέχρι το Κορθί. Εκεί με την βοήθεια τρακτέρ, το τεράστιο κήτος σύρεται στην παραλία και γίνεται αντικείμενο παρατήρησης των κατοίκων του χωριού και των γύρω περιοχών. Ειδοποιούνται οι λιμενικές αρχές και ειδικός που κάνει την αυτοψία, αποφαίνεται ότι πρόκειται για μια αρσενική φάλαινα-φυσητήρα (Physeter macrocephalus) μήκους 8,5 μέτρων.
Ο θάνατος του ζώου, προήλθε μάλλον από χτυπήματα – χαρακιές που δέχθηκε από τις προπέλες κάποιου πλοίου (ενδεχομένως πολεμικού), όταν ζαλισμένο, αποσυντονισμένο, φοβισμένο και χωρίς προσανατολισμό από τα sonar, ξέφυγε από το υπόλοιπο κοπάδι και μέσα στη νύχτα έπεσε πάνω στο πλοίο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ψαράδες είχαν εντοπίσει στο ίδιο χρονικό διάστημα και νεκρά δελφίνια, κάτι που προξένησε ανησυχία για τα προστατευόμενα είδη (φώκιες, δελφίνια, φάλαινες, κ.ά.), που, όπως είναι γνωστό, φιλοξενούνται στη θαλάσσια περιοχή της Άνδρου. Ο τότε δήμαρχος Κορθίου Γιάννης Γλυνός, έδωσε εντολή, το νεκρό κήτος να ταφεί βαθειά σε συγκεκριμένο απόμακρο σημείο της παραλίας (αν και ζητήθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή) με σκοπό να λιώσει (χρειάζονται αρκετά χρόνια λόγω του λίπους της) μέχρις ότου να αποκαλυφθεί ο σκελετός του. Το σχέδιο προέβλεπε, να χτιστεί γύρω του ένας πέτρινος τοίχος. Από πάνω θα έμπαινε γυαλί και θα γινόταν αξιοθέατο του Κορθίου και της Θαλάσσιας Ζωής της Άνδρου. Το σχέδιο αυτό σύμφωνα με τον πρώην δήμαρχο, είναι καιρός να ξεκινήσει κάποια στιγμή…
