Στο Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο αναφέρεται ότι η σταύρωση του Σωτήρα ήταν έξι ώρες μαρτυρίου. Υπάρχει επιστημονική για τον θάνατο που επήλθε από αυτήν τη μορφή αργής εκτέλεσης;
Μεγάλο Σάββατο, η πρώτη Ανάσταση έχει ήδη γίνει… Όμως, το πιο μεγάλο μυστήριο παραμένει η Σταύρωση. Η ολοκλήρωση του Θείου Δράματος μέσα από ένα μαρτύριο που θεωρείται από τα σκληρότερα σε επίπεδο ανθρώπινου πάθους. Και η αλήθεια είναι ότι ο Υιός του Ανθρώπου υπέφερε φρικτά προτού πει το Τετέλεσται. Ομοια με χιλιάδες άλλους που είχαν το ίδιο τέλος: από τους δύο ληστές που τον πλαισίωναν στον Γολγοθά, μέχρι τον εξεγερμένο Σπάρτακο.
Παρόλο που οι Ρωμαίοι δεν εφηύραν την σταύρωση, ήταν εκείνοι που την τελειοποίησαν ως μορφή τιμωρίας προκαλώντας τον αργό θάνατο μέσα σε φοβερούς πόνους. Ηταν μια από τις πιο ελεεινές μεθόδους θανάτωσης, που προοριζόταν μόνο για σκλάβους, ξένους, κακοποιούς, ταραχοποιούς και επαναστάτες. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η σταύρωση άρχισε να εφαρμόζεται από τον 6ο π.Χ. αιώνα στην αυτοκρατορία του Δαρείου. Επινοήθηκε από τους Πέρσες και, στη συνέχεια, διαδόθηκε σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Καταργήθηκε το 337 μ.Χ. σε ολόκληρη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο για σεβασμό στο μαρτύριο του Ιησού Χριστού. Στον ελληνικό κόσμο, οι εγκληματίες συχνά τοποθετούνταν πάνω σε ένα επίμηκες ξύλο, πάνω στο οποίο διαπομπεύονταν, βασανίζονταν και θανατώνονταν. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος Α’ σταύρωσε Ελληνες μισθοφόρους που υπηρετούσαν στον στρατό της Καρχηδόνας, με την οποία βρισκόταν σε πόλεμο. Ο Μέγας Αλέξανδρος, μετά την άλωση της Τύρου, διέταξε τη σταύρωση 2.000 υπερασπιστών της φοινικικής αυτής πόλης, που επέζησαν της σκληρής και πολύχρονης πολιορκίας. Σύμφωνα με τον Αρριανό, ο Μακεδόνας στρατηλάτης, μετά τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, πρόσταξε τη σταύρωση του Γλαυκία, που ήταν γιατρός του επιστήθιου φίλου του.
Το κάρφωμα
Σε αντίθεση με τις απεικονίσεις του Εσταυρωμένου όπου τα καρφιά είναι μπηγμένα στις παλάμες, οι Ρωμαίοι τα έμπηγαν στους καρπούς των καταδικασμένων. Ο λόγος ήταν απλός, όσο και απάνθρωπος. Αν τα έμπηγαν στις παλάμες, τα καρφιά θα τις έσχιζαν υπό το βάρος του σώματος και θα έβγαιναν μέσα από τα δάκτυλα. Οι Ρωμαίοι είχαν επιλέξει τους καρπούς για έναν επιπλέον λόγο: κατά μήκος τους εκτείνεται ένα μάλλον χοντρό νεύρο – όταν το διαπερνούσαν τα καρφιά, προκαλούσαν αφόρητο πόνο.
Ο αριθμός των καρφιών που χρησιμοποιούνταν στην σταύρωση είναι αδιευκρίνιστος. Κάποιες θεωρίες μιλούν για τρία, άλλες για τέσσερα. Στο πέρασμα των αιώνων έφθασαν μέχρι και τα 14 καρφιά. Αυτές οι διαφοροποιήσεις αντανακλώνται και στις καλλιτεχνικές αποδόσεις της Σταύρωσης. Πριν από την Αναγέννηση, εικονίζονται συνήθως τέσσερα καρφιά, με τα πόδια καρφωμένα δίπλα-δίπλα. Μετά την Αναγέννηση, εικονίζονται τρία καρφιά, με τα πόδια καρφωμένα το ένα πάνω στο άλλο.
Αυτά ως προς την τέχνη. Στην πραγματική ζωή, η σταύρωση περιλάμβανε ένα ακόμα μαρτύριο. Ίσως το φριχτότερο όλων. Αφού έδεναν με σκοινιά τους ώμους για να στηρίξουν το βάρος του σώματος, έσπαζαν με σφυριά τα πόδια των δυστυχισμένων. Το αποτέλεσμα ήταν να «κρεμιέται» το πάνω μέρος του σώματος, προκαλώντας έναν αργό θάνατο που διαρκούσε από 3-4 ώρες μέχρι 3-4 μέρες, ανάλογα με τις αντοχές κάθε οργανισμού.
Εξηγώντας το μηχανισμό του βασανιστηρίου, ο καθηγητής Σπυρίδων Γ. Μακρής εξηγεί ότι για να εκπνεύσει κανείς «επί ξύλου κρεμάμενος» δεν απαιτείται να καρφωθούν τα χέρια και τα πόδια του πάνω στα δύο τεμνόμενα δοκάρια. Αρκεί και το δέσιμό τους. Ο σταυρός φέρνει τον άνθρωπο σε μια μεγάλη έλξη, που οφείλεται στο βάρος του σώματος. Το βάρος τραβά το κορμί προς τα κάτω από τα χέρια με μια μεγάλη έλξη των χεριών, των βραχιόνων, των ώμων και του θώρακα. Αυτή η έλξη βαστά τον θώρακα σε μια συνεχή αναγκαστική θέση εισπνοής, αν και ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκτελέσει κινήσεις εκπνοής. Στον κάθε άνθρωπο οι κινήσεις εκπνοής γίνονται παθητικά από τον οργανισμό χωρίς να απαιτείται καμιά προσπάθεια. Πρόκειται για μια αυτόματη επάνοδο του μεταμορφωμένου από την εισπνοή θώρακα. Με αυτόν τον τρόπο ανανεώνεται ο αέρας στις κυψελίδες των πνευμόνων, οξυγονώνεται το αίμα και εξασφαλίζεται η επιβίωση.
Η διάρκεια
Πόσο κράτησε το μαρτύριο του Ιησού; Στο Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο αναφέρεται ότι η σταύρωση έγινε, με βάση τη ρωμαϊκή χρονομέτρηση, την τρίτη ώρα (9 το πρωί) και ο θάνατος επήλθε την ενάτη ώρα (3 το μεσημέρι). Εξι ώρες μαρτυρίου. Η ανθρώπινη διάσταση του πόνου στο Θείο Σώμα.
Πολλές θεωρίες και υποθέσεις έχουν αναπτυχθεί γύρω από τια αίτια θανάτου του Ιησού. Τόσο από ιατρούς και άλλους επιστήμονες, όσο και από μελετητές των εκκλησιαστικών κειμένων. Το 1847, ο άγγλος ιατρός Γουίλιαμ Στράουντ εισήγαγε τη θεωρία της καρδιακής ρήξης, δηλαδή το σχίσιμο του καρδιακού μυός, βασιζόμενος στο απόσπασμα του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου για το αίμα και το νερό που ανάβλυσαν από το πλευρό, όταν τρυπήθηκε από τη λόγχη του ρωμαίου στρατιώτη.
Με γνώση τόσο της ανατομίας όσο και της ρωμαϊκής πρακτικής στην σταύρωση, πολλοί μπόρεσαν να εξετάσουν τις πιθανές ιατρικές πτυχές σε αυτή τη μορφή αργής εκτέλεσης. Οι εκδοχές για τα αίτια θανάτου του Ιησού, εκτείνονται από την πνευμονική εμβολή μέχρι το υποβολαιμικό σοκ.
Το 2003, ο ιστορικός Φρανσουά Ρετίφ και ο συνάδελφός του, καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου, Γιοχάνες Σίλιερ, μελέτησαν την ιστορία και την παθολογία της σταύρωσης που εφάρμοζαν οι Ρωμαίοι, καταλήγοντας στην υπόθεση ότι ο θάνατος του Ιησού υπήρξε αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.
Η καρδιαγγειακή κατάρρευση είναι η επικρατέστερη ανάμεσα στις σύγχρονες ερμηνείες. Σύμφωνα με αυτήν, ο Ιησούς πέθανε από βαθύ σοκ, εξαιτίας (και) του μαστιγώματος που υπέστη κουβαλώντας τον σταυρό στον Γολγοθά. Ολα αυτά του προκάλεσαν μεγάλη εξάντληση και αφυδάτωση, με συνέπεια την κυκλοφορική ανεπάρκεια και την κατάρρευση του οργανισμού…
