Τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και το ρολόι δείχνει μία ώρα μπροστά (από τις 03:00 στις 04:00) καθότι μυρίζει για τα καλά …καλοκαίρι – Κι όμως υπάρχουν συνέπειες στον οργανισμό από την αλλαγή της ώρας
Μπαίνουμε στο καλοκαίρι… Η εαρινή ισημερία πριν από μερικές ημέρες φέρνει και την αλλαγή στην ώρα καθότι το ρολόι από τα ξημερώματα της Κυριακής δείχνει μία ώρα μπροστά… Κάτι που σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι στις 3 το πρωί οι δείκτες του ρολογιού θα πάνε (αυτόματα πλέον) στις 4… Ο λόγος; Ενεργειακός… Όπως είναι γνωστό κάθε τελευταία Κυριακή του Μαρτίου η ώρα πάει μπροστά και κάθε τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου πάει… Βέβαια, κάποιες χώρες επιλέγουν να μην υπάρχει αλλαγή στην ώρα (Ρωσία, Τουρκία), ενώ κάποιες άλλες πραγματοποιούν τις αλλαγές αυτές νωρίτερα (Αμερική)…
Ιστορία…
Η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) το 1874 σε ένα γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε μία γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα!
Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η ιδέα ήταν από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας την θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916.
Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.
Εφαρμογή στην Ελλάδα και Ευρώπη
Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε αυτό επειδή από τις 15 Ιουλίου (π.ημερ.)/28 Ιουλίου (ν.ημερ.) στις 04:00 ώρα, του 1916, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά στην εισδοχή της ώρας ζώνης.
Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τούτο είχε ως συνέπεια να εγκαταλειφθεί. Στα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί η μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας πολλών δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο. Στη δεκαετία όμως του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973 αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης τότε και της Ελλάδας με έναρξη το 1975.
Να σημειώσουμε εδώ ότι η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ήλιου αλλάζουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους και η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα θα ήταν, σε σύγκριση, μικρή.
Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή Ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η Τουρκία ακολουθεί τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής.
Πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα
Το βασικό πλεονέκτημα της χρήσης του μέτρου της θερινής ώρας είναι η εξοικονόμηση ενέργειας. Συνολικά κατά τους επτά μήνες της θερινής ώρας εξοικονομούμε 210 ώρες ηλεκτρικής ενέργειας εκμεταλλευόμενοι τον ήλιο. Αυτό ήταν και το βασικό σκεπτικό που είχε προτείνει ο Βενιαμίν Φραγκλίνος καθότι χάρη στην καθυστερημένη δύση του ήλιου, οι άνθρωποι θα περνάνε λιγότερες ώρες στα σπίτια τους με φως, άρα θα γίνεται εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων.
Κατά καιρούς ορισμένες επιστημονικές έρευνες έχουν υποστηρίξει ότι αυτή η αλλαγή της ώρας μπορεί να κρύβει κινδύνους για μερικούς ανθρώπους (ασφαλώς όχι για τους περισσότερους), όπως να αυξήσει τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά, να προκαλέσει περισσότερα τροχαία στους δρόμους, ακόμη και να μειώσει την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Μια πρωτότυπη ψυχολογική μελέτη το Δεκέμβριο του 2016, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, έδειξε ότι, την επόμενη εργάσιμη μέρα μετά την αλλαγή της θερινής ώρας, οι δικαστές στις ΗΠΑ επιβάλλουν ποινές που έχουν κατά μέσο όρο 5% μεγαλύτερη διάρκεια, σε σχέση με τις ποινές που επέβαλαν την προηγούμενη εβδομάδα ή εκείνες που θα επιβάλουν στο μέλλον, όταν πια ο οργανισμός τους θα έχει συνηθίσει την αλλαγή.
Η αλλαγή της ώρας φαίνεται πως επηρεάζει το ανθρώπινο βιολογικό ρολόι, με συνέπεια να προκαλείται μια μικρή σύγχυση στον οργανισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα, αλλά για ορισμένους η αλλαγή της ώρας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό επεισόδιο (έμφραγμα ή εγκεφαλικό), ιδίως στους ηλικιωμένους και στους καρκινοπαθείς.
Μια αμερικανική έρευνα του 2014 σε αμερικανικά νοσοκομεία έδειξε μια αύξηση κατά 25% στα εμφράγματα τη Δευτέρα, αμέσως μετά την αλλαγή της θερινής ώρας, σε ανθρώπους ευάλωτους στον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Από την άλλη, ακόμη και μια ελαφριά στέρηση ή διαταραχή του ύπνου, ιδίως σε άτομα που πάσχουν από αϋπνία, που προκαλεί η αλλαγή της ώρας, μπορεί να αυξήσει έως 17% τον κίνδυνο ένας οδηγός να εμπλακεί σε τροχαίο.
Το βιολογικό ρολόι του ανθρώπου -όπως και των ζώων- χρησιμοποιεί το φως της μέρας για να συγχρονίζεται με το περιβάλλον, καθώς αλλάζουν οι εποχές. Όμως η «θεσμική» αλλαγή της ώρας διαταράσσει αυτό τον συγχρονισμό, καθώς συμβαίνει απότομα. Εκτιμάται ότι ο οργανισμός χρειάζεται περίπου μια μέρα προκειμένου να προσαρμοστεί σε μια αλλαγή του ρολογιού κατά μία ώρα. Στις περιπτώσεις των μακρινών αεροπορικών ταξιδιών, όπου το «τζετ λαγκ» είναι ακόμη χειρότερο, το σώμα χρειάζεται ακόμη περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστεί στη νέα ζώνη ώρας.
