Ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου και στα σοκάκια της Χώρας Νάξου ο ήχος από τα τύμπανα ξυπνα τους κατοίκους για να γιορτάσουν στην ενηλικίωση ουκ ολίγων πιτσιρικάδων που κρατώντας το τύμπανο αφήνουν πίσω τους μία και καλή την εφηβεία και αισθάνονται .. άνδρες
Κάθε χρόνο η ίδια … ιστορία. Εωθινό. Ένα μυστήριο που έρχεται από το παρελθόν… Που λειτουργεί ως εκείνο το τελετουργικό όπου οι έφηβοι γίνονται άνδρες. Όχι δεν πρόκειται για μυσταγωγίες που βλέπουμε μέσα από τη μεγάλη Οθόνη και παραπέμπουν σε παγανιστικές τελετές… Απλά το τύμπανο λειτουργεί ως το όπλο εκείνο που «οπλίζει» το χέρι στον έφηβο ώστε να κάνει το επόμενο βήμα. Το ίδιο έγινε και φέτος… Μάλιστα οι μεγαλύτεροι είναι αυτοί που βοηθούν στο πέρασμα των μικρών.. Και δίνουν κατευθυντήριες εντολές. Ανάλογο σκηνικό και στο Φιλώτι.. Είναι άλλωστε ένα έθιμο, μία τελετή που ουσιαστικά στη Νάξο δεν έχει πατρίδα..
Η πρώτη εμφάνιση
Να σημειώσουμε ότι με βάση την πληροφόρηση που μας παρείχε ο κος Φουτάκογλου “Το “Εωθινό” με την σημερινή του μορφή, στην Χώρα , ξεκίνησε το 1974. Όταν μετά απο πολλά χρόνια απουσίας μουσικής μπάντας, (πλην μόλις λίγων τυμπάνων) απο την παρέλαση, δημιουργήθηκε μια νέα μπάντα με 8 τύμπανα μια γκραν κάσα και 6 σάλπιγγες. Ο τότε υπάλληλος της ΑΤΕ Κυριάκος Γαλαίος έχοντας γνώση απο την συμμετοχή του στην μπάντα της Ερμούπολης, έμαθε μερικούς μαθητές του 6ταξίου τότε Γυμνασίου. Η νέα μπάντα που δημιουργήθηκε, εκτός απο την παρέλαση, συνόδευε και την ομάδα των μαθητών που υπο τον γυμναστή Νίκο Μαρούλη περιόδευε στα στενά και τον κεντρικό δρόμο της πόλης ψάλλοντας “παιάνες και εμβατήρια” όπως έγραφαν και οι τότε ανακοινώσεις για τον εορτασμό. Το έθιμο τα επόμενα χρόνια συνεχίστηκε χωρις την παρουσία καθηγητών και με τους μαθητές χρόνο με τον χρόνο να το μετατρέπουν σε μια εκδήλωση ψυχαγωγίας η οποία πολλές φορές έπαιρνε ανεξέλεγκτες διαστάσεις”. και για να ολοκληρώσουμε εκείνη την ενημέρωση να αναφέρουμε και τους ..πρωτεργάτες όπως μας τους μετέφερε ο κος Φουτάκογλου. ” Στους σαλπιγκτες ο τ, Δημαρχος Νικος Μαρακης, ο γυμναστής Στέφανος Κληρονόμος, ο εργολάβος Νίκος Λαγογιάννης, ο Βαγγέλης Μεσολογγίτης, ο Μιχάλης Εμμ. Ξενάκης κ.ά. , γραν κάσα έπαιζε ο Μιχάλης Πιταρράς και τύμπανα Φραγκίσκος Κοκκολιός, ο τ.δντης Επορικης Τραπεζας Δημήτρης Ι. Μαγγιώρος, ο αείμνηστος Ιάκωβος Αυλητής, ο Στράτος Ε. Φουτάκογλου, ο Δημήτρης Πρίντεζης, Ιωάννης Δεγαϊτας και Βασίλης Κληρονόμος”
Ας δούμε όμως πως το είχε περιγράψει ο Γιάννης Παπαδόπουλος, ένας από τους …μικρούς τυμπανιστές στα τέλη της δεκαετίας του 70 και αρχές του 80…
«Εωθινό. Ξεχωριστή στιγμή της νιότης μας. Πόσα πολλά θυμάμαι απ’ τα τύμπανα…. Συγχαρητήρια στα παιδιά που διατηρούν αυτό το έθιμο και μακάρι να το κρατήσουν για πολλά πολλά χρόνια ακόμα. Πόσο ωραία χρόνια ήταν τότε μάλλον πόσο ωραία βλέπουμε σ’ αυτή την ηλικία… δεν θέλω να λέω πως μόνο τα χρόνια τα δικά μας ήταν τα καλύτερα. Κατ’ αρχάς ν’ αναφερθώ στην μπάντα της δικής μου εποχής: Παπαδόπουλος Γιάννης, Παναγιώτης Σορώκος (Βράχος), Κώστας Χατζόπουλος , Αποστόλης Καρεγλάς, Νεκτάριος Βελώνης, Νίκος Φραγκίσκος (Γενάρης- ο μικρός της παρέας) Βασίλης Σιδερής και Παντελαίος Νικήτας (σαλπιγκτές) μ’ εκείνη την σάλπιγγα κειμήλιο που την ώρα της στεφάνωσης ενώ ήταν άκρα σιγή έλεγες θα παίξει τώρα;;; θα ακουστεί;; η θα ξεφτιλιστούμε πάλι;;;; Ζήσαμε σε μια εποχή μεταίχμιο για τα τύμπανα. Γνωρίσαμε τα τύμπανα από πετσί που τ έβαζες στον ήλιο να τεντώσουν, αργότερα μας πήρανε μία μπλε κάσα και 2 σύγχρονα 16χορδα. Τα τύμπανα ήταν περιουσία του σχολείου κι έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχαν στο τοπικό εμπόριο.
Ανδροκρατούμενο σπορ, η σειρά μου ήταν η πρώτη που στη συνέχεια βάλαμε την Μανουέλλα την Τζαννίνη στην μπάντα την πρώτη γυναίκα στη Νάξο που έτσι κι αλλιώς ήταν “αντράκι” και κόρη της μοναδικής κυρίας Μαρίας Μπεμπέτσου-Τζαννίνη. Αφορμή να χάσουμε μάθημα, ατέλειωτες πρόβες – αραλίκι δηλαδή ούτε απουσίες και δεν μπορούσε να σου πει και κανείς τίποτα δικαιολογημένοι και απαραίτητοι. Ούτε ρουτίνα με το Βάδην μέσα στη μέση του Στίβου στο Γυμνάσιο και οι άλλοι γυρίζανε γύρω γύρω και κάτω από τις παρατηρήσεις Γυμναστών και καθηγητών ποτέ δεν θυμάμαι να μας έκαναν παρατήρηση για το παίξιμο έτσι κι αλλιώς παίζαμε τέλεια!!!!. Η Μπάντα ήταν μία για όλη την παρέλαση για όλα τα σχολεία ( την αποτελούσαν παιδιά από την 6η Γυμνασίου σημερινή 3η Λυκείου) τέλος. Πηγαίναμε πριν πιάσουμε τύμπανα στο πεζούλι δίπλα δίπλα σιγά σιγά κολλάγαμε πάνω στους μεγάλους που παίζανε και παρακαλούσαμε να μας το δώσουν λίγο για να μάθουμε. Κάποιες φορές τους δίναμε και το γλυκάκι που μας είχε δώσει η Μάννα μας από το σπίτι να τους καλοπιάσουμε.
Αυτοί δύσκολα αφήνανε όχι γιατί φοβότανε μην χαλάσουμε τα τύμπανα αλλά από εγωισμό που ήξεραν και έκαναν κάτι που άλλοι δεν έκαναν που σε άλλους δεν επιτρεπότανε. Έτσι κάναμε κι εμείς μετά. Οι ρυθμοί 4 αυστηρά από τους οποίους οι 3 κυριαρχούσαν. Ήμασταν οι πρώτοι που βάλαμε επιπλέον το τσιφτετέλι (συγκεκριμένα ο Χατζόπουλος το καθιέρωσε) και σήμερα παίζεται κατά κόρον και στους βασικούς ρυθμούς.
Παράπονο
Ένα παράπονο εδώ από τους σημερινούς. Οι σημερινές μπάντες δεν τηρούν το ρυθμό παίζουν εξαιρετικά γρήγορα και μπερδεύουν έτσι αυτόν που κάνει παρέλαση. Δεν παίζουμε για να τελειώνουμε η βαράμε στο γάμο του καραγκιόζη, το νοιώθουμε και είμαστε συγκεντρωμένοι, δίνουμε το στίγμα της παρέλασης. Λίγη σοβαρότητα παιδιά. Πάμε πίσω λοιπόν πάλι. Εωθινό. Ξενύχτι – πιώμα – γλέντι . Τι έγινε ρε παιδιά μεγαλώσαμε σε μια νύχτα;;;;
Ανάμεικτα συναισθήματα: Λίγο άντρας, λίγο παράνομος, λίγο συγκινημένος, λίγο εθνικά υπερήφανος, λίγο τύφλα-όλα μαζί. Δεν ξέρω οι γονείς μας πως το σκέφτονταν αλλά σίγουρα δεν μας απέτρεπαν. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τέτοιες μέρες 25η όπως τώρα συνέπιπτε το Πάσχα το καθολικό των ξένων και ήταν κάτι τουρίστες στο νησί ελάχιστοι. Όπως περνάγαμε λοιπόν στα σοκάκια σε κάποιο Room TO LET έμενε κάποιος και ξύπνησε βγήκε στο παράθυρο και νόμιζε ότι είχε γίνει πόλεμος!!!! Άλλη μια φορά μας είδε ένας ξένος “ζμπάρα” ήτανε και βρίσκει ένα καζοντενεκέ κι ένα ξύλο και βάραγε μαζί μας ακολούθησε με 8ρια μέχρι τέλους. Όμορφες στιγμές ξεχωριστές απ’ αυτές που μένουν ανεξίτηλες και αφήνουν μια γλυκιά γεύση εμπειρίας.
Την επόμενη μέρα στην παρέλαση ήσουν ξενύχτης αλλά είχες γίνει “άντρας”. Εύχομαι καλή επιτυχία και φέτος να πάμε όσο πιο πολλοί μπορούμε αλλά προσοχή τα τύμπανα στα χέρια μόνο όσων έχουν διατελέσει τυμπανιστές……. κι ένα τελευταίο, εσείς που κοιμάστε και ξυπνάτε απότομα κεράστε τους τυμπανιστές και μην ξεχνάτε ότι σας θυμίζουν πώς όλες οι νύχτες δεν είναι ίδιες .Καλή δύναμη καλή επιτυχία – την Αγάπη μας!!!»
