Ξεκίνησε από τη Πάρο τη Κυριακή, απόψε στη Τήνο, αύριο στο Πύργο Μπαζαίου (21:30) της Νάξου και τη Τετάρτη στη Σαντορίνη ο Ψαραντώνης σε ένα μελωδικό ταξίδι στα νερά των Κυκλάδων
Πριν από έναν χρόνο, η Ασπάζια, Λετονή Ποιήτρια και θεατρική συγγραφέας είχε τονίσει ότι «Η προίκα του λαού μου, έστω και μικρή, φαίνεται πιο μεγάλη απ’ όλες τις προίκες… και το μαντήλι της, άσμα που πετάει στον μεταξωτό ουρανό με όλες του τις άκρες ανεμόδαρτες»… Και αυτή τη προίκα πέρυσι είχε αναλάβει να εκπροσωπήσει ο Ψαραντώνης, στα πλαίσια των Πολιτιστικών δραστηριοτήτων της Λετονικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1η Ιανουαρίου – 30 Ιουνίου 2015)…. Και όταν κλήθηκαν να δικαιολογήσουν την επιλογή τους ανέφεραν «Tον χαρακτηρίζει η ιδιαίτερη χροιά της φωνής του και η μουσική δυναμική στον τρόπο παιξίματος της λύρας: κάποιες φορές απαλά ψιθυριστός, κατόπιν ξαφνικά θυελλώδης, μέχρι να κοπάσει και να βυθιστεί πάλι σε μυθική σιωπή»…
«Τις τελευταίες δεκαετίες, η μουσική του Ψαραντώνη έχει διαμορφωθεί με βάση το στοιχείο του απρόβλεπτου στην ερμηνεία των παραδοσιακών κρητικών μελωδιών. Η ερμηνεία των παραδόσεων με νέους και σύγχρονους τρόπους αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς.»
Όμως για τον Ψαραντώνη έχουν μιλήσει και άλλοι… Δεν είναι μόνο οι Λετονοί που αναφέρθηκαν με τα καλύτερα λόγια… Στα περισσότερα φεστιβάλ της σύγχρονης μουσικής τον προλογίζουν ως «Η κραυγή των θεών» και η λύρα του εκτίθεται σήμερα στο Musical Instrument Museum στο Φοίνιξ της Αριζόνα (ΗΠΑ) όπου και προβάλλεται βίντεο με τον ίδιο να παίζει τη λύρα.
Βιογραφικό
Όσο για το βιογραφικό του; Διαβάζοντας στην επίσημη ιστοσελίδα του (www.psarantonis.gr) σημειώνεται ότι «Ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) γεννήθηκε στα Ανώγεια κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα πρώτα του ακούσματα ήταν το παίξιμο της λύρας του μεγαλύτερου του αδελφού – μύθου της ελληνικής μουσικής, Νίκου Ξυλούρη (Ψαρονίκος), ο Μανώλης Πασπαράκης (Στραβός) καθώς και οι άλλοι λυράρηδες του χωριού του. Ο Ψαραντώνης έμελλε να γίνει ένας ζωντανός θρύλος της μουσικής, εμπλουτίζοντας την κρητική, τη μεσογειακή και την παγκόσμια μουσική με ήχους ανεπανάληπτους, με μουσικές και ερμηνείες απαρομοίαστες και μοναδικές.
«Οι επιρροές μου προέρχονται από αυτά που άκουγα από μικρός και τα έπαιρνα μέσα μου με το δικό μου τρόπο…»
Αυτοδίδακτος στη λύρα, έπαιξε για πρώτη φορά σε γάμο στα 13 του και πολύ γρήγορα απέκτησε φήμη παίζοντας σε γιορτές και πανηγύρια στην Κρήτη.
«Πηγή έμπνευσης, παιδί μου, είναι η φύση. Ας πάρουμε μαζί μας μόνο τα ωραία από ό,τι μπορούμε να ζήσουμε…»
Μπαίνει στη δισκογραφία το 1962 με έναν δίσκο 45 στροφών ενώ ο πρώτος του ολοκληρωμένος δίσκος κυκλοφορεί το 1973. Ήδη από το 1980 τον ανακαλύπτουν στο εξωτερικό οπότε και αρχίζουν οι απανωτές προσκλήσεις σε σημαντικά φεστιβάλ της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας. Μέχρι σήμερα έχει εμφανιστεί σε δεκάδες μεγάλα φεστιβάλ παραδοσιακής, τζαζ και ροκ μουσικής. Έχει συνθέσει μουσική για παραστάσεις χορού και για θεατρικά έργα.
Στην Ελλάδα, ανάμεσα στους πρώτους που τον ανακαλύπτουν, είναι ο Μάνος Χατζιδάκις ο οποίος θεσπίζοντας ένα ειδικό βραβείο για «μια ισχυρή και ιδιότυπη μουσική προσωπικότητα που παίζει λύρα και ονομάζεται Ψαραντώνης», τον βραβεύει ως τον «Πρώτο Λυράρη της Ελλάδας», στον Μουσικό Αύγουστο που διοργανώνει το 1979 στα Ανώγεια.
Κυκλάδες
Και αυτές τις ημέρες είναι στις Κυκλάδες Χθες Κυριακή ήταν στην Πάρο, απόψε (22/08) στην Τήνο και στο θέατρο Κουμάρου, αύριο στο Πύργο Μπαζαίου της Νάξου και την Τετάρτη 24/08 στη Σαντορίνη στο Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης. Και τον συνοδεύουν οι: Νίκη Ξυλούρη (τραγούδι, κρουστά), Λάμπης Ξυλούρης (ούτι), Αντώνης Στιβακτάκης (λαούτο).
Και στη παράσταση που δίνει περιλαμβάνονται γνωστά τραγούδια από ολόκληρη την δισκογραφία του Ψαραντώνη , καθώς και ανέκδοτα αποσπάσματα από τον δίσκο που ηχογραφεί με τον τίτλο ” Ο Ερωτοκριτος”. Μέσα στη μουσική του Ψαραντώνη ζει η πανάρχαια μυθολογία της Κρήτης. Είτε μιλά για τον Δία, είτε για την κατασκευή της πρώτης λύρας από τον μυθικό βοσκό Χαντίπερα, είτε για τους Κουρήτες, είτε εκφράζει με τη λύρα του αυτό που αισθάνεται ως ζωντανό μύθο της πατρίδας του, ο Ψαραντώνης επικυρώνει με τη φυσική παρουσία του και με την τέχνη του τους πανάρχαιους μύθους της Κρήτης… γιατί ο Ψαραντώνης ζωντανεύει τους μύθους όχι μόνο με τη δεξιοτεχνία του αλλά και με την πίστη του σε αυτούς, καθώς τους προσεγγίζει με λογισμό και μ’ όνειρο, πιστεύοντας στη σύγχρονη παρουσία και την ενέργειά τους.
Νάξος
Και όπως σημειώνεται στο δελτίο Τύπου από το Φεστιβάλ Νάξου
«Νέος μαζί και πανάρχαιος, ο Ψαραντώνης έχει τη δυναμική του ραψωδού και με την αδευτέρωτη δύναμή του στον αυτοσχεδιασμό κατορθώνει να δημιουργεί την ατμόσφαιρα του δέους, της ταραχής και του ρίγους, όπως ακριβώς οι μεγάλοι μουσικοί της τζαζ. Βαθύς γνώστης και πραγματικός λάτρης της παράδοσης, μα και από τη φύση του απείθαρχος και ανήσυχος, απρόοπτος και αποκαλυπτικός, ο Ψαραντώνης θεωρείται σήμερα ως ο τολμηρός αλλά συγχρόνως και ο στοχαστικός ανανεωτής της παράδοσης – ένα ζωντανό απόσταγμα αρχέγονων μαζί και σύγχρονων μουσικών ιστορήσεων.
Τρίτη 23/8 | Ώρα 21:30 | Πύργος Μπαζαίου
Είσοδος 15€, 12€ μειωμένο
Διάθεση εισιτηρίων (15€) Φεστιβάλ Νάξου
Πύργος Μπαζαίου, 12ο χλμ. Χώρα Νάξου-Αγιασσός | Τηλ. 22850 31402
Cafe Citron, παραλία Χώρας Νάξου | Τηλ. 22850 27055
Αποστακτήριο Βαλληνδρά, Χαλκί | Τηλ. 22850 31220
Café Asmari, Απείρανθος | Τηλ. 22850 61256
