Στην Κύθνο πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένα ασύλητο αρχαίο ιερό, που θεωρήθηκε ως μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της χρονιάς – Τα ευρήματα όμως βρίσκονται σε μπαούλα γιατί δεν υπάρχει το αντίστοιχο Μουσείο στο νησί ώστε να εκτεθούν με ασφάλεια – Οι δράσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων
Ηταν πριν από τρία χρόνια όταν ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν παρουσίασε στο Λούβρο τα ευρήματα της Κύθνου, δίνοντας κάθε λεπτομέρεια της ανασκαφής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη θέση «Βρυόκαστρο» του νησιού. Μια σημαντική ανακάλυψη που έφερε στο φως το ασύλητο άδυτο ενός ναού των αρχαϊκών χρόνων. Μαζί πολυάριθμα αφιερώματα από χρυσό και πολύτιμα μέταλλα, αντικείμενα που χρονολογούνται από τον 7ο έως τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. αλλά και κάποια από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, καθώς και από την Υστερη Εποχή του Χαλκού.
Τόσο τα ευρήματα που βρέθηκαν στο εσωτερικό του ναού όσο κι εκείνα που έκρυβε κοντά σ’ αυτόν ο «αποθέτης» ήταν εντυπωσιακά. Κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, υαλόμαζα, ήλεκτρο, αμέθυστο ξάφνιασαν την ομάδα, όπως επίσης τα οστέινα άλλα κι εκείνα από ελεφαντόδοντο. Πανέμορφη ήταν και η κεραμική. Γυναικείες μορφές καθήμενες ήταν τα περισσότερα ειδώλια και αγγεία από τις Κυκλάδες, την Ιωνία, την Κόρινθο και την Αθήνα. Ολα μαρτυρούσαν ότι το ιερό ήταν δίδυμος ναός με δύο βωμούς νοτιότερα και η λατρεία του διπλή. Αγαπημένοι στο νησί ήταν ο Απόλλωνας και η Αρτεμις.
Γι’ αυτό ακριβώς ιδρύθηκε ο Σύλλογος Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου Κύθνου πριν από ένα χρόνο. «Κάτι πρέπει να γίνει. Εμείς θα είμαστε αρωγοί», λέει ο πρόεδρος Νικόλαος Κορρές. «Τα ευρήματα της Κύθνου θα οδηγήσουν αδιαμφισβήτητα στην καλύτερη κατανόηση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και των λατρευτικών και τελετουργικών συνηθειών, ιδιαίτερα της αρχαϊκής περιόδου». Τα κοινοτικά κονδύλια μπορούν να καλύψουν ένα μέρος του σχεδίου τους, ενώ χορηγίες τα υπόλοιπα.
Στο μεταξύ άρχισαν πριν από λίγες ημέρες οι ανασκαφές που θα διαρκέσουν έως τις 15 Ιουλίου. Φέτος, ξεκινάει ένα 5ετές πρόγραμμα στα ιερά των «Σαμοθρακίων θεών» και της Αφροδίτης, κι έπειτα έρευνες στο Βρυοκαστράκι, βραχονησίδα στη δυτική ακτή της Κύθνου.
«Η Κύθνος, από αρχαιολογική άποψη, είναι η πιο φτωχή από όλες τις Κυκλάδες», έγραφε το 1840 ο Λουδοβίκος Ρος. Το 2002 ο Τζέιμς Γουίτλεϊ τόνιζε πως, αν ένα βραβείο πρέπει να απονεμηθεί για τη σημαντικότερη ανακάλυψη εκείνης της χρονιάς, «αυτό θα πρέπει να πάει στην Κύθνο, όπου αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το ασύλητο άδυτο ενός αρχαϊκού ναού». Σήμερα μια αεροφωτογραφία είναι αποκαλυπτική.
Οπως εξηγεί ο κ. Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν, «ένα σύνολο ναών σε μήκος 800 μ. κατά μήκος της κορυφογραμμής ήταν όλα τα ιερά της πόλης». Η ποικιλία των αφιερωμάτων δείχνει ότι το ιερό που έφερε στο φως είχε μεγάλη ακτινοβολία στον μεσογειακό χώρο. «Ενα κομβικό ιερό, αστικό, που εντάσσεται στην πόλη του νησιού, αλλά το επισκέπτονται οι ναυτικοί που ταξιδεύουν, ιδίως στα αρχαϊκά χρόνια», περιγράφει ο ανασκαφέας του. Ο δήμος βοηθάει για τη στέγαση της ανασκαφικής ομάδας και τη σίτισή της, η Νομαρχία Κυκλάδων επίσης, ενώ σημαντική είναι η υποστήριξη του Αθανάσιου Μαρτίνου. Η πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Βρυόκαστρο της Κύθνου μετρά ήδη 14 χρόνια. Το ασύλητο ιερό των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων με τα 1.500 άθικτα αφιερώματα (100 χρυσά κοσμήματα, 150 ασημένια, 500 χάλκινα κ.ά.) ήταν από τις πιο συγκινητικές στιγμές. Τα τελευταία επτά χρόνια οι έρευνες επεκτάθηκαν σε μνημειακό ανάλημμα και ένα δημόσιο κτίριο της κλασικής – ελληνιστικής περιόδου από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με την εποπτεία της αρμόδιας εφορείας, ενώ η Εφορεία Εναλίων ερεύνησε τμήμα καταβυθισμένου οχυρωματικού τείχους κι έφερε στο φως γλυπτά της ρωμαϊκής περιόδου με σημαντικότερο τον κορμό θωρακοφόρου του 1ου αι. π.Χ. και τρεις ερμαϊκές στήλες του 2ου αι. μ.Χ. (δρ Δημήτρης Κουρκουμέλης).
Ο αρχαιολογικός πλούτος των Κυκλάδων είναι τεράστιος. Στο 3ο Διεθνές Κυκλαδολογικό Συνέδριο που διοργανώθηκε τον Μάιο στην Ερμούπολη, έγινε σαφές ότι η Εφορεία Κυκλάδων σχεδιάζει να προβάλει την κληρονομιά των νησιών, να αναδείξει μνημεία, να βελτιώσει υποδομές και όπου υπάρχει υλικό και δικαιολογεί την ίδρυση ενός μουσείου όπως στην περίπτωση της Κύθνου, να δραστηριοποιηθεί. Τα ευρήματα, κυρίως από τις ανασκαφές στο Βρυόκαστρο, είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Η Κύθνος θέλει κι αυτή το μουσείο της. Χώροι και μνημεία αποδεικνύουν τη συνεχή κατοίκηση του νησιού. Μαρουλάς, Σκουριές, Ζογκάκι, Κάστελας, Βρυόκαστρο, Ωριά. Μια σημαντική πόλη των αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων στις Κυκλάδες, που δυστυχώς είναι κρυμμένη σε κιβώτια.
Πηγή: Εντυπη έκδοση της εφημερίδας “Καθημερινή”
