Η ιστορία της ΟΝΑΣ μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του φιλόλογου Νίκου Ι. Λεβογιάννη, “ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ” που άρχισε από φέτος να εκδίδεται σε τεύχη
Η ιδέα για τη δημιουργία δευτεροβάθμιου Συντονιστικού οργάνου των Ναξιώτικων Συλλόγων της Αθήνας είναι αρκετά παλαιά. Το 1924 ιδρύθηκε στην Αθήνα η Ναξιακή Ένωσις. Επρόκειτο για ένα Σύλλογο προσωπικοτήτων, κυρίως επιστημόνων και όχι για Ένωση
Συλλόγων. Πρόεδρος του Συλλόγου αυτού για μακρό χρονικό διάστημα υπήρξε ο Θρασύβουλος Βλησίδης, καθηγητής της Ανώτερης Δασολογικής Σχολής. Στις δραστηριότητες αυτού του Συλλόγου εντάσσεται η πρωτοβουλία κατασκευής του ηρώου της Χώρας. Την ίδια εποχή υπάρχουν στην Αθήνα αρκετοί Σύλλογοι Ναξιωτών από χωριά.
Το 1927 πρώτος ίσως ο δημοσιογράφος και μελετητής της ιστορίας της Νάξου Γεώργιος Βαρδής σε άρθρο του στην εφημερίδα Φωνή Νάξου-Πάρου (14.8.1927) απευθύνει έκκληση στους Ναξιακούς Συλλόγους της Αθήνας να δημιουργήσουν Ένωση Ναξιακών Συλλόγων. Παρά τις προσπάθειες που κατά καιρούς έγιναν, η ιδέα αυτή δεν προχώρησε.
Τον Ιούνιο 1973 σε κύριο άρθρο της η εφημερίδα «Κορωνίς Νάξου» επισημαίνει την επιτακτική ανάγκη δημιουργίας στην Αθήνα «Ομοσπονδίας Ναξιακών Συλλόγων». Το άρθρο έχει γράψει εκ μέρους της Συντακτικής Επιτροπής ο Ν.Ι. Λεβογιάννης.
Μετά τη μεταπολίτευση παρατηρείται έντονη δράση και ανάπτυξη των Ναξιώτικων Συλλόγων της Αθήνας. Το 1976 κυρίως οι Σύλλογοι της ορεινής Νάξου πήραν την πρωτοβουλία ίδρυσης δευτεροβάθμιου συντονιστικού οργάνου των Ναξιώτικων Συλλόγων της Αθήνας. Στις 26.3.1976 συναντώνται στη Λέσχη του Συλλόγου Κορωνίδας αντιπροσωπείες των Συλλόγων: Κεραμιωτών, Κορωνιδιατών, Κωμιακιτών και Σκαδιωτών-Μεσωτών Αθήνας και ανταλλάσσουν απόψεις για τη δημιουργία Β/θμιου Συντονιστικού Πανναξιακού οργάνου, με κύριο στόχο την από κοινού αντιμετώπιση των μεγάλων και άλυτων προβλημάτων της Νάξου. Στη συνάντηση εκείνη αποφασίστηκε να γίνουν επαφές και με τους άλλους Ναξιώτικους Συλλόγους της Αθήνας, οι οποίοι την περίοδο αυτή ανέρχονται στους 17.
Στις 11 Απριλίου 1976 γίνεται νέα συνάντηση αντιπροσώπων δώδεκα Συλλόγων και ξεκίνησαν ουσιαστικές συζητήσεις για τη σύνταξη του καταστατικού του Πανναξιακού Οργάνου. Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν στις 9, 18 και 25 Μαΐου 1976. Συγκροτήθηκε 5μελής επιτροπή για τη σύνταξη σχεδίου καταστατικού και στις 8, 22 και 29 Ιουνίου σε νέες συναντήσεις εκπροσώπων των Συλλόγων κατατίθενται οι προτάσεις της Επιτροπής του καταστατικού.
Στις 22.12.1976 εγκρίνεται το καταστατικό από τους εκπροσώπους έντεκα Ναξιώτικων Συλλόγων και στις 3.1.1977 υπογράφεται και κατατίθεται στο Πρωτοδικείο για έγκριση. Οι Σύλλογοι που υπέγραψαν το καταστατικό είναι έντεκα: Κορωνίδας, Κορώνου, Ποταμιάς, Σκαδού-Μέσης, Κεραμωτής, Σαγκρίου, Αγερσανίου, Τριπόδων, Απειράνθου, Δανακού και Εγγαρών.
Στις 17.1.1977 εκλέχτηκε πενταμελής Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή για να προωθήσει τις διαδικασίες έγκρισης του καταστατικού και την εκλογή της πρώτης διοίκησης της ΟΝΑΣ. Μέλη της επιτροπής ορίστηκαν οι: Μ. Μανωλάς (Κόρωνος), Φλ. Φάρκωνας (Σκαδό), Στ. Μανιός (Δανακός), Ν. Βερνίκος (Σαγκρί), Β. Φραγκουλόπουλος (Κωμιακή).
Η πενταμελής Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή στις 7.2.1977 με ανακοίνωσή που εξέδωσε απευθυνόταν σε όλους τους Ναξιώτες, τους ενημέρωνε για την ίδρυση της Ομοσπονδίας Ναξιακών Συλλόγων-ΟΝΑΣ και καλούσε όλους τους Ναξιώτικους Συλλόγους να ενταχθούν στην Ομοσπονδία.
Δράσεις τη δεκαετία του 70
Η Δ.Ε. της ΟΝΑΣ παίρνει διάφορες πρωτοβουλίες, διοργανώνει στην Αθήνα εκδηλώσεις και συζητήσεις για τα προβλήματα της Νάξου, χαράσσοντας έτσι και τις κατευθύνσεις που θα έχει η ΟΝΑΣ.
Στις 12-15 Μαΐου η ΟΝΑΣ, σε συνεργασία με τους Συλλόγους, διοργανώνει το 2ο Πανναξιακό φεστιβάλ στο Γαλάτσι.
Στις 30.10.1977 πραγματοποιείται στο Γαλάτσι η πρώτη Πανναξιακή συγκέντρωση με θέμα τα προβλήματα της Νάξου και με εισηγήσεις για την υγεία, την αγροτική ανάπτυξη, τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, την κατάσταση του οδικού δικτύου, την παιδεία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό, τη σμύριδα.
Τον Δεκέμβριο 1977 εκδίδεται το πρώτο ενημερωτικό φυλλάδιο της ΟΝΑΣ. Ακολουθούν και άλλες συγκεντρώσεις στις 22.1.1978 και 2.4.1978 κυρίως για τα ζητήματα της παιδείας, της σμύριδας, της υγείας στη Νάξο.
Στις 28.2.1978 με την υπ’ αριθ. 532/1978 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθήνας εγκρίνεται το καταστατικό της ΟΝΑΣ, το οποίο προβλέπει την εκλογή ενδεκαμελούς Δ.Σ. από τη Γενική Συνέλευση των αντιπροσώπων των Συλλόγων-μελών της ΟΝΑΣ.
Στις 11-14 Μαΐου διοργανώνεται στο Γαλάτσι το 3ο Πανναξιακό φεστιβάλ με εκθέσεις λαϊκής τέχνης, γλυπτικής, ζωγραφικής, βιβλίου, τύπου, φωτογραφίας, τοπικών προβλημάτων, αναπαραστάσεις εθίμων, ομιλίες με θέματα λαογραφίας, ιστορίας και προβλήματα της Νάξου, προβολές και γλέντι.
Την Κυριακή 25.6.1978 πραγματοποιείται σε πανηγυρικό κλίμα η 1η Γενική Συνέλευση των αντιπροσώπων της ΟΝΑΣ στο Γαλάτσι, στο κέντρο «Άνεση» με τη συμμετοχή 85 από τους 99 αντιπροσώπους εννέα Συλλόγων (Αγερσανίου, Απειράνθου, Δανακού, Κεραμωτής, Κορώνου, Κορωνίδας, Σαγκρίου, Σκαδού-Μέσης και Τριπόδων). Τον απολογισμό της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής διάβασε ο Φλώρος Φάρκωνας. Στις εκλογές που ακολούθησαν εκλέχτηκε ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο. Στο πρώτο Διοικητικό της Συμβούλιο της ΟΝΑΣ εκλέχτηκαν οι: Φλ. Φάρκωνας, Μ. Καλογείτονας, Ν.Ε. Λεβογιάννης, Γιαν. Πρωτονοτάριος, Ν. Μπάκαλος, Κυρ. Μπουγιούκα, Ν. Βερνίκος, Β. Σκουλάτος, Β. Σοϊλές, Δ. Μανδηλαράς και Στ. Μανιός.
Το νεοεκλεγέν Δ.Σ. συγκροτήθηκε σε σώμα και εκλέχτηκε Πρόεδρος ο Φλώρος Φάρκωνας αγωνιστής της Αντίστασης και του προοδευτικού κινήματος, μαρμαράς.
Στις 10-13 Μαΐου 1979 διοργανώνεται στο Γαλάτσι το 4ο Πανναξιακό φεστιβάλ με θέμα τα προβλήματα της Νάξου και αναφορές στο λαϊκό πολιτισμό και την ιστορία της Νάξου.
Δεκαετία του 80
Στις 8-15 Ιουνίου 1980 διοργανώνεται το 5ο Πανναξιακό φεστιβάλ, το μεγαλύτερο σε διάρκεια (μία εβδομάδα), μαζικότητα και εκδηλώσεις, με έκθεση φωτογραφίας, αφιέρωμα στην Εθνική Αντίσταση και τον Αντιδικτατορικό αγώνα, ειδική αναφορά στον Νικηφόρο Μανδηλαρά, συζητήσεις στις λέσχες των Συλλόγων για το υγειονομικό πρόβλημα, το σμυριδικό, την παιδεία, τον τοπικό τύπο, τον λαϊκό πολιτισμό κ.λπ.
Στις 14-21 Ιουνίου 1981 διοργανώνεται το 6ο και τελευταίο Πανναξιακό Φεστιβάλ, αφιερωμένο στην πολιτιστική κληρονομιά.
Από το καλοκαίρι του 1982 το Πανναξιακό φεστιβάλ μετονομάζεται σε «Ναξιώτικες Λαϊκές γιορτές» και από το 1983 διοργανώνονται στη Νάξο και συγκεκριμένα στην Κόρωνο και την Κωμιακή, με εκθέσεις, ομιλίες, προβολές, θεατρικές παραστάσεις, αθλητικές εκδηλώσεις.
Στις 28.3.1982 η Γενική Συνέλευση της Ο.ΝΑ.Σ. προχώρησε σε τροποποίηση του καταστατικού της. Αυξάνεται ο αριθμός των μελών της Διοίκησης σε 21, όσοι και οι Σύλλογοι-μέλη της Ομοσπονδίας και προβλέπεται 7μελής Εκτελεστική Γραμματεία.
Τον Απρίλιο 1983 εκδίδεται το 2ο Ενημερωτικό Δελτίο της ΟΝΑΣ, τον Ιούλιο 1983 το 3ο και από τον Μάρτιο 1985 εκδίδεται το περιοδικό «Ναξιακά», δίμηνη Επιθεώρηση.
Το 1984 η ΟΝΑΣ διοργανώνει το 1ο Πανναξιακό Συνέδριο στη Νάξο με θέμα τα προβλήματα του νησιού. Τα πρακτικά του Συνεδρίου τυπώθηκαν σε ένα τόμο, στον οποίο για πρώτη φορά καταγράφονται όλα τα προβλήματα, με εισηγήσεις και επεξεργασμένες προτάσεις για την αντιμετώπισή τους.
Θα ακολουθήσουν και άλλα συνέδρια με θέματα σχετικά με τα προβλήματα, την ανάπτυξη (2ο Πανναξιακό Συνέδριο 8-10.8.1986 Γλυνάδο Νάξου), τον πολιτισμό (3ο Πανναξιακό Συνέδριο 18-20 Νοεμβρίου 1988 Νάξος), τον τουρισμό (4ο συνέδριο 2-3.6.1990 Νάξος), τον πολιτισμό και το περιβάλλον (5ο Πανναξιακό συνέδριο 13-14 Ιουνίου 1992 Γλυνάδο Νάξου) κ.λπ.
Τον Μάιο 1985 ξεκινά στην ΕΡΤ η ραδιοφωνική εκπομπή της ΟΝΑΣ. Είναι μια ημίωρη εβδομαδιαία εκπομπή με πολιτιστικές ειδήσεις, σχόλια και άφθονη νησιώτικη μουσική. Την εκπομπή παρουσιάζει η ποιήτρια Ειρήνη Μαστοροπούλου.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1985 η ΟΝΑΣ διοργανώνει στο κατάμεστο από Κυκλαδίτες θέατρο του Λυκαβηττού μεγάλη μουσικοχορευτική εκδήλωση με θέμα: «Κυκλάδες ’85».
Στις 23-24 Νοεμβρίου διοργανώνεται έκθεση Ναξιακού τύπου στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου Γαλατσίου με ομιλητή τον Νίκο Κεφαλληνιάδη με θέμα: «Τύπος και τυπογραφία στη Νάξο».
Στις 15 Νοεμβρίου 1986 διοργανώθηκε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας μεγάλη πολιτιστική εκδήλωση, αφιερωμένη στην παραδοσιακή μουσική και τους δημοτικούς χορούς των Κυκλάδων, που την παρακολούθησαν πάνω από 11.000 Κυκλαδίτες. Συμμετείχαν όχι μόνο ναξιώτικοι Σϋλλογοι, αλλά και κυκλαδίτικοι, συνολικά 25 Σύλλογοι με τα χορευτικά τους συγκροτήματα από την Αθήνα, αλλά και από τα κυκλαδονήσια.
Οι διατελέσαντες Πρόεδροι της ΟΝΑΣ 1978-2009
Φλώρος Φάρκωνας (μαρμαράς)……………………1978-1979
Νίκος Ι. Λεβογιάννης (καθηγητής)…………………1979-1981(Οκτώβριος)
Γιάννης Παπαϊωάννου (υδραυλικός)………………..1981-1982
Άννα Κοντοπίδη (αρχιτέκτονας)…………………….1982-1984
Δημήτρης Μανδηλαράς (οικοδόμος)………………..1984-1985
Μανώλης Ναυπλιώτης (υπάλ.ΔΕΗ)…………………1985-1986, 1988-1991 και 1995-2001
Μανώλης Μανωλάς (υπομηχανικός)…………………1986-1987
Λάζαρος Θεόφιλος (χημικός)…………………………1987-1988 και 1991-1995
Κώστας Καρποντίνης (τραπεζικός)…………………..2001-2007
Αντώνης Χωριανόπουλος (ηλεκτρολόγος)……………2007-2009)
Νίκος Μαϊτός (Δημόσιος Υπάλληλος – Εφοριακός) …… 2009 – 2013
Νίκος Βερνίκος (Συνταξιούχος – Τελωνιακός)……….. 2013 – 2015
# Προσθέσαμε τους δύο επόμενους προέδρους που λείπουν από το συγκεκριμένο άρθρο ώστε να είναι πλήρης ο κατάλογος
Πηγή: koronida.blogspot.gr
