Η ευρεία δημοσίευση που πήρε η πρόσφατη καταδίκη του βαρυποινίτη ρασοφόρου Ρενέση απ’ το Πλημμελειοδικείο Νάξου σε 2,5 χρόνια φυλακή.
Του φιλόλογου Νίκου Ι. Λεβογιάννη
Η ευρεία δημοσίευση που πήρε, χάρη κυρίως στο αναλυτικό ρεπορτάζ του naxos news, η πρόσφατη καταδίκη του βαρυποινίτη ρασοφόρου Ρενέση απ’ το Πλημμελειοδικείο Νάξου σε 2,5 χρόνια φυλακή, για τις φθορές που προκάλεσε στις αγιογραφίες της Θεοσκέπαστης Κωμιακής και στη βυζαντινή εκκλησία του Άη Γιώργη, όταν την περίοδο 2009-2011 ήταν εφημέριος Κωμιακής, είχε άμεσα αποτελέσματα.
Μόλις σήμερα (6/12/2014) έφθασε στα χέρια μου χειρόγραφος κατάλογος των κειμηλίων που αυτός ο ρασοφόρος μετέφερε παράνομα στην Αθήνα δήθεν για συντήρηση.
Μέχρι σήμερα αγνοούσαμε την ύπαρξη αυτού του καταλόγου. Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση αποφάσισαν εκείνοι που τον είχαν στα χέρια τους να τον θέσουν στη διάθεσή μου.
Πρόκειται για ένα … ντοκουμέντο, του οποίου δεν γνωρίζουμε τον συντάκτη.
Σύμφωνα με εκείνους που τον έχουν στα χέρια τους συντάκτης του είναι ο ίδιος ο βαρυποινίτης ρασοφόρος.
Ο κατάλογος (δείτε τον στις επισυναπτόμενες φωτογραφίες στο τέλος του παρόντος) περιλαμβάνει καταγραφή 15 κειμηλίων μερικά απ’ τα οποία είναι έργα των αρχών του 19ου αιώνα, όπως ένα ασημοκαλυμμένο Ευαγγέλιο με επιγραφή επάνω και χρονολογία 1801 ή 1816, του οποίου φωτογραφία δημοσιεύει ο αρχαιολόγος Γεώργιος Μαστορόπουλος στο βιβλίο μου ΚΩΜΙΑΚΗ τ. Γ΄ (βλέπε σχετική φωτογραφία παρακάτω) .
Τα κειμήλια όπως καταγράφονται στον κατάλογο αυτό είναι τα εξής :
1) Ευαγγέλιο ασημένιο του 1816, λείπει ο Ευαγγελιστής, 3 ήλιοι και 1 εξαπτέρυγο κόκκινο,
2) ευαγγέλιο ασημένιο παλιό με καινούριο βιβλίο,
3) Ευαγγέλιο παλιό, βελούδο πράσινο, ρώσικο,
4) Ευαγγέλιο καινούριο μπλε βελούδο λαϊκό,
5) Δισκοπότηρο παλιό 1891 ασημένιο άνευ δίσκου, δημαρχούντος Δ. Κορρέ και εφημερ. Οικ. Μανωλά,
6) 2 θυμιατά καινουργή,
7) κατζί καινούριο σμάλτινο,
8) Σταυρός ευλογίας καινουργής,
9) κανδήλια μπρούτζινα παλιά,
10) εξαπτέρυγα και 1 σταυρός παλαιά ασημένια,
11) κανδήλια καινούρια τέμπλου,
12) έξι δισκοπότηρα κλασικά ρωσικής τέχνης καινούρια,
13)… μυροδοχείου,
14) δισκοπότηρο καινούριο μετά δίσκων και αστερίσκου,
15) 5 αντιβαρά καινούρια.
Για το δισκοπότηρο «Ποτήριο» (αρ. 5) ο Μαστορόπουλος (ΚΩΜΙΑΚΗ τ. Γ΄, σ. 69) γράφει : «Αξιόλογο είναι και ένα αργυρό Άγιο Ποτήριο με παραστάσεις των τεσσάρων ευαγγελιστών μαζί με επιγραφή: «δημαρχούντος Δ. Κορέ εγένετο επιμελεία Γεργ(ίου) <και> Οικονόμου Μανωλά 1891».
Είναι φανερό ότι στον παραπάνω κατάλογο δεν περιλαμβάνονται όλα τα κειμήλια που μετέφερε το 2010 ο ρασοφόρος στην Αθήνα, όπως οι εικόνες, τα πολυκάντηλα, ακόμη και τα δυο τεράστια μανουάλια (βάρους 120 κιλών) που επίσης μεταφέρθηκαν στην Αθήνα.
Πρόκειται όμως για μια απρόσμενη εξέλιξη η οποία θα βοηθήσει την αρχαιολογική υπηρεσία να προχωρήσει στην εξέταση όσων επεστράφησαν πίσω και να πιστοποιήσει αν αυτά, ιδιαίτερα τα Ευαγγέλια και το Δισκοπότηρο, είναι τα γνήσια ή όχι.
Το πρωτότυπο χειρόγραφο του παραπάνω καταλόγου βρίσκεται σε ασφαλή χέρια και είναι στη διάθεση τόσο της αρχαιολογίας, όσο και του εισαγγελέα.
Από όσα πληροφορηθήκαμε στη δίκη που έγινε στη Νάξο δεν περιλαμβανόταν στο κατηγορητήριο το συγκεκριμένο θέμα.
Προφανώς ο αρμόδιος ανακριτής δεν είχε τα στοιχεία που έπρεπε για να στοιχειοθετήσει εναντίον του κατηγορία με βάση τις καταθέσεις μόνο των μαρτύρων και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρμόδιες εκκλησιαστικές και αρχαιολογικές αρχές αδιαφόρησαν και δεν προέβησαν όπως είχαν υποχρέωση στον έλεγχο της γνησιότητας των κειμηλίων που επεστράφησαν στη Θεοσκέπαστη μετά την παράνομη μεταφορά τους στην Αθήνα.
Η αποκάλυψη του παραπάνω καταλόγου δημιουργεί πλέον νέα δεδομένα και επιβάλλεται η άμεση παρέμβαση της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, προκειμένου να γίνει αυτοψία, για να διαπιστωθεί αν αυτά είναι τα γνήσια ή κίβδηλα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα προ το 1830 μνημεία, ναοί, εκκλησιαστικά κειμήλια κ.λπ. προστατεύονται απ’ το νόμο περί αρχαιοτήτων.
Είναι βέβαιο ότι η πλέον αρμόδια αρχή, η μητρόπολη Παροναξίας, δεν πρόκειται ούτε και μετά την αποκάλυψη του καταλόγου να προχωρήσει στην παραμικρή ενέργεια, αφού απ’ το 2010 μέχρι σήμερα έχει επίμονα αδιαφορήσει και σιωπήσει (γιατί άραγε;).
Για τους λόγους αυτούς και με δεδομένο πλέον ότι έχουμε στα χέρια μας τον κατάλογο μερικών απ’ τα κειμήλια που παράνομα μεταφέρθηκαν τότε στην Αθήνα,
ΚΑΛΩ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΚΩΜΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΩΜΙΑΚΙΤΕΣ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΜΕ ΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΥΠΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ –ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ, απαιτώντας να προχωρήσει άμεσα στην εξέταση των παραπάνω κειμηλίων, αλλά και των υπολοίπων που γνωρίζουν οι Κωμιακίτες ότι επίσης μεταφέρθηκαν τότε στην Αθήνα, προκειμένου να καταδειχτεί αν όσα επεστράφησαν είναι τα παλαιά κειμήλια ή όχι.
Τις επόμενες μέρες θα δημοσιοποιήσω προς συλλογή υπογραφών ΥΠΟΜΝΗΜΑ-ΑΝΑΦΟΡΑ προς την Αρχαιολογία, επισυνάπτοντας τον παραπάνω χειρόγραφο κατάλογο.
Ελπίζω να υπογραφεί το υπόμνημα αυτό από πολλούς Κωμιακίτες (πρόσωπα και φορείς). Δεν πρέπει να αδρανήσουμε άλλο στο ζήτημα αυτό κι ας ευχηθούμε τα παλαιά πολύτιμα κειμήλια να βρίσκονται στη θέση τους στη Θεοσκέπαστη και να μην έχουν εξαφανιστεί.
Αυτονόητο είναι ότι, τυχόν αρνητική γνωμάτευση της Αρχαιολογίας θα έχει και συνέχεια στη Δικαιοσύνη.
