Πέμπτη, 10 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΚοινωνίαΣμύρνη, 13 Σεπ.1922: Η γιγαντιαία επιχείρηση σωτηρίας

Σμύρνη, 13 Σεπ.1922: Η γιγαντιαία επιχείρηση σωτηρίας

|

Η μεταφορά των Μικρασιατών προσφύγων και των φαντάρων από την καιόμενη Σμύρνη προς τα ελληνικά λιμάνια υπήρξε μια γιγαντιαία επιχείρηση. Μεταφέρθηκαν εκατοντάδες χιλιάδων άτομα μέσα σε ένα μερόνυχτο.

Η μεταφορά των Μικρασιατών προσφύγων και των φαντάρων από την καιόμενη Σμύρνη προς τα ελληνικά λιμάνια υπήρξε μια γιγαντιαία επιχείρηση. Μεταφέρθηκαν εκατοντάδες χιλιάδων άτομα μέσα σε ένα μερόνυχτο.

    Συγκριτικά παρατηρούμε, ότι το λιμάνι του Πειραιά διακινεί σήμερα τον αριθμό αυτόν των επιβατών σε διάστημα όχι λιγότερο των 20 ημερών! Πρόκειται, δηλαδή, εδώ, για μία ναυτιλιακή επιχείρηση, όμοια της οποίας είναι αμφίβολο αν έχει υπάρξει.

   Η επιχείρηση ξεκίνησε, σύμφωνα με μαρτυρία του Σμυρνιού, παιδιού τότε αυτόπτη, Κ. Δεσποτόπουλου, όταν ο Νικόλαος Στράτος (ο εκ των Έξι) πήγε τις μέρες εκείνες στην Σμύρνη και είδε πώς έχουν τα πράγματα. Ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό και έστειλε  τηλεγράφημα προς τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας, παραγγέλλοντάς του να ειδοποιήσει τα «απανταχού ανά τον κόσμον ελληνικά πλοία, να σπεύσουν στα παράλια της Μικράς Ασίας», για να παραλάβουν το εκδιωκόμενο πλήθος.

    Η ανταπόκριση των πλοιοκτητών ήταν άμεση, όπως αποδεικνύεται από σκηνές της ταινίας, που τράβηξε με ερασιτεχνική μηχανή ο Διευθυντής του παραρτήματος Ικονίου της YMCA George Magarian. Σε μία από αυτές τις σκηνές εικονίζεται ένα πλοίο και σημειώνεται στην λεζάντα, ότι πρόκειται για «ένα από τα 50 πλοία που έθεσε η ελληνική κυβέρνηση υπό την διοίκηση του Ναυάρχου Jennings». Αξιοσημείωτο είναι, ότι τα 50 πλοία βρέθηκαν σε χρόνο μηδέν και αμέσως άρχισε η επιβίβαση των Μικρασιατών (13 Σεπτεμβρίου(νέο ημ.).

    Είναι φανερό, πως για να πραγματοποιηθεί με επιτυχία η επικίνδυνη και γιγαντιαία αυτή επιχείρηση, οι αξιωματικοί και τα πληρώματα των 50 πλοίων και όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι στην κίνησή τους, έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό.  

    Τα περισσότερα από τα παραπάνω πλοία, δεν ήσαν, όπως φαίνεται από την ταινία του Magarian, από εκείνα που κατά κανόνα περιέπλεαν τα παράλια της Μικράς Ασίας και γνώριζαν τους κινδύνους, που έκρυβαν οι θάλασσες της περιοχής.  Λεπτομερείς χάρτες και μέσα πλοήγησης δεν υπήρχαν τότε. Ήταν, λοιπόν, εξαιρετικά επικίνδυνο να κινούνται υπό αυτές τις συνθήκες, ιδίως στις νυκτερινές ώρες, σʼ αυτά τα νερά. Ακόμη πιο επικίνδυνη για τέτοια πλοία ήταν η αγκυροβόληση και η πρόσδεσή τους στα μικρά λιμάνια, ή και σε αλίμενες ακτές. Πρόσφυγες και φαντάροι δεν βρίσκονταν μόνον στην Σμύρνη.

   Οι πλοίαρχοι δέχονταν υπό την προσωπική τους ευθύνη υπερ-υπεραρίθμους επιβάτες (μέχρι και 7.000). Μια στραβοτιμονιά μπορούσε να οδηγήσει σε τραγικό ναυάγιο με χιλιάδες θύματα. Τα πληρώματα εκτελούσαν τα καθήκοντά τους καθʼ όλο το εικοσιτετράωρο αγόγκυστα. Επιπλέον, πρόσφεραν στους επιβάτες κάθε δυνατή βοήθεια. Ανάλογες υποχρεώσεις εκτελούσαν και εκείνοι, που μεριμνούσαν από την ξηρά για την πρόσδεση των πλοίων και την αποβίβαση των προσφύγων. Πρόκειται, πραγματικά, για ήρωες! Τέτοια επιχείρηση, μόνον το ελληνικό φιλότιμο μπορούσε να οδηγήσει σε αίσιο πέρας.

   Σε όλην την διάρκεια της επιβίβασης των προσφύγων και των φαντάρων στα πλοία, παρέμεινε αγκυροβολημένο στα ανοικτά της Σμύρνης ελληνικό πολεμικό πλοίο με τα πυροβόλα του στραμμένα προς τις θέσεις των Τούρκων, για να τους αποτρέψει από οποιαδήποτε επιθετική κίνηση προς τους Μικρασιάτες. Αποχώρησε, μόνον όταν απέπλευσε το τελευταίο πλοίο, με το όνομα  ʽʽΝάξοςʼʼ, μεταφέροντας τους απομείναντες 300 περίπου υπαλλήλους, πρόσφυγες και φαντάρους προς τον Πειραιά. Την πληροφορία αυτήν αναφέρει ο Χ. Αγγελομάτης στο βιβλίο του ʽʽΤο Χρονικόν της Μεγάλης Τραγωδίαςʼʼ.

    Οι ήρωες και οι κρατικοί παράγοντες που έλαβαν μέρος σʼ αυτήν την επιχείρηση σωτηρίας, δεν έχουν λάβει μέχρι σήμερα την τιμή που τους αξίζει, για το υπεράνθρωπο  έργο, που με αυτοθυσία και πολύν κόπο επέτυχαν. Ευχόμαστε να αντιληφθεί κάποτε η ελληνική κοινωνία την υποχρέωση απέναντί τους, την οποία μέχρι σήμερα έχει παραλείψει.

     Όσο για τον Νικόλαο Στράτο, διερωτώμαι, αν την ώρα που τον έσερναν στου Γουδή για να τον εκτελέσουν, βρέθηκε, έστω ένας Μικρασιάτης να φωνάξει για την σωτηρία του ευεργέτη του!

         ΕΝΑΣ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΑΝΙΚΟΣ

        Την ώρα που οι εκδιωκόμενοι από τις πατρίδες τους Μικρασιάτες συνωστίζονταν στην προκυμαία της Σμύρνης ελπίζοντας ότι θα βρεθεί μέσον για να διαφύγουν προς την ελληνική επικράτεια, παίχθηκε εις βάρος τους μια κακόγουστη και κακόβουλη φάρσα: Διαδόθηκε στο πλήθος η παραπλανητική  πληροφορία, ότι δήθεν πρέπει να αποκτήσουν διαβατήρια, για να τους επιτραπεί να αποβιβασθούν σε ελληνικά λιμάνια.

    Οι δυστυχείς Μικρασιάτες πανικοβλήθηκαν, επειδή στην δύσκολη εκείνη ώρα δεν ήταν δυνατόν να εφοδιασθούν  με διαβατήρια. Ο πανικός διαλύθηκε, όταν άρχισαν να καταφθάνουν στην Σμύρνη τα πολυάριθμα πλοία, που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση για να τους παραλάβουν.  Κανείς δεν τους έκανε έλεγχο για διαβατήρια, όταν επιβιβάσθηκαν στα πλοία, ούτε όταν αποβιβάσθηκαν στα ελληνικά λιμάνια. Το θέμα ξεχάσθηκε και κανείς πιά δεν ασχολήθηκε μʼ αυτό.

   Η παραπλανητική φήμη διαδόθηκε με μια προκήρυξη, που περιείχε ψευδεπίγραφη εικόνα της ʽʽΕφημερίδος της Κυβερνήσεωςʼʼ φύλλο Α/119, 16/20 Ιουλίου 1922. Το κείμενο του δήθεν επίσημου αυτού εγγράφου περιλάμβανε μερικά άρθρα ενός νόμου που δεν είχε σχέση με την διαφυγή των Μικρασιατών. Όπως διαβάζουμε στα Επίσημα Πρακτικά της Βουλής, είχε ψηφισθεί, και μάλιστα ομόφωνα, πολύ ενωρίτερα από την ημερομηνία 16/20 Ιουλίου 1922, ημερομηνία που κυκλοφόρησε το γνήσιο φύλλο της Εφημερίδας, σε εποχή όπου κανείς δεν υποπτευόταν ότι θα επερχόταν η Καταστροφή.

   Η παρουσίαση αυτού του νόμου προς τους Μικρασιάτες ήταν ʽʽφούσκαʼʼ: Επρόκειτο για έναν νόμο, που ήταν  ανενεργός, επειδή δεν είχαν εκδοθεί τα Διατάγματα που προβλέπονταν στα άρθρα 1 και 4 του ιδίου νόμου. Τα υπόψη Διατάγματα ήσαν απαραίτητα, επειδή, χωρίς αυτά, ο νόμος δεν μπορούσε να εφαρμοσθεί, ήταν σαν να μην υπήρχε.

  Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός, ότι κάποιοι Ιστορικοί ανέσυραν πρόσφατα από την λήθη την ψευδεπίγραφη προκήρυξη ως στοιχείο κατηγορίας εναντίον της Κυβέρνησης των Έξι, ότι δήθεν δεν ήθελαν να επιτρέψουν στους Μικρασιάτες να βρουν καταφύγιο στην ελληνική επικράτεια! Ούτε στο Στρατοδικείο του 1922 οι σκληροί κατήγοροί τους δεν συμπεριέλαβαν στο ʽʽκατηγορητήριοʼʼ το θέμα αυτό. 

  Ποιός, άραγε, και με ποιόν πονηρό σκοπό, διέδωσε την ʽʽανακοίνωσηʼʼ στο πλήθος, προσθέτοντας αγωνία στον πόνο τους; Μήπως έριξαν την προκήρυξη τουρκικά αεροπλάνα, όπως συνέβη με φύλλα του ʽʽΡιζοσπάστηʼʼ και με άλλες αντικυβερνητικές προκηρύξεις; Και ποιός έδωσε στην τουρκική αεροπορία τις προκηρύξεις;

          Η Πατρίδα ουδέποτε διανοήθηκε να εμποδίσει τα χειμαζόμενα παιδιά της να έρθουν από την Μικρά Ασία και να εγκατασταθούν στα ελεύθερα εδάφη της. 

ΣΜΥΡΝΗ, 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ(νέο ημ.) 1922

           Φωτογραφία που δημοσιεύθηκε  στην ιστοσελίδα ʽʽΔιακόνημαʼʼ.
           Φαίνεται το πλήθος των εκδιωχθέντων από τις πατρίδες τους
            Μικρασιατών, που περιμένουν με υπομονή και ελπίδα, να
            καταφθάσουν τα πλοία, για να τους παραλάβουν και να τους
            μεταφέρουν στο ελεύθερο ελληνικό έδαφος
Σκηνές από την ταινία που τράβηξε με ερασιτεχνική μηχανή ως αυτόπτης

ο Διευθυντής της YMCA Ικονίου George Magarian κατά την μεταφορά
των προσφύγων. Στην λεζάντ της μιάς αναγράφεται ότι εικονίζεται
«ένα από τα πενήντα πλοία,  που η Ελληνική  κυβέρνηση έθεσε υπό
την διοίκηση του Ναυάρχου Jennings. Η ταινία αποκαλύφθηκε και
προβλήθηκε πρόσφατα από το διαδικτυακό κανάλι TVXS
.
Εικόνα της ψευδεπίγραφης προκήρυξης
Εικόνα του γνήσιου φύλλου της Εφημερίδας Α/16-20 Ιουλίου 1922 αρ.119
 

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Καύσωνας σαρώνει τη χώρα – Στους 38°C η Νάξος, 42,1°C στο Κρανίδι (πίνακας)

Ακραίες θερμοκρασίες καταγράφηκαν την Τετάρτη 9 Ιουλίου – Πάνω από 37°C σε 125 περιοχές σύμφωνα με το meteo.gr – Δείτε πού «έβρασαν» οι Κυκλάδες

Σε πύρινο κλοιό ο Ωρωπός: Εκκενώθηκε το Ασπροχώρι – Σε ετοιμότητα η Μαλακάσα

Μάχη με τις φλόγες δίνουν οι πυροσβεστικές δυνάμεις στον Ωρωπό – Εκκενώθηκαν σπίτια, απειλείται η δομή φιλοξενίας στη Μαλακάσα – Ενεργοποιήθηκε το 112, πάνω από 140 πυροσβέστες στο πεδίο

«Στη Σκιά του Ζα»: Πολιτιστικό Καλοκαίρι 2025 από τον Σύλλογο Φιλωτιτών Νάξου

Συναυλίες, αφιερώματα, εκδηλώσεις παράδοσης και ιστορίας στο Φιλώτι – Ένα καλοκαίρι γεμάτο τέχνη και συγκίνηση στην καρδιά της Νάξου

Πάρος: Το καλύτερο νησί στον κόσμο για το 2025, διεθνής θρίαμβος για τις Κυκλάδες

Το κορυφαίο ταξιδιωτικό περιοδικό Travel + Leisure ανέδειξε την Πάρο στην 1η θέση παγκοσμίως – Σημαντικές διακρίσεις και για άλλους ελληνικούς προορισμούς

Στοπ σε κρίσιμα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, σε αβεβαιότητα η νησιωτική ανάπτυξη

Μεγάλες περικοπές στο σχέδιο "Ελλάδα 2.0" αφήνουν εκτός δεκάδες υποδομές σε υγεία, ενέργεια και παιδική μέριμνα – Πλήγμα για νησιά και τοπικές κοινωνίες

“Εξοικονομώ” με νέα μορφή από το 2026: Με συμμάχους τους παρόχους ρεύματος

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επεξεργάζεται ριζικές αλλαγές στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης – Πάνω από 300.000 ωφελούμενα νοικοκυριά, ESCO μοντέλο και Κάρτα Δικαιούχου φέρνουν νέα εποχή στο «Εξοικονομώ».

Ανδρος – «Όταν ξεκίνησα, η θάλασσα ήταν ακόμα ζωντανή»: Ο ψαράς Δημήτρης Ζάννες αφηγείται τη ζωή του

Ο Ανδριώτης ψαράς Δημήτρης Ζάννες μιλά για την αγάπη του για τη θάλασσα, την κρίση στην αλιεία και τον ρόλο του αλιευτικού τουρισμού σε ένα επάγγελμα που σβήνει σιωπηλά.

Ο Ζαν Τάμπακ στα εγκαίνια του Rizes Gastro Taverna στη Σαντορίνη

Ο πρωταθλητής του NBA και προπονητής παγκόσμιου κύρους τίμησε με την παρουσία του μια ξεχωριστή γαστρονομική βραδιά

ΑΠΑΣ Νάξου στον 1ο Όμιλο της “National League 1”, ποιοι είναι οι αντίπαλοί (πίνακας)

Ανακοινώθηκαν οι όμιλοι της National League 1 για τη σεζόν 2025-2026 – Δυνατές ομάδες και υψηλό επίπεδο στον γεωγραφικό όμιλο της Νάξου

Νάξος – Μητρόπολη Παροναξίας: Λαμπρός εορτασμός της Αγίας Κυριακής στη Μέση

Ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στον Όρθρο, ευλόγησε τους άρτους και προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό της Αγίας Κυριακής

Τζεφ Μπέζος: After wedding party στη Νάξο με την Λόρεν Σάντσεζ, η «έξυπνη» αγάπη του για το νησί

Μετά τον χλιδάτο γάμο των 48 εκατομμυρίων στη Βενετία, ο ιδρυτής της Amazon και η εκρηκτική σύζυγός του επιλέγουν τη Νάξο για το after wedding ταξίδι τους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σχέση του δισεκατομμυριούχου με το νησί και τα φιλόδοξα σχέδιά του για το «smart island» των Κυκλάδων.

Νάξος – Κωμιακή: «Έφυγε» ο Δημήτρης Ιωάννου Καρούσης, θλίψη για τον αγαπημένο “Τζήμα”

Αποχαιρετισμός σε έναν ήσυχο και αγαπητό συγχωριανό που δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο του – Το χωριό τον τιμά με συγκίνηση

Aperto – Cucina Italiana: Η αυθεντική ιταλική εμπειρία ήρθε στη Νάξο με την υπογραφή του κορυφαίου pizzaiolo Νίκου Σωτηρόπουλου

Ένα νέο γαστρονομικό σημείο στην καρδιά της Νάξου που ενώνει την ιταλική φινέτσα με τη δημιουργικότητα του Έλληνα pizzaiolo που διακρίθηκε δύο φορές ως ο καλύτερος της χώρας και στους 50 κορυφαίους της Ευρώπης.

Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα στη Νάξο από τη Φραντζέσκα Λαγογιάννη

Με επιστημονική γνώση, σεβασμό και ολιστική προσέγγιση, η Φραντζέσκα Λαγογιάννη προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι, σε όλη τη Νάξο.

Νάξος: Αλλαγές στην κυκλοφορία σε Χώρα, Αγία Άννα, Άγιο Προκόπη και Πλάκα, “εμφάνιση” του e-naxios

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανακοινώνει τις νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την τουριστική περίοδο – Δωρεάν στάθμευση και έλεγχος τροφοδοσίας στα παραλιακά μέτωπα

Εκρηκτική αύξηση επιβατών στο λιμάνι Νάξου τον Ιούνιο (πίνακας)

Οι αριθμοί αυξάνονται, οι υποδομές όμως όχι. Η Νάξος «ασφυκτιά» και χρειάζεται λύση τώρα.

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Νάξος – Κατερίνα Καινούργιου: Ρομαντικό ηλιοβασίλεμα και η ξακουστή πατάτα στο τραπέζι της

Η παρουσιάστρια περνά τις διακοπές της στο νησί των Κυκλάδων με τον Παναγιώτη Κουτσουμπή, απολαμβάνοντας τα τοπικά εδέσματα, τη γαλήνη του τοπίου και τις συγκινήσεις μετά το φινάλε της σεζόν.

Μενδώνη για Κούρους Μελάνων: “Θα γίνει πιλοτική μεταφορά του ενός κούρου”

Οι κάτοικοι της Νάξου αντιστέκονται στην απομάκρυνση των αρχαίων αγαλμάτων από το Φλεριό, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού υπερασπίζεται μια μεταφορά που δημιουργεί ερωτήματα και αντιδράσεις.

Σίκινος – Β. Μαράκης: “Το λιμάνι που περιμέναμε – Ξεκινά η επέκταση τον Σεπτέμβριο” (video)

Ο Δήμαρχος Σικίνου Βασίλης Μαράκης μιλά για την πολυαναμενόμενη επέκταση του λιμανιού και τις εξελίξεις σε βασικά ζητήματα του νησιού