Ποιος μπορεί να ξεχάσει εκείνη τη βραδιά της 26ης Σεπτεμβρίου 2000; Μια νύχτα που σημάδεψε την Παροναξία και όλη την Ελλάδα. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, σήμερα Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2025, σκύβουμε το κεφάλι στη μνήμη των 81 θυμάτων — και υψώνουμε φωνή ευθύνης, ώστε να μη χαθεί ποτέ ξανά ούτε μία ζωή από αμέλεια, ελλείψεις ή κακή κρίση.
Το χρονικό μιας τραγωδίας
Στις 22:15, το επιβατηγό–οχηματαγωγό «Εξπρές Σάμινα» (γραμμή Πειραιάς–Πάρος–Νάξος–Ικαρία–Σάμος–Πάτμος, τελικός προορισμός Λειψοί) προσέκρουσε στις βραχονησίδες «Πόρτες», δύο ναυτικά μίλια από την Πάρο. Με άνεμους έως 8 μποφόρ και καθώς προετοιμαζόταν η προσέγγιση στην Παροικιά, το γήρασμένο σκαρί (ναυπήγηση 1966) δεν άντεξε τη σύγκρουση: μέσα σε ~25’ βυθίστηκε. Στο πλοίο επέβαιναν 472 επιβάτες και 61 άτομα πλήρωμα.
Τότε φάνηκε ο ηρωισμός των απλών ανθρώπων: ψαράδες της Πάρου και κάτοικοι έτρεξαν κόντρα στον καιρό, μάζεψαν ναυαγούς, τους σκέπασαν με ρούχα στις ακτές. Αν δεν υπήρχε αυτή η αυθόρμητη κινητοποίηση, το τίμημα θα ήταν ακόμη βαρύτερο.
Όσα καταγράφηκαν
Οι μαρτυρίες μίλησαν για συσκότιση, έλλειψη έγκαιρης ενημέρωσης και ανεπαρκή καθοδήγηση για εκκένωση. Στην πορεία, οι πραγματογνωμοσύνες και τα πορίσματα ανέδειξαν κρίσιμες ανθρώπινες αστοχίες και λειτουργικές ελλείψεις:
-
Πλους με αυτόματο πιλότο κοντά σε δυσχερή σημεία και μη ακριβής επίγνωση θέσης.
-
Υδατοστεγείς θύρες ανοιχτές κατά παράβαση κανονισμών.
-
Καθυστέρηση ειδοποίησης για ρήγμα, μη ενεργοποίηση σειρήνας εγκατάλειψης/ενημέρωσης.
-
Παλιωμένα σωστικά μέσα, ελλιπείς φωτισμοί/σφυρίχτρες.
-
Μετακίνηση φορτηγών στο γκαράζ που επιτάχυνε την κλίση/βύθιση.
Η δημόσια συζήτηση φούντωσε με καταγγελίες, αντικρουόμενες εκτιμήσεις και δικαστικές εξελίξεις.
Η δικαστική διαδρομή
Η πολύχρονη διαδικασία οδήγησε σε καταδίκες αξιωματικών του πλοίου και στελεχών, με το Εφετείο να αποδίδει την πρόσκρουση πρωτίστως σε κακή διακυβέρνηση και τη γρήγορη βύθιση σε ανοιχτές υδατοστεγείς θύρες. Το 2010, ο Άρειος Πάγος παρενέβη για ευμενέστερη ποινική μεταχείριση σε τμήμα των αδικημάτων, χωρίς όμως να σβήνει το ηθικό χρέος: να μάθουμε από τα λάθη.
Τα ονόματα — η μνήμη με πρόσωπο
Η μνήμη έχει ονόματα. Κάθε ένα μια ιστορία, μια οικογένεια, μια ζωή που κόπηκε απότομα. Ακολουθεί ο μακρύς κατάλογος των 81:
ELIA HENSEN JUL (Νορβηγία), Αλεξίου Γεώργιος, Αλωνιάτη Μαργαρίτα, Αλωνιάτης Κυριάκος, Αργυρού Σοφία, Αρκούλης Ιωάννης, Αρκούλης Λεονάρδος, Βάντζος Βασίλειος, Βαρβαδούκας Εμμανουήλ, Βασαλάκη Μαρία, Βιτζηλαίος Εμμανουήλ, Βογιατζής Θεμιστοκλής, Γαλάθρης Κωνσταντίνος, Γκούφας Χρήστος, Δήμας Ευάγγελος, Έψιμος Εμμανουήλ, Καλάργυρος Αντώνης, Καλαργύρου Ρόζα–Μαρία, Κάπαρος Εμμανουήλ, Κάπαρος Θεόδωρος, Καριωτάκης Νικόλαος, Κοντός Παναγιώτης, Κοντού–Μάρκου Γαριφαλιά, Κορρές Εμμανουήλ, Κούκη Βενετία, Κουρκούλης Σπυρίδων, Κουτούφαρης Στυλιανός, Κρεμμύδας Μιχαήλ, Κρητικιάς Ιωάννης, Κυπριώτης Θεμιστοκλής, Κωνσταντάκη Ευαγγελία, Λιακοπούλου Αλεξία, Μαργαρίτης Νικόλαος, Μαυροδόντη Ιωάννα, Μίμαρος Κωνσταντίνος, Μιτζέλου Σταυρούλα, Μπότσου Μαριάνα, Μυτιληνού Κωνσταντίνος, Παντελαίος Θεόδωρος, Παπαδοκωστάκη Μαργαρίτα, Περπινιάς Γεώργιος, Πικραμένου Βαρβάρα–Μαρία, Πλακάς Μιχαήλ, Πλακάς Πολύδωρος, Πλατίγγου Ελένη, Ραχούτης Βασίλειος, Ροδίτης Γρηγόριος, Σαπουλίδη Φωτεινή, Σαρρή Κυριακή, Σαρρής Νικόλαος, Σοφικίτης Εμμανουήλ, Σοφικίτης Στέφανος, Σπύρου Βασίλειος, Τσαμαρδίνος Νικόλαος, Τσαντάνης Γεώργιος, Τσιαπράκα Ευαγγελία, Υφαντή Κωνσταντίνα, Υφαντής Χαράλαμπος, Χανιώτης Εμμανουήλ, Χαράμη Σουζάνα, Χαριζάκης Περικλής, Χόρτης Δημήτριος, Καραγιαννάκη Λεμονιά, Κοντογιάννη Γεωργία, Μανώλης Ελευθέριος, Λουκάς Γεώργιος, Κοτσωρνίθης Γεώργιος, Μαργώνης Ιωάννης, Χατζής Γεώργιος, Σκανάβη Αλεξία, Μουρούλη Αικατερίνη, Κειχόπουλος Ιωάννης, Κειχοπούλου Μαρία, Κούκη Καλλιόπη, Σαπουλίδης Σωτήριος, Ανδρουλακάκη–Παπακωνσταντίνου Δέσπω, Όλγα Φλαμπούρη, Χαλιάσου Βιργινία, Τριανταφύλλου Παρασκευή, SKANTERA AKIS, Μάλαμας Δημήτρης (Υπολιμενάρχης Πάρου).
Αιωνία τους η μνήμη.
Από το πένθος στο «ποτέ ξανά»
Η τραγωδία του «Σάμινα» δεν είναι μόνο παρελθόν. Είναι υπενθύμιση ευθύνης για:
-
Αδιάλειπτη εκπαίδευση πληρωμάτων και ασκήσεις ετοιμότητας.
-
Αυστηρή συντήρηση στόλου και πιστοποίηση σωστικών.
-
Διαφάνεια σε ελέγχους/πορίσματα και πραγματική λογοδοσία.
-
Συντονισμό υπηρεσιών έρευνας–διάσωσης χωρίς καθυστερήσεις.
Σήμερα τιμούμε τους ανθρώπους που χάθηκαν, τους διασώστες, τους ψαράδες και όλους όσοι στάθηκαν δίπλα στους ναυαγούς. Το χρέος μας είναι ζωντανό: Ποτέ ξανά.
#ExpressSamina #Πάρος #Νάξος #Παροναξία #Ναυάγιο #Μνήμη #ΠοτέΞανά #ΑσφάλειαΝαυσιπλοΐας
