«Όταν πρωτοξεκίνησα ψαράς, η θάλασσα ήταν ακόμα ζωντανή». Αυτή η φράση του Δημήτρη Ζάννε, ψαράς από την Άνδρο, αποτυπώνει με απλότητα και δύναμη την αλλαγή που βιώνουν οι άνθρωποι της θάλασσας. Από τα πρώτα του βήματα στην αλιεία, στα 12 του, μέχρι σήμερα, βλέπει την καθημερινή αλήθεια: τα νερά του Αιγαίου αδειάζουν, το επάγγελμα απειλείται, και η θάλασσα αλλάζει πρόσωπο.
Οι τελευταίοι θηρευτές
Ο Ζάννες είναι από εκείνους τους ψαράδες που αγαπούν τη δουλειά τους σαν τρόπο ζωής. Δεν ήταν εύκολη επιλογή, αλλά ήταν αδιαπραγμάτευτη: «Γεννήθηκα ψαράς», λέει. «Η θάλασσα σε μαγεύει, σου δημιουργεί εξάρτηση. Αλλά πλέον, πολλές φορές η μαγεία δίνει τη θέση της στην αγωνία».
Η πίεση στα ιχθυαποθέματα της Μεσογείου –το 58% αυτών είναι υπεραλιευμένα σύμφωνα με έρευνες– και η κλιματική κρίση, μετατρέπουν τη θάλασσα από σύμμαχο σε πεδίο επιβίωσης. «Δεν σκεφτόμαστε τι μπορεί να δώσει η θάλασσα, αλλά τι θέλουμε εμείς να πάρουμε», λέει με ειλικρίνεια. «Αυτό είναι λάθος που θα πληρώσουμε».
Ο αλιευτικός τουρισμός: ευκαιρία ή αυταπάτη;
Ο Ζάννες ήταν από τους πρώτους που αξιοποίησαν τη δυνατότητα του αλιευτικού τουρισμού στην Άνδρο, μετατρέποντας το καΐκι του σε ένα πλωτό εργαστήρι εμπειρίας και παράδοσης. Από το σήκωμα των διχτυών μέχρι την κακαβιά με τοπικά υλικά και τις αφηγήσεις για τη ναυπηγική τέχνη, οι επισκέπτες βιώνουν κάτι αυθεντικό.
Ωστόσο, ο ίδιος τονίζει: «Δεν είναι πανάκεια. Δεν μπορούν όλοι να το κάνουν. Θέλει γνώσεις, επικοινωνία, και καλό καιρό – που στις Κυκλάδες σπανίζει λόγω μελτεμιών». Ο Ζάννες έχει περιοριστεί στο μισό των προγραμματισμένων εξορμήσεων, ενώ ο τουρισμός δεν προσφέρεται πάντα για σταθερό εισόδημα.
Ένα επάγγελμα που σβήνει
Η αλιεία είναι σκληρό επάγγελμα, με μεγάλα έξοδα και συνεχώς μειούμενα έσοδα. Η νέα γενιά απομακρύνεται, καθώς οι προοπτικές λιγοστεύουν. «Το επάγγελμά μας γεράζει. Δεν θα υπάρχουν ψαράδες σε λίγα χρόνια. Αν δεν πάρουμε μέτρα χθες, θα σβήσουμε ως κλάδος», προειδοποιεί.
Χρειάζονται συστηματικές ρυθμίσεις: επιλεκτική αλιεία, αποφυγή ψαρέματος σε κρίσιμα είδη, προστασία των αποθεμάτων. «Υπάρχουν παραδείγματα στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Τουρκία. Εμείς καθυστερούμε. Η πολιτεία διστάζει, κι εμείς πληρώνουμε το τίμημα».
Το μέλλον;
Ο Ζάννες δεν είναι απαισιόδοξος – είναι ρεαλιστής. Βλέπει καθημερινά τις αλλαγές, ξέρει τη δουλειά από μέσα. Κι όσο ακόμα μπορεί, συνεχίζει με σεβασμό, μιλώντας ανοιχτά για όσα οι περισσότεροι προτιμούν να αγνοούν. Η θάλασσα ίσως ανακάμψει. Οι ψαράδες όμως;
📍 Το άρθρο βασίζεται σε αφήγηση του Δημήτρη Ζάννε – μέσω της εφημερίδας “Καθημερινή” – στο πλαίσιο δράσεων του WWF Ελλάς για τον βιώσιμο αλιευτικό τουρισμό και τη διατήρηση της παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας.
