Το καλοκαίρι στην Ελλάδα συνοδεύεται σχεδόν πάντα από ένα ειδυλλιακό σκηνικό: γαλάζια νερά, ήλιος, ανεμελιά. Πίσω όμως από την εικόνα της τέλειας θερινής απόδρασης, υπάρχει μια σκοτεινή πραγματικότητα που κάθε χρόνο στοιχίζει εκατοντάδες ζωές. Ο πνιγμός είναι μια αόρατη, επαναλαμβανόμενη τραγωδία – και η στατιστική μιλά από μόνη της.
Σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά στοιχεία που παρουσίασε η Προϊσταμένη του ΕΟΔΥ, Αγγελική Λάμπρου, η Ελλάδα καταγράφει 3,6 θανάτους από πνιγμό ανά 100.000 κατοίκους, κατατάσσοντάς την στις κορυφαίες χώρες της Ευρώπης με το σοβαρότερο πρόβλημα. Κατά μέσο όρο 357 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο, κυρίως σε περιστατικά θαλάσσιας αναψυχής.
Από αυτούς, το 81% είναι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών, και οι περισσότεροι θάνατοι σημειώνονται τον Ιούλιο, γύρω στο μεσημέρι – την ώρα που ο ήλιος καίει, αλλά η επιφυλακή χαλαρώνει.
Παραλίες χωρίς ναυαγοσώστη: Ένα κενό που σκοτώνει
Εξίσου ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 80% των πνιγμών γίνεται σε παραλίες χωρίς ναυαγοσωστική κάλυψη. Παρότι υπάρχουν αυστηρές προβλέψεις για υποχρεωτική παρουσία ναυαγοσώστη σε πολυσύχναστες ακτές, η εφαρμογή παραμένει ελλιπής και αποσπασματική. Ο ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι «σημαντικό ποσοστό των θυμάτων θα μπορούσε να σωθεί, αν υπήρχε εξειδικευμένος επιτηρητής στο σημείο».
Ακόμη πιο τραγική είναι η κατάσταση στις κολυμβητικές δεξαμενές ξενοδοχείων, όπου το 56% των πνιγμών σε εσωτερικά ύδατα αφορά τέτοιους χώρους. Η απουσία βασικής επιτήρησης, αλλά και η έλλειψη συνειδητοποίησης των κινδύνων από γονείς και εργαζομένους, συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Οι αιτίες πίσω από το φαινόμενο
Οι λόγοι που οδηγούν σε πνιγμό είναι πολλαπλοί, αλλά κυρίως ανθρώπινοι:
-
Υπερεκτίμηση ικανοτήτων: Πολλοί ενήλικες, ιδίως άνδρες, πιστεύουν ότι “ξέρουν να κολυμπούν” και αψηφούν τη θάλασσα.
-
Κατανάλωση αλκοόλ: Έως και 1 στους 3 πνιγμούς σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ πριν ή κατά τη διάρκεια της κολύμβησης.
-
Υποκείμενα νοσήματα: Άτομα με καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα κινδυνεύουν περισσότερο, ειδικά αν δεν έχουν ιατρική καθοδήγηση.
-
Άγνοια βασικών κανόνων ασφάλειας: Πολλοί αγνοούν τη δύναμη των ρευμάτων, τις αλλαγές του βυθού ή τον κίνδυνο απότομα βαθιάς θάλασσας.
Πνιγμοί παιδιών: Μια σιωπηλή πληγή
Αν και τα περισσότερα θύματα είναι ηλικιωμένοι, δεν λείπουν τα περιστατικά με παιδιά, ιδίως σε ξενοδοχεία ή κατοικίες όπου δεν υπάρχει επιτήρηση. Το δράμα της απώλειας ενός παιδιού στη θάλασσα ή σε πισίνα δεν περιγράφεται με λόγια – είναι ο απόλυτος εφιάλτης κάθε γονιού και μια τραγωδία που ματώνει την κοινωνία.
Ο πνιγμός είναι προβλέψιμος. Και άρα αποτρέψιμος.
Το μήνυμα είναι σαφές: κανένας πνιγμός δεν είναι “ατύχημα” – είναι αποτυχία πρόληψης. Χρειάζεται συντονισμένη δράση: περισσότερη εκπαίδευση, συστηματική παρουσία ναυαγοσωστών, ενημερωτικές καμπάνιες, επιτήρηση στις πισίνες, αλλά και συνειδητή αλλαγή συμπεριφοράς από όλους μας.
Ας μη θρηνήσουμε άλλους. Η θάλασσα είναι ζωή – αρκεί να τη σεβόμαστε.
