Με έναν τίτλο που αντλεί έμπνευση από τη ντοπιολαλιά της Αμοργού, το έργο «Αλλαξημάρια: Σχεδιασμός και εφαρμογή ενός προτύπου εργαστηρίου ξερολιθιάς» κάνει το δικό του δυναμικό ξεκίνημα, φέρνοντας στο προσκήνιο όχι μόνο την τέχνη της ξερολιθιάς, αλλά και το πνεύμα συνεργασίας που χαρακτήριζε τις νησιωτικές κοινότητες του Αιγαίου.
Στην τοπική γλώσσα της Αμοργού, ο όρος «αλλαξημάρια» περιγράφει τις ανταλλαγές υπηρεσιών και αγαθών χωρίς τη μεσολάβηση χρημάτων – έναν άτυπο αλλά λειτουργικό τρόπο συναλλαγής, βαθιά ριζωμένο στην τοπική κοινωνική και οικονομική συνοχή.
Σήμερα, αυτό το πνεύμα αναβιώνει μέσα από τη συνεργασία, τη βιωματική μάθηση και την ανταλλαγή γνώσης και εμπειριών, με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και επαναλήψιμου μοντέλου εργαστηρίου ξερολιθιάς, ιδίως για απομακρυσμένες περιοχές όπως τα νησιά.
Η Σίφνος ως αφετηρία – Η Ηρακλειά ως πιλοτικό παράδειγμα
Η πρώτη φάση του έργου ξεκίνησε με τριήμερη επιτόπια έρευνα στη Σίφνο (30 Μαΐου – 1 Ιουνίου), σε συνεργασία με τις ομάδες Boulouki και Αμπασάδα, που διαθέτουν σημαντική εμπειρία σε παρεμβάσεις παραδοσιακής δόμησης. Εκεί τέθηκαν τα πρώτα θεμέλια για τη θεωρητική τεκμηρίωση του πλαισίου εργασίας, το οποίο συνεχίζει να αναπτύσσεται διαδικτυακά.
Στη συνέχεια, στις 26–27 Ιουνίου, η ομάδα του έργου ταξίδεψε στην Ηρακλειά, διερευνώντας τις ιδιαιτερότητες του τοπίου, της κοινότητας και των αναγκών του νησιού, ενόψει του πιλοτικού εργαστηρίου που έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2025. Συνοδοιπόρος στην έρευνα πεδίου ήταν το Discover Iraklia, ενώ η φιλοξενία προσφέρθηκε από το Meltemi Retreat Iraklia, το οποίο στήριξε θερμά την αποστολή.
Ξερολιθιά: Πρακτική, πολιτισμός και βιωσιμότητα
Η ξερολιθιά, αναγνωρισμένη ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας από την UNESCO, δεν είναι μόνο τεχνική – είναι τρόπος ζωής. Είναι αποτέλεσμα συλλογικής γνώσης, προσαρμοσμένης στο τοπίο και στις ανάγκες των κοινοτήτων. Με αυξανόμενο ενδιαφέρον σε εργαστήρια που ήδη διοργανώνονται σε διάφορα νησιά, το έργο Αλλαξημάρια έρχεται να συγκροτήσει ένα δομημένο εκπαιδευτικό πλαίσιο, ώστε αυτή η γνώση να μεταδοθεί με συνέπεια και συνέχεια.
Συνεργασίες και υποστήριξη
Το έργο υλοποιείται με επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, και την υποστήριξη του Cyclades Preservation Fund (CPF). Η Αμπασάδα συμμετέχει με τη στήριξη του Δήμου Τήνου, ενώ στο πλευρό της πρωτοβουλίας βρίσκονται φορείς, οργανώσεις και κάτοικοι που αναγνωρίζουν τη σημασία της τεχνικής, αλλά και της φιλοσοφίας πίσω από την «ξερολιθιά».
Η πρωτοβουλία του οργανισμού «Το Μιτάτο της Αμοργού» μας καλεί να κοιτάξουμε το μέλλον μέσα από τη σοφία του παρελθόντος. Με σεβασμό, συνεργασία και πρακτικό όραμα, τα «Αλλαξημάρια» είναι κάτι περισσότερο από ένα εργαστήριο: είναι μια πρόταση κοινότητας.
📌 Μείνετε συντονισμένοι για τις επόμενες δράσεις και ανακοινώσεις μέσα από τα κανάλια του Μιτάτου Αμοργού.
