Μία σπουδαία διάκριση για την ελληνική επιστημονική κοινότητα και προσωπικά για την καθηγήτρια Γεωλογίας Παρασκευή (Εύη) Νομικού ανακοινώθηκε από τη Διεθνή Ενωση Ηφαιστειολογίας και Χημείας του Εσωτερικού της Γης (IAVCEI). Στην Ελληνίδα καθηγήτρια απονεμήθηκε το μετάλλιο Φίσερ, προς τιμήν του Αμερικανού καθηγητή Ρίτσαρντ Φίσερ, μία από τις κορυφαίες διακρίσεις της διεθνούς οργάνωσης των ηφαιστειολόγων και το οποίο απονέμεται κάθε τέσσερα χρόνια, έπειτα από αυστηρή επιλογή και ψηφοφορία.
Η απονομή του μεταλλίου θα γίνει στην κ. Νομικού στις 2 Ιουλίου στη Γενεύη, κατά τη διάρκεια της Επιστημονικής Συνέλευσης της IAVCEI, και θα είναι η πρώτη φορά που θα βραβευθεί από τη Διεθνή Ενωση μέλος της ελληνικής κοινότητας των ηφαιστειολόγων και μάλιστα γυναίκα.
«Η καθηγήτρια Παρασκευή (Εύη) Νομικού είναι γεωλόγος, η οποία ερευνά τη μορφολογία των υποθαλάσσιων ηφαιστείων, με εκτεταμένη εμπειρία σε θαλάσσια ηφαιστειακά φαινόμενα και διεργασίες. Είναι καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μία από τις παγκοσμίως κορυφαίες ειδικούς στη μελέτη της μορφολογίας των υποθαλάσσιων ηφαιστείων, της τεκτονικής και των πυροκλαστικών και υδροθερμικών διεργασιών στον θαλάσσιο πυθμένα», αναφέρει μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή της για την απονομή του μεταλλίου η IAVCEI.
Οταν αναζητήσαμε την κ. Νομικού για να καταγράψουμε την πρώτη αντίδρασή της για τη βράβευσή της, τη βρήκαμε σε επιστημονική εκδρομή με φοιτητές του Γεωλογικού στη Χαλκίδα. Παρά το μεγάλο ερευνητικό της έργο, η εκπαίδευση αποτελεί σταθερή αξία για την Ελληνίδα ηφαιστειολόγο, προσπαθώντας μάλιστα να πηγαίνει με τους φοιτητές της, όσο το δυνατόν περισσότερο, σε χώρους ηφαιστειακούς.
«Είμαι πολύ συγκινημένη για την απονομή του μεταλλίου Φίσερ, αισθάνομαι μεγάλη δικαίωση και αναγνώριση για όλα όσα έχω κάνει. Ταυτόχρονα, η διάκριση αυτή είναι πολύ σημαντική και για την Ελλάδα, καθώς η επιστημονική έρευνα της χώρας μας αναδεικνύεται σε διεθνές επίπεδο», είναι οι πρώτες λέξεις της κ. Νομικού.
Στην πρώτη γραμμή
Την Εύη Νομικού γνώρισαν πολλοί περισσότεροι κατά την πρόσφατη περίοδο της σεισμικής κρίσης στη Σαντορίνη, όταν ξημεροβραδιαζόταν πάνω από τα ηφαίστεια, την ημέρα μέσα σε σκάφη για να «ακούσει» την ηφαιστειακή λάβα και το βράδυ στον υπολογιστή για να αναλύσει δεδομένα. Στην πρώτη γραμμή, πάντα μια μάχιμη ηφαιστειολόγος. «Με πήραν τηλέφωνο από τη Διεθνή Ενωση για να μου πουν πως θα είμαι υποψήφια για το μετάλλιο και να ζητήσουν στοιχεία για το βιογραφικό μου και τους είπα αυθόρμητα “δεν μπορώ τώρα, κουνιόμαστε!” και πραγματικά έτσι ήταν. Τους έστειλα ό,τι θυμόμουν και τα υπόλοιπα πολύ αργότερα», μας λέει η διακεκριμένη επιστήμων.
Η κ. Νομικού δεν «έτυχε» στη γεωλογία και στην ηφαιστειολογία. Πέτυχε στην προσπάθειά της να σταθεί στο πλάι όσων κατοικούν στο ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου. Γέννημα-θρέμμα της Σαντορίνης, «σπούδασα για να φανώ χρήσιμη στους κατοίκους του νησιού. Γεννήθηκα σε ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια του κόσμου και από νεαρή ηλικία ήθελα να κατανοήσω τη δυναμική των ηφαιστείων, να βρω τρόπους να βοηθήσω τους κατοίκους σε περίπτωση πιθανής έκρηξης. Το όνειρό μου ήταν να εξερευνήσω το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο και τελικά το κατάφερα», λέει στην «Καθημερινή» η κ. Νομικού.
«Στην πρόσφατη σεισμική ακολουθία στη Σαντορίνη είδαμε τη σημασία να μπορείς να εξηγήσεις τα γεγονότα με την επιστήμη, να ενημερώνεις υπεύθυνα τον κόσμο, χωρίς να σκορπάς φόβο», συμπληρώνει.
Η δρ Νομικού έχει «πολύ πεδίο» στη δουλειά της, πάνω από 80 ωκεανογραφικές αποστολές στο ενεργητικό της, με ιδιαίτερη εμπειρία στο υποθαλάσσια ηφαίστεια. Εχει ηγηθεί σε πολλές έρευνες, εστιάζοντας ιδιαίτερα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο και στη Σαντορίνη, στη Μήλο, στη Νίσυρο και στα Μέθανα. «Το έργο της βασίζεται στη χαρτογράφηση του θαλάσσιου πυθμένα, στις καταδύσεις με υποβρύχια ρομποτικά οχήματα, στις επιτόπιες δειγματοληψίες και στη συλλογή γεωφυσικών δεδομένων, τα οποία έχουν τις ρίζες τους στην παράδοση της παρατήρησης που καθόρισε την κληρονομιά του Ρίτσαρντ Φίσερ», σημειώνει η ανακοίνωση της IAVCEI.
Tο μετάλλιο Φίσερ απονέμεται προς τιμήν του Αμερικανού καθηγητή Ρίτσαρντ Φίσερ.
«Στις αποστολές αφουγκράζομαι την αναπνοή του ηφαιστείου, τα μάτια μου είναι οι κάμερες του βαθυσκάφους», μας λέει χαρακτηριστικά, σημειώνοντας πως έχει πραγματοποιήσει και καταδύσεις με μη επανδρωμένα υποβρύχια σε ενεργά υδροθερμικά συστήματα σε Μέθανα, Νίσυρο, Σαντορίνη και Κολούμπο. Ιδιαίτερο επίτευγμα αποτελεί η δημιουργία του SANTORY (SANTORini seafloor’s observatorY), του πρώτου υποθαλάσσιου παρατηρητηρίου στο ηφαίστειο Κολούμπο, με τη δρα Νομικού εμπνευστή και επιστημονική υπεύθυνη. Η έρευνά της παρείχε κρίσιμες πληροφορίες για τις σεισμο-ηφαιστειακές κρίσεις του 2011-2012 και του 2025 στη Σαντορίνη. «Είναι πολύ σημαντικό να εξασφαλιστεί εθνική χρηματοδότηση για το SANTORY και real time παρακολούθηση των υποθαλάσσιων δεδομένων», αναφέρει.
Η Εύη Νομικού έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών, συμμετέχοντας σε περισσότερα από 70 διεθνή ερευνητικά έργα, καθώς και σε πολλές διεθνείς ωκεανογραφικές αποστολές.
Η αριστεία της έχει βραβευθεί επανειλημμένως, ενώ έχει πλήθος δημοσιεύσεων και αναφορών σε αυτές. Ταυτόχρονα, παραμένει αφοσιωμένη στην εκπαίδευση και στη διάδοση της ηφαιστειολογίας.
Διοργανώνει κάθε χρόνο θερινά σχολεία για φοιτητές σε ηφαιστειακά νησιά όπως η Μήλος, η Νίσυρος και η Σαντορίνη, ενώ υλοποιεί και προγράμματα εκπαίδευσης πεδίου για μαθητές γυμνασίου στη Σαντορίνη και στη Νίσυρο.
«Με την ακλόνητη δέσμευσή της στην επιτόπια έρευνα, στη δημόσια εκπαίδευση και στη διεθνή συνεργασία, η δρ Νομικού ενσαρκώνει το πνεύμα της επιστημονικής και κοινωνικής παρακαταθήκης του Ρίτσαρντ Φίσερ. Οχι μόνον έχει συμβάλει στην κατανόηση της υποθαλάσσιας ηφαιστειότητας, αλλά και ενισχύσει ουσιαστικά τη γέφυρα μεταξύ επιστημονικής γνώσης και κοινωνικής ανθεκτικότητας», τονίζει η IAVCEI.
