Δευτέρα, 21 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΝάξος & Μικρές ΚυκλάδεςΝάξος - Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το...

Νάξος – Μέλανες: Δύο (από τους τρείς) Κούρους αναμένεται να πάρουν το δρόμο για την υπό κατασκευή Νησίδα Μουσείων

|

Μέχρι τώρα, για να δει κανείς τους θαυμαστούς, υπερφυσικού μεγέθους Κούρους της Νάξου, έπρεπε να περπατήσει αρκετά στο ύπαιθρο. Δύο από τους τρεις θα είναι στο μέλλον πολύ πιο προσβάσιμοι στο κοινό, καθώς θα μετακινηθούν στο νέο μουσείο όπου και θα εκτεθούν. Στην αρχή, θα γίνει πιλοτικά η έκθεση ενός, σε ύπτια θέση και κατόπιν θα συζητηθεί και η έκθεση του δεύτερου.

Σύμφωνα με το thepresident, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξέτασε την Τετάρτη 21 Μαϊου, την έκθεση συντήρησης των κολοσικών αγαλμάτων, η οποία εκπονήθηκε από τους Ιωάννη Σταϊκόπουλο ΤΕ Συντηρητή αρχαιοτήτων κα έργων τέχνης, προϊστάμενο Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Εφ.Α. έργων τέχνης, προϊστάμενο Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Εφ.Α. Κυκλάδων και τον Νικόλαο Παπαγιαννόπουλο ΙΔΟΧ Συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, MSc.

Στη Νάξο διατηρούνται τρεις κολοσσικοί ημίεργοι κούροι στο ύπαιθρο. Ο ένας στο λατομείο του Απόλλωνα, και οι άλλοι δύο στο λατομείο Μελάνων Φλεριού. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων παρακολουθεί και καταγράφει την κατάσταση διατήρησής τους και την προϊούσα φθορά που προκαλείται διότι βρίσκονται εκτεθειμένα. Εως σήμερα, λάμβανε σωστικού χαρακτήρα μέτρα. Ωστόσο, δεδομένης της απότομης επιδείνωσης των κλιματολογικών συνθηκών λόγω της κλιματικής κρίσης αλλά και της ραγδαίας αύξησης των τουριστών είναι απαραίτητη η λήψη δραστικότερων μέτρων προστασίας τους, ώστε να διασφαλιστεί η ακεραιότητα αυτών των σπουδαίων τεκμηρίων της ελληνικής αρχαϊκής πλαστικής.

Από συγκεκριμένη μελέτη, που συντάχθηκε στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός ολοκληρωμένου προγράμματος προστασίας των τριων αγαλμάτων, κατά το οποίο προτείνεται η απόσυρση των δύο πρώτων σε μουσειακό χώρο (Νησίδα Μουσείων Νάξου) και η αντικατάστασή τους από αντίγραφα.

Την έγκριση αυτής της μελέτης θα ακολουθήσει η σύνταξη ειδικών μελετών.

Σύμφωνα με την εισήγηση, στην περιοχή των Μελάνων, δίπλα στην κοίτη του χειμάρρου του Φλεριού, σε απαλλοτριωμένο από το ΥΠ.ΠΟ αγρό, σώζεται σχεδόν ακέραιος κούρος με μέγιστο ύψος περίπου 5,55μ., μέγιστο πλάτος (στο ύψος του ώμου) 1,42μ. και μέγιστο πάχος (στο ύψος της λεκάνης) 0,75μ., ο οποίος διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση διατήρησης. Από το γλυπτό λείπει το κάτω μέρος του προτεταμένου αριστερού ποδιού, από το ύψος της ποδοκνημικής άρθρωσης και κάτω, μαζί με το αντίστοιχο κομμάτι της πλίνθου, ενώ το δεξί κάτω άκρο είναι αποκομμένο στο ύψος της επιγονατίδας και σώζεται ολόκληρο.

β. Στα νότια της κοιλάδας του Φλεριού, στη πλαγιά ενός λόφου, έχει εγκαταλειφθεί από το πρώτο μισό του 6ου αι. π.Χ. ημίεργο άγαλμα γυμνής ανδρικής μορφής. Το γλυπτό σώζεται από το ύψος του κεφαλιού έως το γόνατο του δεξιού κάτω άκρου, με το αριστερό κάτω άκρο να είναι ελλιπές από τη μέση του μηρού και κάτω. Η κώμη της μορφής είναι ημιτελής και ελαφρώς επεξεργασμένη, ενώ το πρόσωπο έχει αποκοπεί. Το σωζόμενο ύψος του κούρου είναι 4,10μ. (το συνολικό του ύψος υπολογίζεται περίπου στα 5,50μ.), το μέγιστο πλάτος στο ύψος του ώμου είναι 1,35μ., και το μέγιστο πάχος στο ύψος της λεκάνης είναι 0,68μ..

Ο ευρύτερος χώρος του αρχαίου λατομείου, στο οποίο εκτός από τους δύο κούρους υπάρχουν ακόμη ημιίεργα αρχιτεκτονικά μέλη και αρχαία λατομικά λαξεύματα στον μητρικό βράχο, στον οποίο κείτονται, απαλλοτριώθηκε υπέρ του Δημοσίου για αρχαιολογικούς σκοπούς.

γ. Στη περιοχή του οικισμού Απόλλωνα, στη ΒΑ πλευρά της Νάξου σώζεται κατά χώραν ημίεργο, κολοσσικών διαστάσεων γλυπτό το οποίο πιθανά απεικονίζει τον θεό Διόνυσο. Το ημιτελές έργο έχει ύψος 10,70μ., μέγιστο πλάτος (στο ύψος του ώμου) 2,65μ., και μέγιστο πάχος 2,23μ., στο σημείο που υψώνεται το δεξί άνω άκρο. Λαξεύτηκε επί τόπου επάνω στο φυσικό μάρμαρο περίπου στα τέλη του 6ου ή στις αρχές 5ου αι. π.Χ. Ωστόσο η κάτω επιφάνεια του κούρου δεν αποκολλήθηκε ποτέ από το μητρικό πέτρωμα και εγκαταλείφθηκε στην ημιτελή μορφή του πιθανότατα λόγω δυσκολιών στη μεταφορά ή λόγω ύπαρξης μεγάλων επιφανειακών, αλλά και δομικών, ρωγμών στο υλικό.

Τα ημίεργα γλυπτά, στο σύνολό τους, έχουν κατασκευαστεί από μάρμαρο, πέτρωμα αποτελούμενο από ασβεστίτη ή από το συνδυασμό των ορυκτών ασβεστίτη (CaCO3) και δολομίτη.

Ο κούρος στο Φλεριό φαίνεται πως εγκαταλείφθηκε στη συγκεκριμένη θέση κατά τη μεταφορά του, πιθανότατα εξαιτίας κάποιας ατυχούς θραύσης μέρους του. Ο κούρος στο Φαράγγι, νότια της κοιλάδας του Φλεριού, εγκαταλείφθηκε επίσης εξαιτίας κάποιου ατυχήματος, κατά την κύλισή του πάνω σε έναν επικλινή βράχο (πιθανότατα, θραύση στα κάτω άκρα). Το άγαλμα στο αρχαίο λατομείο μαρμάρου, κοντά στον χωριό Απόλλωνας, απεικονίζει όχι έναν κούρο, αλλά μια ντυμένη με χιτώνα και μακρύ ιμάτιο ανδρική γενειοφόρο μορφή, με την κώμη να πέφτει μέχρι τους ώμους. Η κάτω επιφάνεια του ημίεργου αγάλματος δεν αποκολλήθηκε ποτέ από το φυσικό βραχώδες έδαφος και εγκαταλείφθηκε πιθανότατα λόγω δυσκολιών στη μεταφορά ή λόγω μεγάλων ρωγμών στην επιφάνειά του.

Παράγοντες φθοράς

Ανθρώπινος παράγοντας: έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα, είτε αυτή είναι μεμονωμένοι τουρίστες, είτε οργανωμένες ομάδες (αναρρίχηση επισκεπτών πάνω στην επιφάνεια των γλυπτών, χάριν φωτογράφησης).

Περιβαλλοντικός παράγοντας: α. αποδεδειγμένη άνοδος θερμοκρασίας στη Μεσόγειο (ως φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής), β. έκθεση των γλυπτών σε εντονότερη επιβλαβή ηλιακή ακτινοβολία, γ) αυξομείωση σχετικής υγρασίας που οδηγεί σε ανάπτυξη βιολογικών οργανισμών στην επιφάνεια των κούρων, δ) ο άνεμος (αιολική διάβρωση), βλαπτικός παράγοντας για τα υπαίθρια μνημεία τόσο άμεσα όσο και έμμεσα (κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς), ε) το φαινόμενο του υετού, στ) ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς.

Κατάσταση διατήρησης των γλυπτών

Οι μορφές διάβρωσης που συναντώνται στα τρία ημίεργα αρχαϊκά γλυπτά είναι οι εξής:

# Οριστικές απώλειες (γλυπτό στη θέση Φαράγγι: προτεταμένο αριστερό πόδι, από το ύψος της ποδοκνημικής άρθρωσης και κάτω, δεξί κάτω άκρο, τμήμα προσώπου, γλυπτά Φλεριού και Απόλλωνα: μικρές αλλά οριστικές απώλειες αυθεντικού υλικού)

# Αποχωρισμοί τμημάτων (κούρος Φλεριού)

# Δράση αλάτων – θερμοκρασιακές μεταβολές (γλυπτό Απόλλωνα: επιπλέον επιβάρυνσή του από τη γειτνίασή του με το κοντινό θαλάσσιο περιβάλλον)

# Απολεπίσεις – αποφλοιώσεις, ανάγλυφες μορφές φθοράς (κυψελώσεις) και απομειώσεις επιφανειών

# Απόσπαση κρυστάλλων και κόκκων

# Τοπικές διογκώσεις υλικού

# Εκδορές

# Ίχνη καύσης

# Μικρορηγματώσεις, ρηγματώσεις μεσαίου και μεγάλου εύρους

# Βιολογικός παράγοντας (κούροι Φαραγγιού και Φλεριού: έντονη παρουσία βιολογικών εναποθέσεων και μυκήτων)

# Υπολείμματα από νεότερα κονιάματα (κούρος Φαραγγιού).

Κατά τη συντήρηση, θα γίνει επιφανειακός, μηχανικός και χημικός καθαρισμός, στερέωση, πλήρωση μικρορωγμών, συγκολλήσεις μικρών τμημάτων, έτοιμων προς απόσπαση, συγκόλληση ποδιού (κούρος Φλεριού)

Επίσης, σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών μεσαίου και μεγάλου εύρους καθώς και σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών ιστορικής σημασίας (σε βάθος, ώστε να καθίσταται αναγνώσιμη η αρχαιολογική πληροφορία)

Προτάσεις συντήρησης και προστασίας

# Επιφανειακός καθαρισμός με μαλακές βούρτσες και μικροεργαλεία

# Χημικός καθαρισμός βιολογικών επικαθήσεων με Desogen και μηχανικά μέσα ή με πάστα σεπιόλιθου σε διάλυμα 20% υδροξείδιο του νατρίου

# Χημικός καθαρισμός των διαλυτών αλάτων με pasta AB57 σε χαρτοπολτό

# Στερέωση με υδροξείδιο του ασβεστίου 2%

# Σφράγιση (πλήρωση) μικρορωγμών

# Συγκολλήσεις μικρών τμημάτων, έτοιμων προς απόσπαση

# Συγκόλληση ποδιού (κούρος Φλεριού)

Μετακίνηση των γλυπτών σε ελεγχόμενο περιβάλλον, αφού κατατεθούν μελέτες για τη μεταφορά και έκθεσή τους καθώς και για την κατασκευή αντιγράφων.

# Σφράγιση (πλήρωση) μικρορωγμών

# Συγκολλήσεις μικρών τμημάτων προς απόσπαση

# Σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών μεσαίου και μεγάλου εύρους

# Σφράγιση και ενεμάτωση ρωγμών ιστορικής σημασίας (σε βάθος, ώστε να καθίσταται αναγνώσιμη η αρχαιολογική πληροροφορία)

Η Ναξιακή γη είναι ιδιαίτερα πλούσια σε μάρμαρο καλής ποιότητας, το οποίο και σήμερα αποτελεί αντικείμενο έντονης εκμετάλλευσης. Το μάρμαρο αυτό δεν εξυπηρετεί μόνο τη Νάξο και την Ελλάδα, αλλά εξάγεται και στην Ευρώπη και στην Αμερική. Το ίδιο συνέβαινε και στην αρχαιότητα. Οι Νάξιοι προχώρησαν πρώτοι στην ευρεία χρήση του ευγενούς αυτού υλικού στην αρχιτεκτονική και την πλαστική.

Οι τεχνίτες τους, ξεκινώντας από τα εκτεταμένα επιφανειακά λατομεία της περιοχής, ανάμεσα στο Φλεριό των Μελάνων και την Ποταμιά και δουλεύοντας στη Νάξο, στο ιωνικό νησιωτικό κέντρο της Δήλου, στην Αθήνα, τη Βοιωτία και σε άλλες πιο μακρινές περιοχές, πρωτοπόρησαν κατά τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα στην ανάπτυξη της μνημειώδους μαρμάρινης ελληνικής αρχιτεκτονικής και πλαστικής.

Σε μεγάλη έκταση στα υψώματα της περιοχής έχουν διατηρηθεί πλούσια λείψανα της αρχαίας λατομικής δραστηριότητας, που συνεχίσθηκε με μικρότερη ένταση και κατά την υπόλοιπη αρχαιότητα.

Τα αρχιτεκτονικά μέλη και τα γλυπτά αποκτούσαν στο λατομείο χονδρικά το σχήμα τους και μεταφερόταν χωρίς την τελική επεξεργασία (για να μην υποστούν κατά την μεταφορά φθορές) στον προορισμό τους για την τελική τους διαμόρφωση. Η μετακίνηση στην πλαγιά γινόταν με τη βοήθεια σχοινιών και ξύλινων ελκήθρων πάνω σε στρωμένη λατύπη (μικρά κομμάτια μαρμάρου που παράγονταν κατά την κατεργασία του).

Με πληροφορίες από τη σελίδα emakedonia.gr


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Μικρές Βιβλιοθήκες, Μεγάλες Ιστορίες στη Δονούσα

Δύο νέοι χώροι ανάγνωσης ανοίγουν τις σελίδες τους στο Μερσήνι και την Καλοταρίτισσα – Μια κοινότητα που επενδύει στον πολιτισμό

Ιστορική συμφωνία: Το ΣΕΦ περνά στον Ολυμπιακό για 49 χρόνια

Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε την παραχώρηση του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας στην ΚΑΕ Ολυμπιακός για σχεδόν μισό αιώνα – Τι περιλαμβάνει η συμφωνία και ποιες οι δεσμεύσεις της ομάδας

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Καταργούνται οι προμήθειες στα ΑΤΜ, σημαντικές ελαφρύνσεις για πολίτες με τροπολογία Πιερρακάκη

Τέλος στις χρεώσεις αναλήψεων από ΑΤΜ άλλων τραπεζών και παρόχων – Δωρεάν συναλλαγές σε απομακρυσμένες περιοχές και πλαφόν 1,50€ για ξένες προμήθειες

Αναζωογόνηση προσώπου & σώματος με υαλουρονικό οξύ και μεσοθεραπεία

Αναζωογόνηση προσώπου και σώματος με υαλουρονικό οξύ και μεσοθεραπεία

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Μυστήριο με τον θάνατο 23χρονου εργαζόμενου στην Πάρο, ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα

Ο νεαρός εντοπίστηκε βαριά τραυματισμένος στον λαιμό και άφησε την τελευταία του πνοή έπειτα από αεροδιακομιδή στην Αθήνα – Τι λέει η οικογένειά του

Σύρος: Ευχές για ταχεία ανάρρωση στον Δήμαρχο Σύρου – Ερμούπολης Αλέξη Αθανασίου

Σε κρίσιμη αλλά σταθερή κατάσταση στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας του Νοσοκομείου Σύρου – Μηνύματα συμπαράστασης από πολίτες, συνεργάτες και εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης

Οι Ολλανδοί ανακαλύπτουν την αυθεντική Κίμωλο, ιδανικός προορισμός για άνοιξη και φθινόπωρο

Ο έγκριτος ταξιδιωτικός ιστότοπος της Ολλανδίας griekenland.net προτείνει την Κίμωλο ως ήσυχο, αυθεντικό νησί για όσους αναζητούν γαλήνη, πεζοπορία και κυκλαδίτικη εμπειρία… εκτός τουριστικής αιχμής.

Κυκλάδες: Δύο συλλήψεις για βιασμό σε Μύκονο και Σύρο

Στη Μύκονο 30χρονος κατηγορείται για βιασμό 30χρονης αλλοδαπής – Στη Σύρο, 40χρονος φέρεται να επιχείρησε ασελγείς πράξεις σε βάρος 19χρονης στον Φοίνικα

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Έκτακτα μέτρα στη Σέριφο λόγω υπερκατανάλωσης νερού – Απαγορεύσεις και πρόστιμα

Ο Δήμος Σερίφου καλεί τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού λόγω αυξημένης κατανάλωσης και περιορισμένων αποθεμάτων – Πρόστιμα έως και 1.000€ για παραβάτες.

Καμπανάκι Γιαννάκου για το Νοσοκομείο Σύρου: “Αν εφαρμοστεί το πρωτόκολλο, κλείνει”

Σοβαρές ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό – Η υπερπροσπάθεια των βοηθών νοσηλευτών κρατά όρθιο το νοσοκομείο αναφοράς των Κυκλάδων

Νάξος: Πωλείται πέτρινο ακίνητο 37τ.μ. με αυλή στο Καστράκι, πολύ κοντά στη θάλασσα

Αναζητάτε επένδυση δίπλα στη θάλασσα; Ένα γοητευτικό πέτρινο ακίνητο με δυνατότητα αναβάθμισης και επέκτασης διατίθεται προς πώληση στο Καστράκι, κοντά σε μία από τις ομορφότερες παραλίες της Νάξου

Νάξος: Σύλληψη 70χρονου κυβερνήτη για παράνομο απόπλου σκάφους στον Πάνερμο

Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, επιβατηγό τουριστικό σκάφος απέπλευσε χωρίς άδεια από το Λιμεναρχείο

Νάξος – Κεραμωτή: Σήμερα το τελευταίο αντίο στην Σοφία Φυρογένη

Η Κεραμωτή Νάξου αποχαιρετά μια αγαπημένη μορφή της τοπικής κοινωνίας – Αντί στεφάνου, δωρεά στον Ιερό Ναό από τον Σύλλογο Κεραμωτής

Ηρακλειά: Ειρηνική διαμαρτυρία στο λιμάνι με επίκεντρο την μη έλευση του Tera Jet 2

Μεγάλη αναστάτωση στην Ηρακλειά λόγω της αιφνίδιας διακοπής του καθημερινού δρομολογίου της SeaJets. Εκατοντάδες επισκέπτες χωρίς εισιτήρια, καταλύματα με ακυρώσεις και οι κάτοικοι σε κινητοποιήσεις για να σωθεί η τουριστική σεζόν.

Νάξος: Ψήφισμα του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου για τον θάνατο του Γεωργίου Δημητροκάλλη

Ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. για να τιμηθεί η μνήμη του πρώην Προέδρου και ενεργού μέλους του Συλλόγου, Γεωργίου Δημητροκάλλη (Μίχαλου)

Η SEAJETS εξασφαλίζει δωρεάν μετακίνηση από και προς Ηρακλειά για όλους τους επιβάτες

Πρωτοβουλία ευθύνης από την εταιρεία και το Ίδρυμα Τάκης Ηλιόπουλος για τη στήριξη της τουριστικής σύνδεσης με τις Μικρές Κυκλάδες

Ταχύπλοα… για λίγους: Γιατί το ακτοπλοϊκό ταξίδι στις Κυκλάδες έγινε πολυτέλεια

Ακριβά εισιτήρια, περιορισμένες επιλογές και «ταρίφα χωρίς αναλογία» – Η μεγάλη ψαλίδα στις τιμές μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης και το παράδοξο των Κυκλάδων