Μα πώς συμβαίνει νησιά, τόποι, ορίζοντες, φάροι, θάλασσα, πλοίο, άνθρωποι να συγχωνεύονται μαγικά σε μια σιωπηλή, μυστική ονειρική τάξη; Αρνούμαι να δεχθώ ότι αυτές οι ενθουσιαστικές στιγμές ορίζονται ως μια προσωπική ψευδαίσθηση και δεν είναι μια κοινή αντίληψη όλων των επιβατών του πλοίου.
Κείμενο: Γιώργος Καρνέζης
Αυτές τις εκπληκτικές εμπειρίες ζω κάθε φορά που το πλοίο αναχωρεί από το λιμάνι του Πειραιά προς την πάντοτε εορταστική Νάξο. Νοσταλγώ εκείνη την ώρα που το πλοίο θα ανοίγει την πρυμναία πόρτα του στο ξαφνικό απέναντι φέγγος της ηλιόλουστης, ολόλευκης, ειρηνικής καστροπολιτείας.
Αχ, μόνο ο χρόνος να αργοπορήσει για εκείνη την αναπόφευκτη επιστροφή! Το πλοίο αναχωρεί, με τον πόθο των επιβατών του, για κάποιο άλλο κυκλαδίτικο νησί με το μυθικό ηλιόλουστο όνομά του. Χώρα, δρόμοι, καλντερίμια, γεύση αλμύρας, πελαγίσιος αέρας, απλότητα όλα υπόσχονται όμορφες μέρες στη λιτή φυσική κλίμακα αξιών της Νάξου.
Από τις ρόδες της βαλίτσας μας βγαίνει ένας χαρούμενος ήχος, σαν κούρδισμα των οργάνων μιας ορχήστρας πριν από την έναρξη της συναυλίας. Περπατάμε με τη γυναίκα μου στην οδό Παπαβασιλείου. Ένας δρόμος σύμβολο της κοινωνικής ζωής των Ναξίων, της δίκλιτης εκκλησίας, μνημείο του 17ου αιώνα, αφιερωμένης στην Αγία Θεοδοσία την οσιομάρτυρα την Κωνσταντινοπολίτισσα και τον Ταξιάρχη, με τον γειτονικό καθολικό ναό του 16ου αιώνα του Αγίου Σεβαστιανού, όπου συναντώνται κάθε χρόνο οι τρεις Επιτάφιοι της Χώρας, δρόμος της μεγάλης εκκλησίας του Αγίου Νικοδήμου.
Οδός Παπαβασιλείου. Δρόμος των συναντήσεων, της πολυποίκιλης αγοράς, της ιατρικής περίθαλψης, της σχολικής εκπαίδευσης των νέων. Η κεντρική κοινωνική αρτηρία των διακλαδώσεων προς την ορεινή παραγωγική και την παραλιακή Νάξο. Ο δρόμος που οι Ναξιώτες και Ναξιώτισσες οδηγοί αυτοκινήτων δίνουν την προτεραιότητα στους πεζούς. Περάστε, μας λένε, με την ευγενική κίνηση του χεριού τους. Πουθενά αλλού δεν είδα αυτήν την ευγενική λεπτότητα απέναντι στον κάθε περιπατητή της Χώρας. Ο οικείος δρόμος των παραθεριστών οι οποίοι έχουν την αίσθηση ότι ανήκουν στην κοινωνία της Νάξου και δεν αποτελούν μια ξεχωριστή παρένθεση.
Οδός Παπαβασιλείου. Ο δρόμος της μνήμης των γεύσεων με το αγαπημένο μου λαϊκό στέκι , «Τα φιλαράκια» με τους υπέροχους μεζέδες του Βρεττού! Ο δρόμος με το ψαράδικο του φίλου μου, Σταμάτη Σαλτερή και πολλών άλλων, με τα μαρμάρινα τραπέζια γεμάτα φρέσκα αιγαιοπελαγίτικα ψάρια. Ο δρόμος των καθημαγμένων Μικρασιατών προσφύγων του 1922. Ο δρόμος του παρελθόντος και του μέλλοντος στην καθημερινή του τεκμηρίωση.
Η οδός Παπαβασιλείου προαναγγέλλει στον επισκέπτη πως βρίσκεται σε μια νησιώτικη κοινωνία όπου δεν κυριαρχούν οι ακρότητες της κερδοσκοπίας, ούτε οι υπερβολικές και αδιέξοδες θορυβώδεις μεταμεσονύχτιες διασκεδάσεις που αλλοιώνουν το πνεύμα και την πολιτισμική βάση ενός τόπου.
Οι άνθρωποι του νησιού που ασχολούνται – άμεσα και έμμεσα – με τον τουρισμό διακρίνονται από ένα υψηλό επίπεδο επικοινωνίας προς τον επισκέπτη της Νάξου, πράγμα το οποίο φαίνεται και στις εντυπώσεις των επισκεπτών, στις ζωντανές αφηγήσεις τους σε φίλους και γνωστούς αλλά και στις αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναφέρονται στο νησί.
Όμως, η έκδηλη αγωνία των Ναξίων για το αύριο του νησιού στην εποχή της διαδικτυακής ταχύτητας, με τη διακίνηση των κεφαλαίων και τη συνεχή ανοικοδόμηση νέων συγκροτημάτων σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις για τουριστική εκμετάλλευση είναι δικαιολογημένη.
Η ιστορία αιώνων, τα αρχαιολογικά ευρήματα, η μουσική, ο χορός, οι καλλιτέχνες, η διατροφική παράδοση των Ναξίων αποτελούν τη θεατή και αθέατη τάξη ενός πανέμορφου νησιού που δεν εξαντλείται ποτέ!
Και ποιος άνθρωπος δεν ένιωσε τη ζωτική, μεγαλειώδη αίσθηση των χρωμάτων στην ψυχή του, αντικρίζοντας τον δύοντα ήλιο στον ναό του Απόλλωνα στη Νάξο!
