Σάββατο, 12 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΒιβλίοΒ. Φραγκουλόπουλος: "Οι γραμματιζούμενοι διάβαζαν τα νέα στους ξωμάχους"

Β. Φραγκουλόπουλος: “Οι γραμματιζούμενοι διάβαζαν τα νέα στους ξωμάχους”

|

Ο Βασίλης Φραγκουλόπουλος σχεδόν σε όλη του τη ζωή ασχολείται με τον Τύπο. Νομικός και οικονομολόγος ο ίδιος, παράλληλα ωστόσο πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Κυκλαδικού Τύπου, πρώτος διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας «Κορωνίς Νάξου» ως φοιτητής τον Απρίλιο του 1972, συνεργάτης σε όλα σχεδόν τα αξιόλογα και ναξιακά έντυπα, αλλά και κυκλαδικά. Οι ιδιότητές του δεν τελειώνουν εδώ, εμείς ωστόσο διαλέξαμε να του μιλήσουμε για τον Τύπο.

Συνέντευξη σε: Χριστίνα Πολυγένη και Αλεξάνδρα Παπακοσμά (μαθήτριες του ΓΕΛ Νάξου “Μανώλης Γλέζος” για την διαδικτυακή εφημερίδα “Βήμα της Νάξου” 

Πότε εμφανίστηκαν οι πρώτες εφημερίδες στις Κυκλάδες;

«Πρωτοπόρα στην εφημεριδική χωροταξία των Κυκλάδων ήταν η Ερμούπολη. Και είναι εξηγήσιμο αυτό, αλλά δεν είναι της ώρας. Από το 1832 είδαν το φως εκεί βραχύβιες εκδόσεις. Η τυπογραφία άκμασε τον 19ο αιώνα στην πόλη αυτή, που ήταν δεύτερη μετά την Αθήνα στον αριθμό έκδοσης εντύπων. Ο πρώτος που στις αρχές του 1828 φέρεται να μεταφέρει από τη Σάμο ανενεργό τυπογραφείο στην Ερμούπολη ήταν ο Ιωάννης Σφοίνης, ενώ από τον Ιούλιο του 1828 ιδρύει τυπογραφείο εκεί ο Ιωάννης Βαρότσης από την Άμφισσα (Σάλωνα τότε), ο οποίος είχε εργαστεί ως τυπογράφος στη Βενετία και στα τυπογραφεία της Αθήνας και της Υδρας κατά την Επανάσταση και είχε εγκατασταθεί στην Ερμούπολη το 1826.

Το 1832 εκδίδονται οι πρώτες εφημερίδες στην Ερμούπολη. Αυτές είναι η «Ελληνική Μέλισσα» (L’ Abeille Grecque), που ήταν γραμμένη και στα γαλλικά και εκδόθηκε σε έξι ή επτά φύλλα, και τα «Περίεργα»που εξέδωσαν ένα φύλλο. Κανένα αντίτυπο από αυτά δεν διασώζεται. Δηλαδή, ο κυκλαδικός Τύπος έχει 193 συναπτά έτη στην πλάτη του. Σημειώνω ότι η λέξη δημοσιογράφος πρωτοαπαντάται το 1826 και η λέξη δημοσιογραφία το 1852, ενώ η λέξη εφημεριδογράφος το 1809».

Και στη Νάξο;

«Στη Νάξο, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, η πρώτη εφημερίδα, η «Νάξος», εμφανίστηκε στο τέλος του 1890, ήταν μηνιαία και είχε ζωή μόλις έξι ετών περίπου. Πριν από αυτό το έτος, ειδήσεις από τη Νάξο φιλοξενούνται στον ερμουπολίτικο και αθηναϊκό Τύπο. Ο ναξιακός Τύπος, και αυτός αιωνόβιος, έχει 135 χρόνια συνολικής εκδοτικής ζωής, με παντελή απουσία εφημερίδων, όσο γνωρίζουμε, για ελάχιστα από αυτά τα χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι η διάρκεια έκδοσης επιμέρους εφημερίδων ήταν μεγάλη. Το αντίθετο.

Οι συντριπτικά περισσότερες εφημερίδες ήταν μικρόβιες, με μακροβιότερες το «Ναξιακόν Μέλλον» (61 συνολικά έτη, μαζί με το όμαιμο «Παροναξιακόν Μέλλον»), τη «Ναξιακή Πρόοδο» (29 συνολικά έτη), τη σωματειακή «Κορωνίδα», το «Αιγαίον» (10 συναπτά έτη) και τη «Φωνή Νάξου – Πάρου» (9 συνολικά έτη), με εβδομαδιαία έως διμηνιαία περιοδικότητα».

Σε ποια έκταση αναπτύχθηκε ο μαθητικός Τύπος στη Νάξο;

«Η ειδική αυτή κατηγορία εντύπων εμφανίστηκε στο Γυμνάσιο, αλλά ο κύριος όγκος της συναντάται στα Δημοτικά, όπου κυριαρχούν οι χειρόγραφες εφημερίδες. Διακρίνεται ο γυμνασιακός «Μαθητικός Πυρσός», παρά τον βραχύ βίο του σε δύο περιόδους, το 1950-1951 και το 1966. Διατηρούνται δύο τεύχη του περιοδικού «Μαθητική Ηχώ» του 1924, που δεν φαίνεται να έχει σχέση με σχολείο. Θα περίμενε κανείς ότι την έκρηξη έγχαρτων εκδόσεων της Μεταπολίτευσης θα ακολουθούσε η ψηφιακή έκδοση τέτοιων εντύπων, αλλά δεν συνέβη αυτό. Δεσπόζουν, όπως παντού, τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα και οι ψηφιακές κοινότητες, με την εύκολη, γρήγορη και αταξινόμητη έκφρασή τους».

Ποια ήταν η απήχηση του έντυπου Τύπου στις τοπικές κοινωνίες μας, πριν από την εμφάνιση των ηλεκτρονικών και ψηφιακών μέσων;

«Η εφημερίδα ήταν το βασικό μαζικό μέσο ενημέρωσης. Λόγω, όμως, του αναλφαβητισμού, της φτώχειας και των δυσκολιών διακίνησης, τις εφημερίδες, ακόμα και τις τοπικές, τις διάβαζε περιορισμένος αριθμός προσώπων, κυρίως ευκατάστατοι συνδρομητές, τοπικοί θεσμικοί παράγοντες και λόγιοι που μετέδιδαν το περιεχόμενό τους σε μεγαλύτερο πληθυσμό. Ακόμα, όμως, και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, που υπήρχε και το ραδιόφωνο, λίγοι είχαν το προνόμιο ενημέρωσης από αυτό, ειδικά στα χωριά του νησιού.

Εφημερίδες αγοράζονταν κυρίως από τα καφενεία, όπου έριχναν μια ματιά οι ξωμάχοι τα βράδια ή τις σχόλες ή τους διάβαζαν οι γραμματιζούμενοι τα νέα. Έπαιζαν, λοιπόν, τον ρόλο τους οι εφημερίδες, ανάλογα με την εποχή και την επιρροή των μεταδοτών των ειδήσεων».

Το “Βήμα της Νάξου” ανήκει στη νέα γενιά! (video)

Θεωρείτε εγκυρότερη την έντυπη ή την ηλεκτρονική δημοσιογραφία;

«Κατ’ αρχήν η έντυπη δημοσιογραφία από τη φύση και λειτουργία της είναι πιο έγκυρη. Αλλά δεν πρέπει να αποφαινόμαστε αξιωματικά και οριζόντια. Υπάρχουν Μέσα και Μέσα, ανεξάρτητα από τον τεχνικό τρόπο μετάδοσης της πληροφορίας ή του σχολίου. Η φύση του Μέσου, όμως, προσδιορίζει πολλές φορές τη χρήση και τη χρησιμότητά του. Ο καναδός φιλόσοφος Μακ Λούαν επινόησε νωρίς τη φράση «το μέσο είναι το μήνυμα».

Και εδώ οι πειρασμοί της ψηφιακής έκφρασης είναι μεγάλοι και οι εκτροπές από την εγκυρότητα, την ανιδιοτελή αντικειμενικότητα και την εμπιστοσύνη ορατές. Η αξιολόγηση της πληροφορίας και ο έλεγχος των πηγών δε γίνεται συνήθως από τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα που προωθούν την κατανάλωση της πληροφορίας, το ελκυστικό θέμα, την επιφανειακή προσέγγιση. Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία του «Βήματος» να δώσει βήμα στους μαθητές είναι αξιέπαινη και ενισχύει την έντυπη αναγνωσιμότητα».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Νάξου» του ΓΕΛ Νάξου – «Μανώλης Γλέζος» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 27 Απριλίου 2025 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Καλοκαίρι στη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες: Πολιτισμός, παράδοση και φως σε κάθε γωνιά

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων παρουσιάζει ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα εκδηλώσεων για το καλοκαίρι 2025, με συναυλίες, θεατρικά δρώμενα, φεστιβάλ, αφιερώματα και πολιτιστικές δράσεις σε όλα τα νησιά του δήμου.

Βρούτσης: Επίσκεψη στη Νάξο για τις εορταστικές εκδηλώσεις του Αγίου Νικοδήμου

Ο Αν. Υπουργός Αθλητισμού θα εκπροσωπήσει την Κυβέρνηση στις εκδηλώσεις για τον Πολιούχο της Νάξου – Επαφές με φορείς και πολίτες

Νάξος – Συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου: Ομόφωνη αντίθεση στη μεταφορά των Κούρων (video)

Συζήτηση για τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ με θέμα τη συντήρηση και προστασία των αρχαϊκών Κούρων – Σαφές μήνυμα από τον Δήμο, τους φορείς και την τοπική κοινωνία υπέρ της παραμονής τους στον φυσικό τους χώρο.

Euro Γυναικών: Τελευταία πράξη με combo αξίας στο Πολωνία – Δανία

Η Δανία αποχαιρετά τη διοργάνωση με στόχο τη νίκη – Combo επιλογή στο 2 & Over 2,5 για ποντάρισμα με απόδοση διπλασιασμού

Κουφονήσια: Δέκα χρόνια ελληνικός ήχος, από τη Νήσο Κέρο στο αύριο του πολιτισμού

Το Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κουφονησίων γιορτάζει τη δεκαετία του με ένα οραματικό αφιέρωμα σε 5.000 χρόνια ελληνικής μουσικής

Αεροδρόμια Κυκλάδων: Πτώση στη Σαντορίνη, στασιμότητα στη Μύκονο και ο παράγοντας “Ισραήλ”

Γεωπολιτικές εξελίξεις και διαφοροποιήσεις φέρνουν "ανισόρροπη" σεζόν στα περιφερειακά αεροδρόμια – Η Fraport Greece δίνει τους αριθμούς

Βουρβουριά Νάξου: Εκεί που ο Άγιος Προκόπιος συναντά την πίστη και τη μνήμη

Μια λιτανεία που διασχίζει τον χρόνο – Ο Μητροπολίτης Καλλίνικος, οι κληρικοί της Νάξου και οι άνθρωποι του χωριού τίμησαν τη μνήμη του Αγίου με τρόπο που μόνο οι νησιώτες ξέρουν

Νέο ξενοδοχείο 3 αστέρων στα Κουφονήσια, επένδυση στην περιοχή “Βάρδια”

Η ανάπτυξη συνεχίζεται στα Κουφονήσια με την έγκριση νέας ξενοδοχειακής μονάδας σε έκταση σχεδόν 7 στρεμμάτων – Εγκεκριμένη η οικοδομική άδεια από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

Η Κέα στο προσκήνιο με τον Happy Traveller, Κυριακή 13 Ιουλίου στον ΣΚΑΪ (video)

Ο Ευτύχης Μπλέτσας και η Ηλέκτρα εξερευνούν το νησί της Κέας, σε ένα ταξίδι με φάρους, μονοπάτια, αρχαία και ονειρικά τοπία – Μια τηλεοπτική ωδή στο κυκλαδίτικο νησί των αντιθέσεων (video)

Αθανασούλης: «Η διάσωση των Κούρων δεν διαπραγματεύεται – Η λύση πρέπει να είναι οριστική»

Κινητά ή ακίνητα; Το ΥΠΠΟΑ απαντά στην τοπική κοινωνία της Νάξου, ενώ Φλεριανός, Κορρές και Μαυρογιαννόπουλος επανέρχονται με αιχμές και ερωτήματα

Τζεφ Μπέζος: After wedding party στη Νάξο με την Λόρεν Σάντσεζ, η «έξυπνη» αγάπη του για το νησί

Μετά τον χλιδάτο γάμο των 48 εκατομμυρίων στη Βενετία, ο ιδρυτής της Amazon και η εκρηκτική σύζυγός του επιλέγουν τη Νάξο για το after wedding ταξίδι τους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σχέση του δισεκατομμυριούχου με το νησί και τα φιλόδοξα σχέδιά του για το «smart island» των Κυκλάδων.

Aperto – Cucina Italiana: Η αυθεντική ιταλική εμπειρία ήρθε στη Νάξο με την υπογραφή του κορυφαίου pizzaiolo Νίκου Σωτηρόπουλου

Ένα νέο γαστρονομικό σημείο στην καρδιά της Νάξου που ενώνει την ιταλική φινέτσα με τη δημιουργικότητα του Έλληνα pizzaiolo που διακρίθηκε δύο φορές ως ο καλύτερος της χώρας και στους 50 κορυφαίους της Ευρώπης.

Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα στη Νάξο από τη Φραντζέσκα Λαγογιάννη

Με επιστημονική γνώση, σεβασμό και ολιστική προσέγγιση, η Φραντζέσκα Λαγογιάννη προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι, σε όλη τη Νάξο.

Νάξος – Κατερίνα Καινούργιου: Ρομαντικό ηλιοβασίλεμα και η ξακουστή πατάτα στο τραπέζι της

Η παρουσιάστρια περνά τις διακοπές της στο νησί των Κυκλάδων με τον Παναγιώτη Κουτσουμπή, απολαμβάνοντας τα τοπικά εδέσματα, τη γαλήνη του τοπίου και τις συγκινήσεις μετά το φινάλε της σεζόν.

Εκρηκτική αύξηση επιβατών στο λιμάνι Νάξου τον Ιούνιο (πίνακας)

Οι αριθμοί αυξάνονται, οι υποδομές όμως όχι. Η Νάξος «ασφυκτιά» και χρειάζεται λύση τώρα.

Αποκαλύφθηκε σκάνδαλο 40 εκατ. ευρώ στο μεταφορικό ισοδύναμο, έγκαιρη παρέμβαση Παππά έσωσε το Δημόσιο

Χάρη σε διοικητικούς ελέγχους και αποφασιστικές κινήσεις, απετράπη καταβολή δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ύποπτες αιτήσεις επιχειρήσεων – Η συντριπτική πλειονότητα από την Κρήτη

Blackout στη Χώρα Νάξου τα πρώτα λεπτά της Κυριακής, αντιδράσεις επιχειρηματιών

Στο σκοτάδι για μισή ώρα το κέντρο της τουριστικής ζωής – Αυξάνονται τα παράπονα επαγγελματιών

Γιάννης Πάριος: Το θαλασσινό του ταξίδι με 16 τραγούδια-ανάσα Ελλάδας και καρδιάς (video)

Ο αγαπημένος ερμηνευτής παρουσίασε το νέο του άλμπουμ «Τα Θαλασσινά του Πάριου» με ένα αξέχαστο νησιώτικο γλέντι στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, με αναφορές στον πατέρα του, την καταγωγή του και τις ρίζες της μουσικής του πορείας.

Σέριφος: 87χρονη ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις της από την παραλία Συκαμιά

Η άτυχη γυναίκα διακομίστηκε στο Πολυδύναμο Ιατρείο του νησιού, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός της – Προανάκριση από το Λιμεναρχείο

Νάξος – Η Πηγή του Ακεψιμά: Το νερό που “μίλησε” στην ιστορία του νησιού

Ένα ταξίδι στο Φυλλαδάκι, στην ξεχασμένη πέτρινη πηγή του Αγίου Ακεψιμά, μέσα από τη μαρτυρία του Αντώνη Σαλτερή και την ευαισθησία του Γιώργου Καρνέζη.