Η Ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής στον Καθεδρικό ναό της Παναγίας του Ροζαρίου στην Ξυνάρα, πάντοτε είναι ξεχωριστή, αφού είναι μοναδική μεταξύ όλων των ενοριών της Τήνου.
Πάντοτε τελείται το πρωί της Αγίας αυτής ημέρας, ακολουθώντας παμπάλαιο τυπικό.
Ξεκινά με την είσοδο του επισκόπου και των ιερέων κι αμέσως όλο το εκκλησίασμα πέφτει γονυπετές σε προσκύνηση.
Διαβάζεται μία περικοπή από το Άσμα του Δούλου του Θεού του Ησαΐα και μία από την Επιστολή προς τους Εβραίους και ακολουθεί η ανάγνωση του «ΠΑΘΟΥΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ» από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη. Την ανάγνωση αυτή συνήθως κάνουν τρία πρόσωπα.
Ο κύριος αναγνώστης που διαβάζει το κείμενο, ο Αρχιεπίσκοπος που διαβάζει μόνο τα λόγια του Ιησού και ένας άλλος αναγνώστης ο οποίος διαβάζει τα λόγια όλων των άλλων προσώπων που αναφέρει ο ευαγγελιστής. Κατόπιν γίνεται το κήρυγμα από τον αρχιεπίσκοπο.
Στην συνέχεια ψάλλεται η Εκτενής Δέηση για τις ανάγκες της Εκκλησίας και του κόσμου κι ακολουθεί η είσοδος του Εσταυρωμένου, καλυμμένου εξολοκλήρου με πανί κόκκινο, εν μέσω δύο φαναριών. Γίνεται η αποκάλυψη του σταυρωμένου Ιησού με την αφαίρεση του πανιού σε τρία στάδια ενώ ψάλλεται το «ΙΔΟΥ ΤΟ ΞΥΛΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΕΠΙ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Ο ΣΩΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΡΕΜΑΤΑΙ».
Μετά απ΄ αυτό, ένας καλλίφωνος άνδρας, συνήθως λαϊκός, ψάλει τους «Θρήνους του Εσταυρωμένου» κρατώντας υπερυψωμένο τον Σταυρό. Αυτοί οι Θρήνοι είναι ιδιαιτερότητα του τυπικού που ακολουθείται μόνο στην Τήνο.
Ακολουθεί η Σταυροπροσκύνηση κατά την οποία προηγούνται οι ενορίτες της Ξυνάρας, ώστε να αποχωρήσουν έγκαιρα προς τον ενοριακό ναό των Αγίων Πέτρου και Παύλου προκειμένου να εκκινήσουν λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας της Πονεμένης προς τον Καθεδρικό ναό.
Με την ολοκλήρωση της Σταυροπροσκύνησης από όλο το εκκλησίασμα, σχηματίζεται λιτανεία, κατά την οποία προηγείται ο Σταυρός εν μέσω τεσσάρων φαναριών κι ακολουθούν οι ιερείς, ο Αρχιεπίσκοπος κι όλος ο λαός.
Κατά την λιτάνευση ψάλλεται ο αρχαίος ύμνος «ΣΤΕΚΕΙ Η ΜΑΝΝΑ» και η πομπή προχωρά στον κεντρικό δρόμο της Ξυνάρας, μέχρι να συναντήσει την πομπή της Παναγίας της Πονεμένης που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση του δρόμου με τους Ξυναριανούς και τον εφημέριο τους.
Κάπου στην μέση του χωριού, εκεί όπου γίνεται η συνάντηση των δυο λιτανειών, συμβολικά η Παναγία η μητέρα Του συναντά τον Εσταυρωμένο Υιό της κι έτσι, όπως βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο, ψάλλεται κατάλληλος ύμνος.
Μετά, η λιτάνευση πλέον του Εσταυρωμένου και της Παναγίας, οδηγείται πάλι προς τον Καθεδρικό ναό, όπου αφού εισέλθει ο Σταυρός, ο κλήρος κι ο λαός, ξεκινά η είσοδος της εικόνας της Παναγίας της Πονεμένης κατά την οποία ψάλλεται ο «θρήνος της Παναγίας», από γυναίκα, αυτή την φορά.
Η τελετή ολοκληρώνεται κατά το έθιμο, με την ψαλτή απαγγελία των «Συμβόλων του Πάθους», δηλαδή εργαλεία και αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν στο Πάθος του Κυρίου, κατά την οποία μικρά παιδιά κρατάνε, εν μέσω του ναού και στρεφόμενα προς τον λαό, μικρό καντράκι που απεικονίζει ένα εργαλείο ή αντικείμενο.
Με πληροφορίες από τη σελίδα Kantam.gr
