Τόπος: Απείρανθος Νάξου. Χρόνος; Κυριακή 16 Φεβρουαρίου. Εορτή: Κυριακή του Ασώτου. Ωρα λίγο μετά τη 1 το μεσημέρι και η πλάτσα του χωριού θα γεμίσει από εκατοντάδες ανθρώπους που θέλουν να διασκεδάσουν… Να γιορτάσουν τις Απόκριες που διανύουμε..
Πρόσκληση φέτος δεν υπάρχει… Αλλωστε σε μία γιορτή μάλλον είναι λάθος να γίνει κάτι τέτοιο. Η αγαπημένη Γαλήνη Μπαρδάνη μέσα από τη σελίδα της στα social media στέλνει το σύνθημα της ιδιαίτερης αυτής γιορτής…..
Τι αναφέρει; Σαν αύριο, παλαιότερα στις αυλές των σπιτιών σφάζονταν οι χοίροι… Άκουγες τις στριγγλιές τους και τα αίματα έτρεχαν στις άσπρες πλάκες. Δεν ήταν έθιμο, ήταν θέμα επιβίωσης, μια ευκαιρία για αυτοσχέδια γιορτή, για μοίρασμα, για δόσιμο χωρίς ανταμοιβή, από ανθρώπους γνήσιους, ντόμπρους, ουσιάτους.
Σαν αύριο πριν κάποια χρόνια, ένα συμβούλιο συλλόγου που αποτελούνταν από φίλους, που κάποιοι από αυτούς μας κοιτάνε από ψηλά και γελάνε με τα χάλια μας, αποφάσισε να σφάξει τον χοίρο στην πλάτσα,για όλους…
Τα χρόνια πέρασαν, οι άνθρωποι πήγαν κι ήρθαν. Ο “Τίγρης” με την τζαμπούνα του, τα κοπέλια με τις βράκες, οι θυατέρες με τις φορεσιές, το κρασί να ρέει άφθονο κι η Βαρβάρα να ψήνει.
Η κριτική δεν αρέσει τις περισσότερες φορές κι αυτός που την κάνει δεν γίνεται αρεστός. Δεν γίνεται να αρέσουμε σε όλους.
Σαν αύριο κάθε χρόνο χοιροσφραίζουμε στο χωριό μου. Όλοι μαζί,για όλους. Όλο το νησί περνάει απ’ αυτόν τον φιλόξενο τόπο, κάθε χρόνο. Σαν άνθρωποι οι πολλοί μας, είμαστε του δωσίματος. Τα λίγα είναι για τους λίγους…
Τα χοιροσφραισματα για μένα είναι, ο Νικόλας στο εξώφυλλο ενός ημερολογίου κι η Βαρβάρα στις επάλξεις.
Αύριο, χωρίς αφίσες, χωρίς ανακοινώσεις τα κεράσματα θα είναι όπως κάθε χρόνο γιατί τα κεκτημένα δεν πρέπει να χάνονται επειδή γινόμαστε μικρότεροι των περιστάσεων…Τα φιλιά μου και καλή αποτύρωση .
Όσο για το τι είναι τα χοιροσφάγια; Σίγουρα, πάντως δεν θα δούμε την όλη διαδικασία (το σφάξιμο του χοίρου) αλλά από εκεί και πέρα θα απολαύσουμε όλα τα υπόλοιπα… κοινώς τους μεζέδες και το κρασί αλλά και το χορό..
Και η ιστορία; Πρόκειται για ένα παραδοσιακό αποκριάτικο έθιμο της Νάξου. Έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, όταν το κρέας ήταν λιγοστό και η διαδικασία της σφαγής των ζώων ήταν ομαδική δουλειά. Τα χοιροσφάγια έχουν θυσιαστικό χαρακτήρα και απηχούν αρχαίες εξιλαστήριες και καθαρτήριες θυσίες που συνοδεύονται από προσπάθεια πρόβλεψης του μέλλοντος (μάντεμα).Στη Νάξο οι εκδηλώσεις της λαϊκής λατρείας ενσωματώθηκαν στην αγροτική οικονομία. Η εκτροφή του χοίρου εξασφάλιζε στην οικογένεια κρέας και λίπος για ολόκληρη τη χρονιά. Για τη σφαγή του οι άνδρες κάθε χωριού ακολουθούσαν ιδιαίτερη εθιμοτυπία.
Τοποθετούσαν μεγάλα κομμάτια χοιρινού στα καζάνια που έβραζαν στο λίπος τους και αποθηκεύονταν στη συνέχεια σε δοχεία μέσα σε αυτό (γλίνα). Από τη διαδικασία αυτή παράγονταν συχνά λουκάνικα και ζαμπόν επίσης.
Με τον τρόπο αυτό το κρέας αποθηκευόταν για πολύ καιρό. Σε παλαιότερες εποχές στη διαδικασία συμμετείχε όλο το χωριό και η συνοδεία της μουσικής ήταν απαραίτητη. Σχηματίζονταν παρέες στα σπίτια και δοκίμαζαν τους χοιρινούς μεζέδες και παρασκεύαζαν τα λουκάνικα.
