Λύση «πακέτο» για τη λειψυδρία, την ενέργεια και το «πρασίνισμα» των νησιών δρομολογεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχοντας διασφαλίσει ένα κονδύλι 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης.
Ο σχεδιασμός έχει ως κεντρικό άξονα την αντιμετώπιση της λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν τα νησιά, καθώς τα φράγματα στεγνώνουν λόγω ανομβρίας και η αφαλάτωση, όπου υπάρχει, αδυνατεί να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες για ύδρευση και άρδευση. Το σχέδιο, όπως το περιγράφει στην «Καθημερινή» ο αρμόδιος υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης, περιλαμβάνει «την κατασκευή υβριδικών έργων, εν μέρει ύδρευσης και εν μέρει ενεργειακών».
Πρόκειται για τον συνδυασμό έργων ΑΠΕ με αφαλάτωση και έργων ΑΠΕ, αντλησιοταμίευσης και αφαλάτωσης, τα οποία θα εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα στις Κυκλάδες, που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας, όπως και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.
Αυτή την περίοδο το ΥΠΕΝ σε συνεργασία με ειδικούς καθηγητές αναζητάει, μελετώντας μορφολογικά και άλλα χαρακτηριστικά, τις καταλληλότερες θέσεις ανά νησί για την εγκατάσταση έργων που θα συνδυάζουν αντλησιοταμίεση, ΑΠΕ και αφαλάτωση. Πρόκειται για καινοτόμο τεχνολογία που θα εφαρμοστεί σε πρώτη φάση σε ένα πιλοτικό έργο που στόχος του ΥΠΕΝ είναι να «τρέξει» με μεγάλη ταχύτητα για να ανοίξει τον δρόμο για τα έργα που θα ακολουθήσουν μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών.
Η αντλησιοταμίευση θα χρησιμοποιείται τόσο για παραγωγή ενέργειας όσο και ως αποθήκη ενέργειας, καθώς τις ώρες που η ζήτηση ενέργειας θα είναι χαμηλή και η παραγωγή από αιολικά και φωτοβολταϊκά υπερβαίνει την κατανάλωση, η περίσσεια ενέργειας θα χρησιμοποιείται για την επιστροφή του νερού στους ταμιευτήρες προκειμένου να ξαναχρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ρεύματος.
Οι θέσεις που θα επιλεγούν στα νησιά για την εγκατάσταση των καινοτόμων αυτών υβριδικών έργων θα πρέπει να μπορούν να στηρίξουν τη λειτουργία της αντλησιοταμίευσης.
Το έργο περιγράφεται από τον υπουργό ως εξής: Ενας μικρός ταμιευτήρας νερού θα πρέπει να εγκατασταθεί σε κάποιο υψόμετρο, δίπλα στο εργοστάσιο της αφαλάτωσης.
Ενας μικρότερος θα πρέπει να εγκατασταθεί σε χαμηλότερο επίπεδο στη στεριά, κάτι που είναι δύσκολο μορφολογικά, γι’ αυτό και μελετάται η εγκατάστασή του μέσα στη θάλασσα.
Στη δεύτερη αυτή περίπτωση κατεβάζεις μια πλωτή δεξαμενή ή πολλές μικρές στη θάλασσα. Από τον πάνω ταμιευτήρα κατεβαίνει στον κάτω γλυκό νερό από την αφαλάτωση και ταυτόχρονα ανεβοκατεβαίνοντας το νερό παράγει ρεύμα που αποθηκεύεται για να λειτουργεί η αφαλάτωση.
Οι μελέτες θα δείξουν σε ποια σημεία και τι τεχνολογία θα εγκατασταθεί. Εάν δηλαδή θα είναι έργα ΑΠΕ και αφαλάτωσης, όπου ανάλογα με τη δυναμικότητα της αφαλάτωσης θα εγκατασταθούν δύο με τρεις ανεμογεννήτριες, ή ΑΠΕ – αντλησιοταμίευση – αφαλάτωση, τεχνολογία που, σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό, «εφόσον πετύχει από πλευράς τεχνικής αβεβαιότητας, προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση αφού ενοποιεί τα κόστη τριών έργων σε ένα».Το σχέδιο του ΥΠΕΝ, αν και είναι σε πρώιμο στάδιο, αναμένεται να προχωρήσει με μεγάλη ταχύτητα λόγω των πιεστικών αναγκών των νησιών για νερό.
Ηδη από την άνοιξη το φάσμα της λειψυδρίας πλανιέται πάνω από πολλά νησιά, όπως τη Νάξο, τη Μύκονο, την Κύθνο, τη Σέριφο, όπου τα φράγματα έχουν στεγνώσει. Η ανεπάρκεια νερού συχνά οδηγεί στην υπεράντληση υδάτων μέσω γεωτρήσεων, όπως στη Λέσβο, στη Λήμνο, στη Χίο, στη Σάμο κ.α., οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν φτάσει ακόμη και κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει κηρύξει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για ένα μήνα, λόγω λειψυδρίας, τη Λέρο και τη Σίφνο, ενώ στη Σαντορίνη η αφαλάτωση, που είχε κατασκευαστεί με προοπτική 15ετίας, κάλυψε τελικά το νησί μόνο για 5 χρόνια, καθώς η κατανάλωση νερού έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία.
Στο Αιγαίο λειτουργούν συνολικά 57 μονάδες αφαλάτωσης, ενώ στις Κυκλάδες το 51% του πληθυσμού πίνει νερό από αφαλατώσεις, δευτερευόντως από υπόγεια υδατικά συστήματα και ένα μικρό ποσοστό από επιφανειακές πηγές.
