Ωρα αποκαλύψεων; Οχι. Απλά μία πρώτη (και συνήθως η πιο σημαντική) συνάντηση με επίκεντρο τα ηφαίστεια της Σαντορίνης και τη δράση τους.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων- μέλη της ωκεανογραφικής αποστολής 398 του Διεθνούς Προγράμματος Εξερεύνησης των Ωκεανών (IODP) βρίσκεται από σήμερα Σάββατο 20 Απριλίου και ως τις 25 Απριλίου στη Σαντορίνη. Οι επιστήμονες συμμετάσχουν σε συζητήσεις συνεργασίας, θα κάνουν γεωλογικές περιηγήσεις στο ηφαιστειακό συγκρότημα και θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των επιστημονικών ερευνών τους στο κοινό.
Την Κυριακή 21 Απριλίου, στις 7 μ.μ., θα διοργανωθεί εκδήλωση για το ευρύ κοινό στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο στα Φηρά, όπου όλοι οι επιστήμονες θα παρουσιάσουν στοιχεία από τις έρευνές τους.
Στις συναντήσεις της επιστημονικής ομάδας θα συμμετέχουν από την Ελλάδα η αναπληρώτρια καθηγήτρια, Παρασκευή Νομικού, ο καθηγητής, Στέφανος Κίλιας, και ο ομότιμος καθηγητής, Δημήτρης Παπανικολάου, όλοι από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και η Όλγα Κουκουσιούρα, εργαστηριακό-διδακτικό προσωπικό του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, και η Παρασκευή Πολυμενάκου, κύρια ερευνήτρια στον Τομέα της Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών.
Η διεθνής ωκεανογραφική αποστολή IODP 398 έκανε από τον Δεκέμβριο 2022 ως τον Φεβρουάριο 2023 έρευνες στην καλδέρα της Σαντορίνης και την γύρω περιοχή με το αμερικανικό ερευνητικό σκάφος «Joides Resolution». Στο πλοίο επέβαιναν 30 επιστήμονες από εννιά διαφορετικές χώρες, 30 άτομα τεχνικό προσωπικό και 60 άτομα πλήρωμα. Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών μηνών ελήφθησαν πυρήνες από τα ιζήματα και τα ηφαιστειακά στρώματα βαθιά στις θαλάσσιες λεκάνες, σε βάθος 900 μέτρων κάτω από τον πυθμένα. Οι πυρήνες αυτοί μελετήθηκαν πάνω στο πλοίο και τώρα φυλάσσονται στο Κέντρο Θαλάσσιων Περιβαλλοντικών Επιστημών «Marum» του Πανεπιστημίου της Βρέμης στη Γερμανία. Τα δείγματα μελετώνται πλέον σε εργαστήρια σε όλο τον κόσμο.
Οι κύριοι στόχοι της αποστολής ήταν να αποκτήσουν οι επιστήμονες μια πλήρη καταγραφή της γεωλογικής ιστορίας των ηφαιστείων της Σαντορίνης και του Κολούμπο, που να εκτείνεται ακόμη και στην περίοδο κατά την οποία οι εκρήξεις της Σαντορίνης λάμβαναν χώρα κυρίως κάτω από τη θάλασσα. Στόχοι ήταν επίσης η καταγραφή ενός μεγάλου εξαφανισμένου σήμερα ηφαιστείου κοντά στα Χριστιαννά, η μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα ρήγματα και οι σεισμοί επηρεάζουν την ηφαιστειότητα στη Σαντορίνη, η καταγραφή των υπεράκτιων αποθέσεων από τη μεγάλη μινωική έκρηξη, η μελέτη της συχνότητας και των επιπτώσεων των υποθαλάσσιων εκρηκτικών εκρήξεων από τον Κολούμπο και την Καμένη και η αναζήτηση μικροβιακών οικοσυστημάτων θαμμένων βαθιά στο εσωτερικό του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
«Μόλις ένα χρόνο μετά την αποστολή έχουν προκύψει ορισμένα θεαματικά αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν ήδη σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά (Nature group). Ανακαλύψαμε μια τεράστια υποθαλάσσια έκρηξη της προγονικής Σαντορίνης που έλαβε χώρα πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια στο παρελθόν στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού. Πιο πρόσφατα πήραμε δείγματα και τεκμηριώσαμε το στρώμα ελαφρόπετρας από την ιστορική έκρηξη του 726 μ.Χ. του ηφαιστείου Καμένη, η οποία ήταν μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Έχουμε επίσης βρει ένα πολύ παχύ στρώμα τέφρας κοντά στη Σαντορίνη από το ηφαίστειο της Κω, 120 χιλιόμετρα ανατολικά», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κυρία Νομικού.
Η ίδια προσθέτει ότι η συνάντηση «θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να αλληλεπιδράσουν, να μοιραστούν αποτελέσματα και ιδέες, να προχωρήσουν στις νέες ανακαλύψεις τους και να ενημερώσουν τους κατοίκους και τις τοπικές αρχές για τη γεωλογική ιστορία της Σαντορίνης, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στον καλύτερη κατανόηση των γεωκινδύνων της περιοχής».
