Δευτέρα 11 Μαρτίου και η εβδομάδα της Τυρινής μόλις ξεκίνησε…. Τι ξέρετε αλήθεια για τους Κορδελάδες, το μπαϊράκι; Για την Μοσκαράδα αλλά και την … ανεγρία;
Οπότε; Μέλανες και οι απαντήσεις από τους Β. Ανεβλαβή (Αρχαιολόγος) και Εμ. Ανεβλαβή (Μουσειολόγος) μέσα από τη σελίδα melanesnaxos.gr
“Κάθε χρόνο, την Τυρινή Δευτέρα (η Δευτέρα της τελευταίας εβδομάδας της αποκριάς) αναβιώνεται το έθιμο της μοσκαράδας. Το έθιμο αυτό χρονολογείται μετά από την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για το αν επικρατούσε το έθιμο και κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας.
Οι κορδελάδες προετοιμάζονταν από την Τσικνοπέμπτη, μαζεύοντας τα ρούχα και τα στολίδια για την ιδιαίτερη φορεσιά τους. Τον προηγούμενο αιώνα, η προετοιμασία της στολής ήτα χρονοβόρα, καθώς τα διάδορα τμήμαμα συλλέγονταν από πολλά νοικοκυρλια, ενώ η ενδυμασία σε ολοκληρωμένη μορφή (ραμμένη και σιδερωμένη) θα έπρεπε να είναι έτοιμη μέχρι και την τυρινή Δευτέρα. Στις μέρες μας, η στολή είναι εξαρχής έτοιμη.
Το μπαϊράκι ή αλλιώς μοσκαράδα αποτελείται από τον αρχηγό του, τον μπαϊρακτάρη, τους λεβέντες, νέους με στολή τσολιά που στην πλάτη τους κρέμονται πολύχρωμες κορδέλες και μαντήλια (κατ΄αναλογία ίσως με το γαϊτανάκι), τους ληστές και τέλος τα όργανα, μαζί με τη σημαία, το μπαϊράκι.
Την Κυριακή έβγαζαν σε ένα συγκεκριμένο σπίτι το μπαϊράκι δηλαδή την σημαία που συνόδευε τους κορδελάδες, το οποίο απεικονίζει τον Μάρκο Μπότσαρη και στην οποία αναγράφεται η «τυρινή Δευτέρα». Πάνω στο κοντάρι είναι δεμένο ένα μπουκέτο με λουλούδια. Στην συνέχεια, τουφεκιοφόροι μαζί με το μπαϊράκι γύριζαν όλο το χωριό σαν κάλεσμα – ανακοίνωση της συμμετοχής τους στην μοσκαράδα, η οποία λέγεται αλλιώς και ανεγρία.
Η στολή του κορδελά ή κορδελάτου ή φουστανελά αποτελείται από το φέσι, το οποίο έφερε μεγάλη φούντα και ήταν στολισμένο με πολλές καρφίτσες, το γιλέκο, ένα απλό γιλέκο, στο οποίο ράβονταν πάνω πολύχρωμες μακριές κορδέλες και κάποια μαντίλια. Κάτω από το γιλέκο φορούσαν ένα λευκό πουκάμισο με μία πολύχρωμη γραβάτα και πολλούς κολλιέδες. Στους ώμους και στην πλάτη φορούσαν μεγάλα μαντήλια με πολλά χρώματα. Στα μπράτσα έχουν δεμένες δύο λεπτές κορδέλες. Στο κάτω μέρος του σώματος φορούσαν τον «γύρο», κεντημένη φουστανέλα (τμήμα του κρεβατιού/σεντονιών γύρω από τα κρεβάτια τους.
Στον γύρο επίσης, είναι κεντημένο και το όνομα (τα αρχικά) κάθε κορδελά. Κάθε φουστανέλα έχει διαφορετικό κέντημα. Κάτω από τον γύρο φορούσαν τα νυφικά βρακιά των γιαγιάδων ή των μανάδων τους. Στο κάτω μέρος του βρακιού (το οποίο φτάνει μέχρι και το γόνατο), υπάρχουν κεντήματα. Τέλος, οι κορδελάδες φοράν άσπρο χοντρό καλσόν και πλεκτές πολύχρωμες, με σχέδια, κάλτσες, τις οποίες τις έπλεκαν οι γυναίκες του χωριού.
Οι ανταλλαγές επισκέψεων μεταξύ των χωριών, ξεκινούν την Τυρινή Δευτέρα και συνεχίζονται μέχρι και το Σάββατο. Ενώ την την Κυριακή ολοκληρώνονται οι εορτασμοί σε χορό για τους κατοίκους του χωριού και άλλους επισκέπτες.
Σε περίπτωση πένθους κάποιου από τα συμμετέχοντα χωριά, το έθιμο αναβάλλεται.
Οι κάτοικοι του χωριού που συμμετέχουν στο δρώμενο διατηρούν την παράδοσή τους, ενισχύουν τη συναδέλφωση των χωριών, καθώς και τις γαμήλιες ανταλλαγές.
Οι συμμετέχοντες ανταλλάσσουν ευχές και οι Κορδελάδες φωνάζουν «Ζήτω των Μελανιτών», ενώ ακολουθούν αντίστοιχα επιφωνήματα από όλη την ομάδα προς το χωριό που τους φιλοξενεί, τα οποία ανταποδίδουν με όμοια επιφωνήματα και ευχές.
Δείτε το φετινό πρόγραμμα των εκδηλώσεων
