Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήΑπόψειςΝάξος ex Silentio (Οι αόρατοι Εβραίοι)

Νάξος ex Silentio (Οι αόρατοι Εβραίοι)

|

Η περίπτωση των Εβραίων της Νάξου, παρά την ελλειπτικότητα των πηγών, αποτελεί ένα έξοχο παράδειγμα εβραϊκού παλίμψηστου, μέσα από την μελέτη της πιο συναρπαστικής εβραϊκής ταυτότητας – αυτής των Μαράνος (ή πιο ορθά Κονβέρσος): των Εβραιο-Ισπανών, οι οποίοι, προκειμένου να αποφύγουν θρησκευτικές (πολιτισμικές) διώξεις υπό την απειλή της Ιεράς Εξέτασης (15ος-16ος αι.), επέλεξαν να ασπαστούν την χριστιανική (καθολική) πίστη, τηρώντας ωστόσο κρυφά την ιουδαϊκή (κρυπτοεβραίοι).

Κείμενο  – φωτογραφία: Γιώργος Λιόλιος

Αυτή η διπλή ταυτότητα που θα τους συνοδεύει έκτοτε, αφενός θα αποτελέσει μεγάλο σκάνδαλο στον εβραϊκό κόσμο (ίσως μεγαλύτερο και από το κίνημα των Ντονμέδων), και αφετέρου θα ορίσει «νέα» σύνορα στην εβραϊκή ταυτότητα, επηρεάζοντας βαθειά την φιλοσοφική σκέψη και την «ταυτοτική» επιχειρηματολογία, από τον Σπινόζα ως τον Φραντς Κάφκα και τον Βάλτερ Μπένγιαμιν – αυτό που εύστοχα θα χαρακτηριστεί ως «μαρανική εμπειρία».

Αν η Ιστορία των Εβραίων από την αρχαιότητα είναι ταυτόσημη με τις διαρκείς μετακινήσεις από τόπο σε τόπο, στην περίπτωση των Μαράνος θα βρει η ταυτότητα αυτή (του νομάδα) την πλήρη έκφραση της.

Οι τυπικά «αλλαξοπιστήσαντες» Εβραίοι, μετακινούνται συνέχεια. Eσωτερικά: από τη μία ταυτότητα (αυτή του Καθολικού Χριστιανού) στην άλλη (αυτή του Εβραίου), και εξωτερικά: από την Ισπανία και την Πορτογαλία ως τις Κάτω Χώρες, από τη Μασσαλία και το Λιβόρνο ως τις ακτές της Βόρειας Αφρικής, τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη και κυρίως την Κωνσταντινούπολη.

Η Μεσόγειος είναι ο φυσικός-ζωτικός τους χώρος και με εξαιρετική άνεση διασχίζουν τις θάλασσες, αναζητώντας μια «πατρίδα» που ποτέ δεν θα αποκτήσουν, είτε μέσα τους είτε έξω τους.

Από τον Αξώτη Εβραίο καπετάνιο Ευνόμιο (5ος-7ος αι.), που προσαράζει με το πλοίο του στα Γράμματα της Σύρου και χαράσσει στα ελληνικά την ικεσία του για την εύπλοια του ιδίου και των συμπλοίων του Ναξίων, έως τον Νάξιο Qostandini του 15ου αι., η εβραϊκή ορατότητα θα χρειαστεί να διανύσει πολύ δρόμο.

Η Νάξος θα αποτελέσει μια «μαρανική» στάση στο Αρχιπέλαγος, τόσο για τους αόρατους Άλλους του Βυζαντίου, όσο και κυρίως για τους Μαράνος.

Μια αόρατη κοινότητα που εξαφανίστηκε εν μια νυκτί στα τέλη του 18ου αι. Ό,τι εβραϊκό έχει απομείνει σήμερα στη Νάξο, είναι «η εβραϊκή πόρτα».

Μια πύλη του Μπούργου σε μια «μαρανική μνήμη»: μπαίνοντας απ΄ αυτήν  είσαι Εβραίος, βγαίνοντας μπορείς να συστήνεσαι Καθολικός.

# Ο Γιώργος Λιόλιος είναι νομικός, ερευνητής και συγγραφέας. . Ασχολείται συστηματικά με την έρευνα της ιστορίας του εβραϊσμού της Ελλάδας.

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Πρόταση Ημέρας: Ριγκατόνι με σάλτσα φέτας

Μία άλλη προσέγγιση στο φαγητό εκεί όπου η Ιταλία συναντά την Ελλάδα

Silver Alert: Χάθηκε η λεπτομύτα

Η λεπτομύτα δεν θα ξαναπετάξει: Και επισήμως εξαφανισμένο το αποδημητικό πουλί

ΣΥΡΙΖΑ – Κυκλάδες: Παραιτήσεις μελών από Τήνο και Σύρο

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και ποια η σχέση του με τα μέλη… Νέες παραιτήσεις

Κίνα: Ρομπότ με AI «έπεισε» άλλα ρομπότ να… στασιάσουν (!!!)

Ρομπότ με Τεχνητή Νοημοσύνη στην Κίνα «έπεισε» άλλα ρομπότ να... στασιάσουν και να το ακολουθήσουν (video)

Νάξος: Γιατί ο Δημήτρης Λιανός μιλάει για “ιδιαίτερη τιμή”;

Η ανάρτηση που έγινε από τον Δήμαρχο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με αφορμή την εκδήλωση χθες Πέμπτη (21/11) στη Νάξο

Ενδοκυκλαδικά: Το “Αρτεμις” κάθε Τρίτη θα ενώνει τη Σύρο με τη Παροναξία και τη Σαντορίνη

Αλλαγή στο δρομολόγιο του "Αρτεμις"... Δείτε πως θα κινείται κάθε Τρίτη

Μητσοτάκης σε Λιανό “Είναι δέσμευσή μου το φράγμα αυτό επιτέλους να ολοκληρωθεί “

Τι είπε ο Μητσοτάκης για τα προβλήματα που υπάρχουν στα νησιά και δη στη Νάξο - Φθηνό ρεύμα και καλό, ποιοτικό, καθαρό νερό για τα νησιά μας

Μονογυιού: “Σημαντική η δέσμευση του Πρωθυπουργού για την ολοκλήρωση του φράγματος Τσικαλαριού”

Κατερίνα Μονογυιού: Στην εκδήλωση για την υπογραφή σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Ελληνικών Νησιών

Νάξος: Ο Γ. Λεονταρίτης στην τελετή υπογραφής της σύμβασης σύστασης Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών

Η συμφωνία αποσκοπεί στην επιτάχυνση της απεξάρτησης των ελληνικών νησιών από τις εκπομπές άνθρακα κάνοντας πράξη την πράσινη μετάβαση και κλιματική προσαρμογή τους.

The Voice: Ο Ναξιώτης Κουτελιέρης και η συγκίνηση της Παπαρίζου (video)

Μπορεί ο Μιχάλης Κουτελιέρης να μην πέρασε στον επόμενο γύρο του The Voice όμως η σχέση του με την Κλαύδια έφερε δάκρυα στα μάτια της; Παπαρίζου (video)

Νάξος – Μητσοτάκης: Συμμετοχή στη λιτανεία και καφέ για χαλάρωση

Στη Νάξο βρίσκεται από το πρωί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης

Αμοργός: Εννέα μέτρα μετακινήθηκε ο υποθαλάσσιος πυθμένας και έδωσε τον σεισμό του 1956

Διεθνής ερευνητική ομάδα ρίχνει «φως» στις αιτίες του καταστροφικού σεισμού του 1956 στην Αμοργό - Τι λέει η Εύη Νομικού

Πάρος: Ο καπετάν – Χρήστος Τζουάνης “έφυγε” από την ζωή

Στα 42 του χρόνου ο cpt Χρήστος Τζουάνης έφυγε από τη ζωή ...

Δονούσα: Ανεμογεννήτριες καλύπτουν την Καλοταρίτισσα

φωτορεαλιστικές απεικονίσεις για το πώς θα φαίνεται το συγκεκριμένο έργο στην πλήρη του ανάπτυξη (60 ανεμογεννήτριες) στη Δονούσα

Ενδοκυκλαδικά: Το “Αρτεμις” κάθε Τρίτη θα ενώνει τη Σύρο με τη Παροναξία και τη Σαντορίνη

Αλλαγή στο δρομολόγιο του "Αρτεμις"... Δείτε πως θα κινείται κάθε Τρίτη

Νάξος: Επίσκεψη εξπρές του Μητσοτάκη με συνοδεία αξιωματούχων σε τρία αεροπλάνα (!!!)

Τρία αεροσκάφη της Olympic Air θα μεταφέρουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τους συνοδούς του στη Νάξο – Η ώρα άφιξης και αναχώρησης

Πανναξιακός ΑΟ: Με “τριπλό” Μανωλά το …τρίποντο κόντρα στον Πανθηραϊκό

Με χατ τρικ του Μανωλά ο Πανναξιακός 5-2 τον Πανθηραϊκό - Η αφιέρωση στην επέτειο του Πολυτεχνείου (video)

MSC: Βάζει στο πρόγραμμα την Σύρο, “βλέπει” τις υποδομές στη Σαντορίνη

MSC: Αντί για τέλη, επενδύσεις σε υποδομές για ανάπτυξη της κρουαζιέρας