Δέκα χρόνια μετά τη θανατηφόρο κατάρρευση του εργοστασίου της Ράνα Πλάζα, που σκότωσε περισσότερους από 1.000 κακοπληρωμένους εργάτες κλωστοϋφαντουργίας στο Μπανγκλαντές, φθηνά ρούχα από διεθνείς αλυσίδες ένδυσης συνεχίζουν να γεμίζουν τις ντουλάπες μας, πριν φτάσουν στη χωματερή. Εν τω μεταξύ, πάνω από 350 εκατ. μετρικοί τόνοι μπουκαλιών από αναψυκτικά και άλλα πλαστικά αντικείμενα απορρίπτονται κάθε χρόνο. Αυτό μπορεί να αλλάξει, διότι μέσα στο 2024 θα καταρτιστεί διεθνές πλαίσιο για τη μη παραγωγή αποβλήτων που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα.
Το πλαστικό, που μεταφράζεται σε μια σειρά από ευέλικτα και ανθεκτικά υλικά, προερχόμενα από το πετρέλαιο, είναι παντού παρόν σε τομείς που ποικίλλουν από τα προϊόντα διατροφής μέχρι τη μόδα. Η επιτυχία του συνδέεται με το γεγονός ότι είναι φαινομενικά φθηνότερο από τις πιο βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις. Επί παραδείγματι, τα δοχεία από βιοδιασπώμενο πλαστικό μπορεί να είναι τρεις έως πέντε φορές ακριβότερα από όσα κατασκευάζονται από πλαστικό με βάση τα ορυκτά καύσιμα. Το νήμα από πολυεστέρα τείνει να κοστίζει λιγότερο και να διαρκεί περισσότερο από το φυσικό ύφασμα.
Ωστόσο, το περιβαλλοντικό κόστος του κανονικού πλαστικού είναι δεκαπλάσιο, εφόσον ληφθούν υπ’ όψιν η διαχείριση των απορριμμάτων, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η ζημιά στο οικοσύστημα. Η πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση, την οποία το Παγκόσμιο Ταμείο Αγριας Ζωής υπολόγισε σε πάνω από 3 τρισ. δολάρια ετησίως το 2019 έναντι μιας αγοράς 370 δισ. δολαρίων για όλα τα πλαστικά που παράχθηκαν εκείνο το έτος, βαρύνει επί του παρόντος τις κυβερνήσεις και τους καταναλωτές και όχι τις εταιρείες. Εξ ου και οι ρυπαίνοντες με πλαστικό θα πρέπει σύντομα να αρχίσουν να πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί.
Η Καλιφόρνια συζητάει επί του παρόντος νομοσχέδιο που απαιτεί από τις κλωστοϋφαντουργίες να σχεδιάσουν, να χρηματοδοτήσουν και να εφαρμόσουν τη συλλογή, τη διαλογή και την ανακύκλωση των παραχθέντων ενδυμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ενωση προτείνει οι εταιρείες ένδυσης είτε να συλλέγουν ένα σταδιακά αυξανόμενο ποσοστό ρούχων, λευκών ειδών ή υποδημάτων είτε να πληρώνουν τέλος για το κόστος διαχείρισής τους. Αυτό φαίνεται λογικό, δεδομένου ότι το 85% των υποκαμίσων και φορεμάτων που έχουν απορριφθεί, καταλήγει σε χωματερές. Η προσέγγιση, γνωστή ως εκτεταμένη ευθύνη του παραγωγού, βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο των συζητήσεων σχετικά με μια συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τον τερματισμό της πλαστικής ρύπανσης, η οποία θα οριστικοποιηθεί φέτος.
Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματικό το δόγμα «ο ρυπαίνων πληρώνει», πρέπει να οδηγήσει σε υψηλές χρεώσεις για να αποτραπεί η υπερπαραγωγή. Στη Γαλλία, όπου ένα τέτοιο σύστημα εφαρμόζεται από το 2007, το τέλος ανέρχεται κατά μέσον όρο σε μόλις 0,16 ευρώ ανά ένδυμα, αναφέρει το Bloomberg. Τέλος, οι στόχοι για τη μείωση της χρήσης του πλαστικού, που έχει αυξηθεί κατά 11% παγκοσμίως από το 2018, είναι επίσης εξαιρετικά απαραίτητοι, αν και οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, είναι κατά των νομικά δεσμευτικών ανώτατων ορίων.
Με πληροφορίες από την εφημερίδα “Καθημερινή” – Φωτογραφία: Shutterstock
