Σκληρή μοίρα για δύο “αδέλφια” που γεννήθηκαν για να κυριαρχήσουν στη θάλασσα. Τον Νοέμβριο του 1916, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν ακόμα και ένα βρετανικό επιβατηγό που είχε μετατραπεί σε νοσοκομειακό πλοίο έκανε το έκτο κατά σειρά ταξίδι του από το Σάουθαμπτον στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να μεταφέρει Βρετανούς τραυματίες. Δεν επρόκειτο όμως για οποιοδήποτε πλοίο, αλλά για τον μεγαλοπρεπή «Βρετανικό» (Britannic), αδελφό πλοίο του «Τιτανικού» και του «Ολυμπιακού» (Olympic).
Το πλοίο ανήκε στην εταιρεία White Star Lines, η οποία, μετά το μοιραίο ναυάγιο του «Τιτανικού», φρόντισε να κάνει διάφορες κατασκευαστικές αλλαγές στα πλοία της ίδιας κλάσης προκειμένου να είναι πιο ασφαλή. Ο «Βρετανικός» (με το προσωνύμιο «Το πλοίο των ονείρων»), προοριζόταν να είναι το πιο πολυτελές υπερωκεάνιο της εταιρείας, συναγωνιζόμενος τα «SS Imperator», «SS Vaterland» και «RMS Aquitania». Οι παροχές για τους επιβάτες της Α΄ και της Β΄ θέσης αυξήθηκαν: κάθε καμπίνα είχε δικό της μπάνιο (κάτι που δεν είχε ο «Τιτανικός»), ενώ η μεγάλη σκάλα που οδηγούσε από το κατάστρωμα στο εσωτερικό του πλοίου ήταν ακόμη πιο μεγαλοπρεπής από εκείνη των αδελφών πλοίων του, με πολυτελή ξύλινη επένδυση – μάλιστα, στα σχέδια των κατασκευαστών συμπεριλαμβανόταν και ένα διακοσμητικό εκκλησιαστικό όργανο. Επίσης, είχε προβλεφθεί η κατασκευή δωματίου για να παίζουν τα παιδιά των επιβατών, δωματίων καπνιστών, δωματίων ανάγνωσης κ.ά.
Ο «Βρετανικός» καθελκύστηκε το 1914 και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1915. Λιγότερο από δύο εβδομάδες αργότερα, αφού επιτάχθηκε από το βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, μετατράπηκε σε πλωτό νοσοκομείο με κυβερνήτη τον Charles Alfred Bartlett. Βάφτηκε λευκό με κόκκινους σταυρούς εκατέρωθεν και μια πράσινη ρίγα. Στο εσωτερικό του τοποθετήθηκαν 3.309 κλίνες, ενώ οι κοινόχρηστες αίθουσες των επάνω καταστρωμάτων μετατράπηκαν σε δωμάτια για τους τραυματίες. Οι καμπίνες στο δεύτερο κατάστρωμα χρησιμοποιήθηκαν ως δωμάτια για τους γιατρούς. Η τραπεζαρία και το δωμάτιο δεξιώσεων της πρώτης θέσης μετατράπηκαν σε χειρουργεία.
Όταν σάλπαρε, ο «Βρετανικός» φιλοξενούσε 101 νοσοκόμες, 336 υπαξιωματικούς, 52 αξιωματικούς και είχε ένα πλήρωμα 675 ανθρώπων. Στις 12 Νοεμβρίου 1916, μετά από πέντε επιτυχημένα ταξίδια στα Δαρδανέλια, ξεκίνησε από το Σαουθάμπτον με προορισμό τη Λήμνο προκειμένου να παραλάβει τραυματίες. Μετά από μια καταιγίδα που καθήλωσε το πλοίο για μερικές ημέρες στη Νάπολη, τα ξημερώματα της 21ης Νοεμβρίου περνούσε το Ταίναρο και κατευθυνόταν προς το Στενό της Κέας.
Στις 08:12 π.μ., όμως, μια έκρηξη κλόνισε το πλοίο και το πλήρωμα, που αριθμούσε 1.066 ανθρώπους. Πολλοί που βρίσκονταν στην άλλη πλευρά του πλοίου, θεώρησαν ότι ο «Βρετανικός» είχε συγκρουστεί με ένα μικρότερο πλοίο, στην πραγματικότητα όμως είχε «πέσει» πάνω σε μία από τις 12 νάρκες που είχαν ποντιστεί από το γερμανικό υποβρύχιο U-73 με κυβερνήτη τον Γκούσταφ Σις.
Σύντομα ξεκίνησαν τις διαδικασίες για την εγκατάλειψη του πλοίου. Παρά τις οδηγίες του κυβερνήτη Charlie Bartlett, ο οποίος προσπαθούσε ακόμα να οδηγήσει το πλοίο προς τη στεριά, μέλη του πληρώματος έριξαν τις δύο πρώτες σωσίβιες λέμβους στη θάλασσα πριν τους δοθεί σχετική εντολή. Δυστυχώς, η προπέλα του «Βρετανικού» τις παρέσυρε, καταστρέφοντάς τις και σκοτώνοντας όλους τους επιβάτες τους.
Παρά τις προσπάθειες του καπετάνιου, το πλοίο βυθιζόταν με μεγάλη ταχύτητα και δεν θα κατάφερνε να φτάσει στη στεριά. Μέχρι τις 08:50, οι περισσότεροι απ’ όσους επέβαιναν στον «Βρετανικό» είχαν χρησιμοποιήσει 35 σωσίβιες λέμβους και είχαν καταφέρει να εγκαταλείψουν το πλοίο με ασφάλεια. Λίγο μετά τις 09:00, ο Bartlett και οι ανώτεροι αξιωματικοί, εγκατέλειψαν επίσης το πλοίο. Στις 09:07, 55 λεπτά μετά την έκρηξη, ο «Βρετανικός» είχε βυθιστεί πλήρως.
Ψαράδες από την Κέα βοήθησαν περίπου 150 από τους επιζήσαντες, παραλαμβάνοντάς τους με τα καΐκια τους και προσφέροντάς τους τις πρώτες βοήθειες στο νησί, ενώ δύο βρετανικά πλοία συνέτρεξαν επίσης παραλαμβάνοντας περίπου 835 άτομα. Συνολικά, από τους 1.066 επιβάτες, έχασαν τη ζωή τους μόνο 30, αριθμός απείρως μικρότερος από εκείνον των απωλειών του «Τιτανικού».
Το ναυάγιο του «Βρετανικού» ανακαλύφθηκε το 1975 από τον Jacques Cousteau σε βάθος 122 μέτρων. Αποτελεί το μεγαλύτερο σχεδόν άθικτο επιβατηγό που βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας και είναι επισκέψιμο για επαγγελματίες ή έμπειρους δύτες. Το 1996 αγοράστηκε από τον Σάιμον Μιλς, έναν ιστορικό με ειδίκευση στη ναυτιλιακή ιστορία.
Πάντως, για την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού, το ναυάγιο του «Βρετανικού» αποτελεί αρχαιολογικό χώρο.
Επιμέλεια στήλης στην εφημερίδα “Καθημερινή”: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
