Χτύπησε το τηλέφωνο και άκουσα τη γνώριμη φωνή της Σοφίας. Δεν ήταν ένα συνηθισμένο τηλεφώνημα από αυτά τα καθημερινά με τους γνωστούς διαλόγους ανάμεσα σε δυο φίλες.
Την άκουσα σχεδόν εκστασιασμένη να μου μιλάει για την τελευταία της ανακάλυψη στο νησί της Αρχοντιάς. Άρχισε να μου μεταφέρει τις εικόνες που είχε ακόμα στο μυαλό της από την επίσκεψή της στο εργοστάσιο Κλωστουφαντουγίας Σύρου (Hermoupolis Heritage) και ήταν σα να τη βλέπω μπροστά μου να φοράει τη στολή εργασίας και να κρατάει τη λάμπα για να περάσει τις «πέντε πόρτες» μέχρι να βρεθεί στο «πόστο» της.
Μου περιέγραψε τις εικόνες των παλιών γραφείων και ήταν σα να έβλεπα μπροστά μου τον επόπτη εργασίας να παρακολουθεί τις εργάτριες να φτιάχνουν κάλτσες και τα πιο όμορφα «πεσκίρια» του κόσμου.
Ήταν σα να διάβαζα τα έγγραφα με τις παραγγελίες και τις αποδείξεις του πωλητή που πήγαινε παντού για να προωθήσει τα βελούδινα υφαντά μιας από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης.
Σα να μπήκα στο βαφείο και προσπαθούσα να διαλέξω το πιο όμορφο χρώμα που δημιουργούσαν μόνοι τους εκεί, για να βάψουν τις ανάγλυφες απαλές πετσέτες που αγόραζαν οι γυναίκες για την προίκα των κοριτσιών.
Σα να συμπλήρωνα κι εγώ την κάρτα εργασίας πριν μπω στο μακρόστενο δωμάτιο με τους αργαλειούς που έχουν ακόμα χαραγμένα πάνω τους ονόματα και κολλημένα αυτοκόλλητα, έτσι για να δώσει η καθεμιά από τις εργαζόμενες το δικό της ύφος στον «προσωπικό» της χώρο.
Ήταν σα να έβλεπα τις κοπέλες να απολαμβάνουν το κολατσιό τους στο διάλλειμα από την εργασία τους, σα να άκουγα τα γέλια τους που αυθόρμητα έβγαιναν από τα αστεία αναμεταξύ τους, παρόλη την κούραση που κουβαλούσαν. Ήταν κι αυτή η αυλή με τα πολύχρωμα λουλούδια που βοηθούσε φυσικά…
Ήρθε λοιπόν η ώρα της δικής μας επίσκεψης στο νησί και οι ατέλειωτες βόλτες στα στενά της Ερμούπολης. Το επιβλητικό Δημαρχείο, το αριστοκρατικό θέατρο «Απόλλων», ο Άγιος Νικόλαος, το «Κολωνάκι» της Σύρου δηλαδή τα Βαπόρια, η Άνω Σύρος και τόσα άλλα, που σε κάνουν να νοιώθεις πως βρίσκεσαι σε μεγάλη Ευρωπαϊκή πόλη.
Κάπως έτσι, περάσαμε και την πόρτα εισόδου του μουσείου. Η κυρία Έλλη μας περίμενε με τη λάμπα στα χέρια και άνοιξε για μας τις «πέντε πόρτες του εργοστασίου». Τόσες περνούσαν και οι εργαζόμενοι παλιά, τότε που το εργοστάσιο ήταν στα φόρτε του και οι παραγγελίες ερχόντουσαν η μια μετά την άλλη.
Κατάλαβα τον ενθουσιασμό της Σοφίας σε εκείνο το τηλεφώνημά της, μετά τη δική μου επίσκεψη στο χώρο καθώς το ίδιο έκανα κι εγώ σε φίλους και γνωστούς και πολύ περισσότερο στην ίδια τη μητέρα μου που πέρασε 21 ολόκληρα χρόνια εργαζόμενη σε κλωστοϋφαντουργείο.
Τώρα καταλαβαίνω γιατί αναπολεί και γιατί ποτέ δε σταμάτησε να μας μιλάει για τις φίλες της, εργαζόμενες κι εκείνες, που ακόμα κρατάνε επαφές παρόλο που οι δρόμοι τους χώρισαν μετά το κλείσιμο της επιχείρησης.
Όποιος επισκεφτεί αυτόν τον υπέροχο χώρο που αποφάσισε να αποδώσει με πολύ κόπο σε όλους εμάς ο οραματιστής Δημήτρης Σταυρακόπουλος νοιώθει σα να έχει ζήσει στη Σύρο του χθες.
Τότε που οι πρόσφυγες από τη Χίο και τη Μικρά Ασία έφτασαν στην Αρχόντισσα, έμειναν εκεί και έβαλαν το λιθαράκι τους για να δημιουργηθεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Ελλάδας.
Γυρίζοντας στη Νάξο, θελήσαμε να μοιραστούμε μαζί σας αυτή την εμπειρία, μα πολύ περισσότερο να σας παροτρύνουμε να επισκεφτείτε με την πρώτη ευκαιρία αυτόν τον εκπληκτικό χώρο.
Μια ακόμα δική μας «υποχρέωση» είναι να σας μεταφέρουμε τους λόγους για τους οποίους ο κ. Δημήτρης Σταυρακόπουλος, από τη στιγμή που για πρώτη φορά μπήκε στο παλιό εργοστάσιο από μια «τρύπα» όπως ο ίδιος αναφέρει, αφιερώθηκε σε ένα σκοπό: Να συμβάλει στο να μείνουν ζωντανές οι μνήμες όλων όσων έζησαν στιγμές εκεί και να μάθουμε οι υπόλοιποι την ιστορία του εργοστασίου από διηγήσεις και εικόνες που θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη σκέψη μας.
Πως θα γίνει αυτό; Θα ξεκινήσετε την ξενάγηση φορώντας οι κυρίες τη ρόμπα της υφάντρας και οι κύριοι την τραγιάσκα του εργάτη…
Σας συμβουλεύουμε να το κάνετε με την πρώτη ευκαιρία. Η Σύρος είναι αρχόντισσα και ευτυχώς, υπάρχουν άνθρωποι που φροντίζουν αυτό να μην ξεχαστεί.
Υ.Γ. Στο βίντεο θα παρακολουθήσετε τη συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Δημήτρης Σταυρακόπουλος για το Hermoulopis Heritage στη Ραδιοφωνία Κυκλάδων 101,3 δυο μέρες μετά την επίσκεψή μας στο μουσείο. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε για το φωτογραφικό υλικό που με τη συγκατάθεση των αρμοδίων εξασφαλίσαμε.
Μέσα από αυτό μπορείτε να ταξιδέψετε στο χώρο εργασίας των ανθρώπων που έχουν αφήσει εκεί κομμάτι τους εαυτού τους και με συγκίνηση βοήθησαν να δημιουργηθεί και να καταστεί επισκέψιμος αυτός ο χώρος.
