Παρασκευή 1η Σεπτεμβρίου και η αντιδήμαρχος Πολιτισμού δήμου Θήρας, Σοφία Κίτσου μίλησε με συγκίνηση για ένα βιβλίο – σταθμό για την ιστορία της Σαντορίνης. Ο λόγος για το “Σαντορίνη 1670 μ.Χ.” των Ηλία Κολοβού και Γιάννη Κηπουρού, με πρωτοβουλία του συλλέκτη και εραστή της Σαντορίνης, Δημήτρη Τσίτουρα. Βιβλίο που εκδόθηκε από το Αρχείο Θηραϊκών Μελετών και η κα Κίτσου σε ανάρτησή της θα αναφέρει:
“Με ιδιαίτερη συγκίνηση βρέθηκα χθες στο Μέγαρο Γκύζη, στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου “Σαντορίνη 1670 μ. Χ.”, του Αρχείου Θηραικων Μελετών της συλλογής Δημήτρη Τσίτουρα.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον Δήμο μας και την Καθολική Επισκοπή Θήρας.
Το Μέγαρο Γκύζη και ο Δημήτρης Τσίτουρας ήταν οι …αιτίες που με έκαναν να φύγω το 1981, από την γενέτειρα μου, την Αθήνα, και να ζήσω έκτοτε στην Σαντορίνη!
Φυσιολογικά λοιπόν το μυαλό μου χθες “ταξίδεψε” στον χρόνο… Σαράντα δύο ολόκληρα χρόνια γεμάτα από αγάπη γι’ αυτόν τον τόπο! Ένας όμορφος κύκλος ζωής!”
Μία ημέρα νωρίτερα, η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Πουρνάρα – μέσα από τη στήλη της Αθηναϊκά Plus για την Καθημερινή – θα γράψει για την συγκεκριμένη παρουσίαση του βιβλίου
Γεννημένη στη Σαντορίνη, μεγαλωμένη στα Αναφιώτικα της Πλάκας, η γιαγιά θυμόταν το νησί των παιδικών της χρόνων. Οι βεντέμες, τα μαγειρέματα, τα υπόσκαφα, οι μυρωδιές, οι προλήψεις, το ηφαίστειο, αναδύονταν κάθε τόσο για να με μεταφέρουν νοερά στην κορυφή του Φηροστεφανιού όπου ήταν το πατρικό της. Για την οικογένειά της δεν γνώριζε πολλά παρά μόνον ότι ήταν βέροι Θηραίοι με ένα επίθετο που είχε μόνον το σόι της. Λέγονταν Δελφίνη. Μετά τον θάνατό της, προσπαθώντας να σκαλίσω τις ρίζες έφτανα σε αδιέξοδο. Πολλά αρχεία είχαν χαθεί ή διασωζόταν μόνον μικρό τους μέρος. Συγγενής με αυτό το όνομα δεν είχε απομείνει κανείς.
Η μόνη άκρη ήρθε από την καλή φίλη, νομικό και αντιδήμαρχο της Σαντορίνης, Σοφία Κίτσου. Στα κιτρινισμένα φύλλα των μεγάλων καταλόγων του υποθηκοφυλακείου βρήκαμε πως ήμουν τρισεγγονή του Χριστόδουλου Δελφίνη –που κάποτε είχε και τον φούρνο των Φηρών– και του εμπόρου Τζάνε Βλάχου. Κάπως έτσι προέκυψε ένα ακόμα ερώτημα: το επίθετο ήταν άραγε παρατσούκλι ή το ελληνοποιημένο βενετσιάνικο όνομα Dolfino;
Ωσπου ένας φάκελος που βρήκα στο γραφείο μετά τις διακοπές με μια κομψή έκδοση ήρθε να μου δώσει την απάντηση. Πρόκειται για το βιβλίο που εξεδόθη από το Αρχείο Θηραϊκών Μελετών, με τίτλο «Σαντορίνη 1670 μ.Χ.» των Ηλία Κολοβού και Γιάννη Κηπουρού, με πρωτοβουλία του συλλέκτη και εραστή της Θήρας, Δημήτρη Τσίτουρα. Είναι ο άνθρωπος που ασχολήθηκε με την ιστορία της Σαντορίνης εδώ και δεκαετίες διασώζοντας τεκμήρια και φωτογραφίες.
Aποφάσισε να αναδείξει ένα ιδιαίτερο δώρο, που είχε λάβει από τον διευθυντή των Κρατικών Αρχείων της Χάγης, Μπεν Σλοτ, ο οποίος είχε καλές προσβάσεις στα αρχεία και της γείτονος Τουρκίας. Ηταν το σπανιότατο και πολύτιμο αντίγραφο του κτηματολογίου της Σαντορίνης του 1670, τη σύνταξη του οποίου διέταξε ο Καπουδάν Πασάς, ο αντιναυάρχος του σουλτανικού στόλου, στην κυριότητα του οποίου βρίσκονταν οι «Σαντορίνες» (μαζί με τη Θηρασιά και την Καμένη). Μέσα από τη μελέτη και τον σχολιασμό που έχει κάνει ο Ηλίας Κολοβός ειδικός οθωμανολόγος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο Γιάννης Κηπουρός, ιστορικός και υποψήφιος διδάκτορας στο ίδιο ίδρυμα με τη συμβολή της αρχιτέκτονος Βούλας Μποζινέκη – Διδώνη, αναδύεται ένα πολύ ακριβές πορτρέτο του νησιού εκείνη την εποχή.
Το κατάστιχο μας δίνει πληροφορίες για τα ονόματα, τα εισοδήματα, την τάξη και τη φοροδοτική ικανότητά τους. Μέσα από την κτηματική περιουσία φτιάχνει κανείς μια εικόνα για το πώς ήταν τα πράγματα 350 χρόνια πριν, για τους ανθρώπους, τους μύλους, τις εκκλησίες, τις κοινότητες.
Το φθινόπωρο, το βιβλίο θα παρουσιαστεί στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη αλλά τη Παρασκευή 1η Σεπτεμβρίου θα έχει την παρθενική του παρουσίαση στη Σαντορίνη σε μια εκδήλωση που οργανώνει ο Δήμος Θήρας και η Καθολική Επισκοπή του νησιού στο ιστορικό Μέγαρο Γκύζη στις 8 μ.μ. Στις σελίδες του βιβλίου με τα ονόματα του 17ου αιώνα πάντως τεκμηριώθηκε ότι οι πρόγονοί μου οι Δελφίνηδες δεν ανήκαν στο ποίμνιο των Καθολικών άρα θα λάτρευαν τη θάλασσα και πήραν αυτό το παρατσούκλι.
Σαντορίνη – Γκραβούρα που απεικονίζει τη Σαντορίνη
