Η βία και τα εγκλήματα κατά των γυναικών, ο φεμινισμός και ο νεοφιμινισμός, η κοινωνική θέση της γυναίκας, τα στερεότυπα για το ρόλο του άνδρα και οι σχέσεις των φύλων ήταν τα θέματα που εκλήθησαν, στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, να αναπτύξουν σήμερα οι περίπου 75.000 απόφοιτοι Λυκείου, οι οποίοι ξεκίνησαν τις πανελλαδικές εξετάσεις για μία θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Προφανώς, τα θέματα ήταν συνδεδεμένα με την επικαιρότητα, τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών και τις γυναικοκτονίες. Τα θέματα κρίθηκαν όχι πολύ εύκολα, για καλά προετοιμασμένους μαθητές. Σύμφωνα με τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου Παιδείας που μίλησαν στην «Καθημερινή», τα θέματα δόθηκαν εγκαίρως σε όλα τα σχολεία και δεν υπήρξαν προβλήματα.
«Δεν υπάρχει στην ιστορία της ανθρωπότητας διαρκέστερη και διαστροφικότερη καθυπόταξη ανθρώπων από αυτή που υπέστησαν οι γυναίκες από τους άντρες. Αρχίζοντας από τον Αριστοτέλη αναρίθμητα ήταν τα μεγάλα πνεύματα που αρνιούνταν σε αυτές την ανθρώπινη αξία. Μέχρι τον 20ό αιώνα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όλες οι συζητήσεις για την ισότητα θεωρούσαν ως δεδομένο ότι αυτή δεν περιλαμβάνει τις γυναίκες. Η αντίληψη ότι είναι κατώτερα πλάσματα, φτιαγμένα για να εξυπηρετήσουν την αναπαραγωγή του κόσμου των ανδρών, είχε ως συνέπεια μια τέτοια κακομεταχείριση, βία και εκμετάλλευση, που όμοιά της δεν έχει υποστεί καμία άλλη ομάδα ανθρώπων (ούτε οι μαύροι ούτε η εργατική τάξη, κανείς).
Σε πολλά μέρη του κόσμου ακόμα και σήμερα η ωμή βία εναντίον των γυναικών είναι καθημερινή πρακτική. Στις δικές μας κοινωνίες οι ωμότητες είναι παράνομες. Τα φαινόμενα, όμως, βιασμού, οικογενειακής βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης και ποικίλων άλλων προσβολών των γυναικών κάθε άλλο παρά σπάνια είναι. Ξέρω ότι οι καθιερωμένες ημέρες μνήμης δεν συγκινούν. Σήμερα, όμως, ημέρα κατά της βίας εναντίον των γυναικών, δεν μπορεί παρά να αναλογιζόμαστε με ενοχή τη μεγαλύτερη αδικία που υπήρξε από καταβολής κόσμου, να συμπονούμε τις αμέτρητες γυναίκες θύματα, και να προσπαθούμε να οραματιζόμαστε δικαιοσύνη» είναι το κείμενο του αείμνηστου καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών Σταύρου Τσακυράκη, από το βιβλίο του «Δικαιοσύνη: η ουσία της πολιτικής, (εκδόσεις Μεταίχμιο, 2019) που δόθηκε στους υποψηφίους.
Επίσης, στους υποψηφίους δόθηκε συνέντευξη της είναι συγγραφέως και δόκτωρα Συγκριτικής Λογοτεχνίας Μπελίντα Κανόν, στο «Βήμα» και τη δημοσιογράφο Μαρίλια Παπαθανασίου. «Τον εικοστό πρώτο αιώνα η μάχη της ισότητας μεταξύ των φύλων λαμβάνει νέα χαρακτηριστικά. Ο “νεοφεμινισμός’, η “τοξική αρρενωπότητα”, η “πατριαρχία”, η “ταυτότητα φύλου” είναι όροι που πρωταγωνιστούν στον δημόσιο διάλογο περί της ισότητας των φύλων. Για την Μπελίντα Κανόν ο νεοφεμινισμός οδηγεί σε σύγκρουση ανδρών και γυναικών, γεγονός καταστροφικό» αναφέρει το κείμενο.
Τέλος, οι υποψήφιοι πήραν απόσπασμα από το διήγημα του «Μια φοβερή παρηγοριά» του Χρήστου Οικονόμου «Οι κόρες του Ηφαιστείου», διηγήματα, εκδόσεις Πόλις, 2017). «Πριν από τρεις εβδομάδες με σούταραν από τη δουλειά και τώρα οι σταγόνες έσκαγαν με δύναμη στο παρμπρίζ σαν αλεξιπτωτιστές που τους πρόδωσε το αλεξίπτωτό τους. Παρασκευή απόγευμα, διαδήλωση στα Προπύλαια, η Πανεπιστημίου κλειστή. Μπλοκαρισμένος στο φανάρι του Attica, κοίταζα τον κόσμο στα πεζοδρόμια και στ’ άλλα αυτοκίνητα κι αναρωτιόμουν πώς πέρασε κιόλας η βδομάδα και πώς θα περνούσε εκείνη που ερχόταν, αν θα τα κατάφερνα, από Δευτέρα τουλάχιστον, να φανώ άντρας και να πω την αλήθεια στην Αντριάνα ‒ μα είναι τώρα όνομα αυτό για γυναίκα; ‒, να φανώ άντρας, να πάψω να κρύβομαι, να τη βάλω να καθίσει απέναντί μου, να την κοιτάξω στα μάτια και να της πω το και το. Γιατί πάνε κιόλας τρεις βδομάδες που με έδιωξαν από τη δουλειά κι ακόμα κρύβομαι, τρεις βδομάδες τώρα φεύγω κάθε πρωί κανονικά από το σπίτι, αλλά δεν πάω στη δουλειά, αφού δεν έχω πια δουλειά, μόνο γυροφέρνω με το Micra ώρες ολόκληρες από τη μια άκρη της Αθήνας στην άλλη κι ακόμα παραπέρα ‒ Λαύριο, Πέραμα, Ραφήνα ‒, και ξέρω βέβαια πως δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμα αυτό. Τι σόι άντρας είναι αυτός που κρύβεται από τη γυναίκα του, που της λέει ψέματα, που αρνείται να αντιμετωπίσει στα ίσα την πραγματικότητα, να πει πως ό,τι έγινε έγινε και να προχωρήσει παρακάτω ‒ άσε κιόλας που δεν συμφέρει καθόλου αυτή η ιστορία, γιατί ήδη έχω χαλάσει ένα κάρο λεφτά στις βενζίνες. Κοίταζα τον κόσμο γύρω μου και τα κόκκινα φώτα των αυτοκινήτων που αναβόσβηναν μπροστά μου κι άκουγα τις σφυρίχτρες των τροχονόμων και τις φωνές από τη διαδήλωση στο βάθος. Οι αληθινοί άντρες, οι άντρες οι σωστοί, δεν αναχαράζουν τα περασμένα, δεν κολλάνε στο παρελθόν. Οι αληθινοί άντρες έχουν κοντή μνήμη και ψηλά ποδάρια, ξεχνούν και τρέχουν, ξεχνούν και τρέχουν μπροστά. Οι αληθινοί άντρες προχωράνε μπροστά, δεν κάνουν κύκλους. Οι αληθινοί άντρες είναι πραχτικοί, έχουν τετράγωνο μυαλό και τρίγωνη καρδιά. Οι αληθινοί άντρες σκέφτονται πρακτικά, αντιδρούν πρακτικά, πονάνε πρακτικά. Οι αληθινοί άντρες πράττουν πρακτικά» λέει το απόσπασμα από το διήγημα.
Στο πλαίσιο της Έκθεσης οι υποψήφιοι εκλήθησαν, αξιοποιώντας και τα παραπάνω κείμενα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – και μπαίνοντας στην συνθήκη ότι εκπροσωπούν τη μαθητική τους κοινότητας και εκφωνούν ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της περιοχής τους – να αναφέρουν φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, και να απαντήσουν τεκμηριωμένα εάν ως νέα γενιά μπορούν να συμβάλλουν έμπρακτα στην επίτευξη της ισότητας των φύλων.
Παρότι τα υπό διαπραγμάτευση θέματα είναι επίκαιρα και μεταξύ αυτών που οι υποψήφιοι επεξεργάζονται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους, τα πρώτα σχόλια είναι χρειάζεται καλή μελέτη και εύρος γνώσεων για το «άριστα». Όπως σχολίασαν στην «Κ» οι εκπαιδευτικοί Βιολέττα Κοσκινά – Ζέτα Κακούρη, από το φροντιστήριο «Εκπαίδευση Θεωρητικό», «πρόκειται για μία αξιόλογη επιλογή, αφορμώμενη από την επικαιρότητα (συνδεδεμένη με το μεγάλο ποσοστό γυναικοκτονιών στη χώρα μας). Κείμενα πυκνογραμμένα αλλά εύληπτα από τους μαθητές. Οι παρατηρήσεις διατυπωμένες με σαφήνεια καλύπτουν το εύρος της θεωρίας. Το λογοτεχνικό κείμενο άμεσα συνδεδεμένο με τη θεματική ενότητα, βατό στην επεξεργασία του. Τέλος, το θέμα της έκθεσης με ερωτήματα κατανοητά δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αποδώσουν με βιωματικό τρόπο τις απόψεις τους».
