Ιστορίες πίσω από την Black Friday… Από τους υπαλλήλους έως τα σκλαβοπάζαρα
Black Friday σήμερα Παρασκευή 25 Νοεμβρίυ… Η ημέρα κατά την οποία όλοι θέλουμε να αγοράσουμε φθηνότερα προϊόντα που έχουμε ανάγκη..
Πως ξεκίνησε όμως αυτή η ημέρα – ορόσημο που έφτασε να κυριαρχεί στη ζωή μας;
Το σίγουρο είναι ότι έχει άμεση σχέση με την Ημέρα των Ευχαριστιών, που ξεκίνησε να εορτάζεται στον Καναδά από τα τέλη του 16ου αιώνα και στις ΗΠΑ από το 17ο αιώνα.
Από το 1879, η Ημέρα των Ευχαριστιών άρχισε να εορτάζεται κάθε χρόνο (στις ΗΠΑ καθιερώθηκε τελικώς κάθε τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου) ως έκφραση ευγνωμοσύνης κάθε οικογένειας προς τον Δημιουργό για τα αγαθά που συγκεντρώνονταν με το τέλος της σοδειάς.
Η Black Friday είναι η ημέρα που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών σηματοδοτώντας την έναρξη της χριστουγεννιάτικης περιόδου αγορών.
Η ύπαρξή της χρονολογείται ήδη από το 1932, αλλά από τις αρχές του ’20ου αιώνα, από την επόμενη της ημέρας των Ευχαριστιών, ξεκινούσαν παρελάσεις με τον Santa Claus, happenings και προσφορές στα καταστήματα, ως προετοιμασία για την εορταστική περίοδο.
Πάμε όμως στο χρονοντούλαπο της ιστορίας…
Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου «Μαύρη Παρασκευή» δεν εφαρμόστηκε στις αγορές των διακοπών αλλά για μιά χρηματοπιστωτική κρίση: συγκεκριμένα, στη συντριβή της αμερικανικής αγοράς χρυσού στις 24 Σεπτεμβρίου 1869. Δύο φημισμένοι χρηματοδότες της Wall Street, οι Jay Gould και Jim Fisk, συνεργάστηκαν για να αγοράσουν όσο μπορούσαν από το χρυσό των Η.Π.Α., ελπίζοντας να οδηγήσουν την τιμή του ουρανού ψηλά και να το πουλήσουν για εκπληκτικά κέρδη. Την Παρασκευή του Σεπτεμβρίου, η συνωμοσία τελικά ξεδιπλώθηκε, στέλνοντας τη χρηματιστηριακή αγορά σε ελεύθερη πτώση και χρεοκοπώντας όλους,από τους βαρόνους της Wall Street έως τους αγρότες.
Η συνηθέστερη ιστορία πίσω από την παράδοση της Μαύρης Παρασκευής, συνδέεται με τους λιανοπωλητές. Μετά από ένα ολόκληρο έτος λειτουργίας, τα καταστήματα υποτίθεται ότι θα αποκτήσουν γρήγορο κέρδος την ημέρα μετά την ημέρα των ευχαριστιών, επειδή οι αγοραστές θα ρίξουν χρήματα σε εμπορεύματα με πολύ μεγάλη έκπτωση. Οι τότε εταιρείες λιανικής πώλησης χρησιμοποιούσαν στην λογιστική τους για να καταγράφουν τις απώλειες το κόκκινο χρώμα και τα κέρδη με μαύρο χρώμα, ( έτσι εξηγείται και το Black…Friday). Αυτή η εκδοχή της προέλευσης της Μαύρης Παρασκευής είναι η επισήμως επικυρωμένη αλλά και ανακριβής.
Τα τελευταία χρόνια, ένας άλλος μύθος έχει εμφανιστεί και δίνει μια ιδιαίτερα άσχημη συστροφή στην παράδοση, υποστηρίζοντας ότι πίσω στο 1800 οι ιδιοκτήτες νότιων φυτειών μπορούσαν να αγοράσουν σκλάβους με έκπτωση την ημέρα μετά την ημέρα των ευχαριστιών. Αν και αυτή η εκδοχή έχει οδηγήσει κάποιους να ζητήσουν μποϋκοτάρισμα των λιανικών εκπτώσεων την συγκεκριμένη μέρα, δεν έχει στην πραγματικότητα καμία βάση.
Η αληθινή ιστορία πίσω από τη μαύρη Παρασκευή, ωστόσο, δεν είναι τόσο ευχάριστη. Πίσω στη δεκαετία του 1950, η αστυνομία στην πόλη της Φιλαδέλφειας χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει το χάος που ακολούθησε την ημέρα μετά την ημέρα των ευχαριστιών, όταν ορδές αγοραστών και τουριστών πλημμύρισαν στην πόλη πριν από το μεγάλο ετήσιο παιχνίδι ράγκμπι μεταξύ Στρατού-Πολεμικού Ναυτικού.
Μέχρι το 1961, η “Μαύρη Παρασκευή” είχε πιάσει ως όνομα στη Φιλαδέλφεια, σε τέτοιο βαθμό που οι έμποροι της πόλης προσπαθούσαν ανεπιτυχώς να την αλλάξουν,για να αφαιρέσουν τις αρνητικές σημασίες. Ο όρος εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη χώρα παρά πολύ αργότερα, και μόλις το 1985 απέκτησε κοινή χρήση σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι έμποροι λιανικής πώλησης βρήκαν έναν τρόπο να ανακαλύψουν την μαύρη Παρασκευή και να την μετατρέψουν σε κάτι που αντικατοπτρίζει τα θετικά και όχι τα αρνητικά της.
Η αληθινή ιστορία της Μαύρης Παρασκευής σιγά,σιγά ξεχάστηκε με το πέρασμα του χρόνου. Οι μονοήμερες εκπτώσεις έχουν μετατραπεί σε τετραήμερες, ενώ δημιουργήθηκαν κι άλλες μέρες εκπτώσεων όπως το “Small Business” (Σάββατο & Κυριακή, ή Κυριακή & Δευτέρα).
Η Black Friday δεν είναι επίσημη αργία, αλλά η Καλιφόρνια και κάποιες άλλες Πολιτείες τηρούν την αργία της “Ημέρας μετά την ημέρα των Ευχαριστιών” για τους υπαλλήλους της Πολιτείας, συνήθως αντί για μια άλλη ομοσπονδιακή αργία, όπως η Ημέρα του Κολόμβου. Πολλοί εργαζόμενοι εκτός λιανικής και τα σχολεία έχουν αργία και την ημέρα των Ευχαριστιών και την επόμενη, οπότε μαζί με το Σαββατοκύριακο που ακολουθεί δημιουργείται μια τετραήμερη αργία που αυξάνει τον αριθμό των δυνητικών αγοραστών.
Έχουν υπάρξει αναφορές για βία μεταξύ πελατών την ημέρα αυτή. Από το 2006 έχουν αναφερθεί 7 θάνατοι και 98 τραυματισμοί σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι σύνηθες φαινόμενο να στρατοπεδεύουν καταναλωτές έξω από καταστήματα την αργία των Ευχαριστιών, επιχειρώντας να εξασφαλίσουν θέση στην πρώτη γραμμή και έτσι περισσότερες πιθανότητες να βρουν αυτά που θέλουν να αγοράσουν. Αυτές οι πρακτικές, από κατάληψη λωρίδων έκτακτης ανάγκης και πυρόσβεσης μέχρι και χρήση προπανίου και γεννητριών σε πιο εξεζητημένες περιπτώσεις, δημιουργούν σημαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια του κοινού, προκαλώντας τουλάχιστον μία πόλη να απαγορεύσει αυτή την πρακτική
Με πληροφορίες από τη σελίδα wikipedia.org
