Μία επίσκεψη με σημασία. Που; Μα στην Γεροντοελιά στ΄ Αδησαρού” Η Μαρία Διαμαντάρα βρίσκεται μπροστά σε ένα θαύμα (photo)
Από τις πρώτες πληροφορίες που είχα πατώντας το πόδι μου στη Νάξο ήταν πως στο νησί πιθανολογείτε η αρχαιότερη ελιά του πλανήτη. Κράτησα την πληροφορία, δε την αξιοποίησα.
Κείμενο και Φωτογραφίες της Μαρία Διαμαντάρα
Πρόσφατα, σε αναζήτηση προορισμών πεζοπορίας πέτυχα την πληροφορία μπροστά μου. Έλεγξα τη διαδρομή-ήταν πολύ σύντομη- και σαν να με χτύπησε αστραπή, ετοίμασα τους μικρούς συνοδοιπόρους μου να την επισκεφτούμε. Ενεργοποίησα το gps και ξεκίνησα. Φτάνοντας στον προορισμό, υπήρχε μια ελιά, δε έμοιαζε όμως τόσο παλιά. Η κυρία από το απέναντι σπίτι βγήκε και με βοηθήσει, με τη γλυκύτητα που έχουν οι αθώοι άνθρωποι της ηλικίας της.
– Τι ψάχνεις κοπελούδι;
– Καλησπέρα ! Μα αυτή είναι η γεροντοελιά;
– Όχι μάτια μου. Θα γυρίσεις πίσω και…., μου εξήγησε τη διαδρομή.
Η τοποθέτηση στο χάρτη ήταν λάθος και κατάλαβα αμέσως το γιατί. Ένας τέτοιος θησαυρός, ήταν απροστάτευτος στην έλλειψη σεβασμού της ανθρώπινης φύσεως. Σκουπίδια, φθορά του δέντρου ως αναμνηστικό, κάποιοι μάλιστα φωτογραφίζονταν πατώντας την.
Ακολουθώντας τις οδηγίες, έφτασα σ’ ένα μικρό χωράφι. Αφήσαμε το αυτοκίνητο και αρχίσαμε την σύντομη περιπέτεια μας με τους μικρούς μου εξερευνητές. Ένα μικρό καλντερίμι, ακατέργαστες πέτρες μας έδειχναν το δρόμο και ατίθασα χόρτα, ξεπηδούσαν ζιζανιάρικα γύρω τους στολίζοντας τες ακόμα περισσότερο. Τρία τέσσερα σκαλοπατάκια και μπροστά μας το ρυάκι, που έτρεχε άφθονο νερό. Οι βροχές αλλά και η χιονόπτωση των τελευταίων ημερών το είχαν ζωντανέψει. Ψηλά, επιβλητικά πλατάνια αγκάλιαζαν τη διαδρομή μας.
Περνώντας το ρυάκι, βρεθήκαμε μπροστά στη βρύση τ’ Αδησαρού. Το νερό της πηγής μετά από χρόνια έρεε άφθονο. Στο παρελθόν η ροή του ήταν ακόμα μεγαλύτερη και η παράδοση λέει πως έκανε τόσο θόρυβο, ώστε οι κάτοικοι τις περιοχής, φοβούμενοι τους πειρατές, τοποθέτησαν μια πολύ μεγάλη, στρογγυλή πέτρα με τρύπες, να μειώνει την ένταση του νερού και να μην ακούγεται. Ο ήλιος έδυε και τα χρώματα του δειλινού χόρευαν με τις σταγόνες του νερού, έμοιαζαν σαν μικρές, παιχνιδιάρες νεράιδες.
Σηκώνοντας το κεφάλι μας, την είδαμε, να στέκει υπερήφανη, επιβλητική με τα σημάδια των 5000, ίσως και 6000 ετών πάνω της. Ο κύριος κορμός της είχε διαχωριστεί , σε μικρότερους, που έγερναν ο ένας πλάι στον άλλον. Έμοιαζαν με κοριτσόπουλα που προσπαθούσαν να ψιθυρίσουν μεταξύ τους τα μυστικά τόσων ετών , σε απόσταση σχεδόν 11 μέτρων η μια από την άλλη και όλες μαζί έκαναν κύκλο περίπου 30 μέτρων.. Παραδίπλα υπήρχε άλλη μια «ομάδα», μικρότερη, που έμοιαζαν να χορεύουν.
Πλανηθήκαμε στο χώρο, περνώντας μπροστά από το ξωκλήσι του Αγίου Ισιδώρου, το οποίο την συντροφεύει για περίπου 500 χρόνια, ίσως να την προστατεύει κιόλας. Κι άλλα ελαιόδεντρα μπροστά μας, σαν φύλακες-ξωτικά να την πλαισιώνουν. Όλα μαζί σου έδιναν την εντύπωση πως ζωντάνευαν τη νύχτα και με το πρώτο φως του ήλιου πάγωναν, σαν να είναι μαγεμένα για πάντα.
Για την ιστορία, βάση των πληροφοριών του Γιώργου Κωστελένου, το ελαιόδενδρο αυτό της Νάξου ανάγεται χρονικά στην αφετηρία της παγκόσμιας ελαιοκομίας, αποδεικνύοντας τη συνεχή καλλιέργεια εξημερωμένων ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα από τους προμινωικούς χρόνους μέχρι τις ημέρες μας και ενισχύει την άποψη ότι κοιτίδα εξημέρωσης της ελιάς είναι το Αιγαίο και φορέας διασποράς αυτής της εξέλιξης οι έλληνες.
Τα ευρήματα από πυρήνες (κουκούτσια) ελιάς ταυτίστηκαν με αυτά που έχουν εντοπισθεί στην προμινωική Κρήτη και αποδεικνύουν ότι η θρουμπολιά Αιγαίου καλλιεργείται εδώ για χιλιάδες χρόνια.
Επίσης, ότι τα βλαστάρια της Γεροντοελιάς αποδεικνύουν ότι το δέντρο είναι ήμερο, γεγονός που σημαίνει ότι πριν 6000 χρόνια γνώριζαν τον πολλαπλασιασμό των ελαιόδεντρων με μοσχεύματα. Επισημαίνεται ότι οι Μινωίτες πρώτοι απ` όλους τους λαούς της μεσογείου διαχώριζαν με σαφήνεια, πριν από τουλάχιστον 3.500 έως 4.000 χρόνια, τα άγρια από τα εξημερωμένα ελαιόδενδρα και τα αντίστοιχα ελαιόλαδα από τις άγριες ελιές και τις εξημερωμένες ελιές.
