Η Δανία έχασε τη μάχη για τη φέτα στο Δικαστήριο της Ε.Ε. – Δεν μπορεί να εξάγει τυρί με την επωνυμία «φέτα» και σε χώρες εκτός Ε.Ε.
Ενδυνάμωση της προστασίας της φέτας ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης προσφέρει η απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε., σύμφωνα με την οποία η Δανία δεν μπορεί να εξάγει τυρί με την επωνυμία «φέτα» και σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης που έχουν κατοχυρωθεί από τα κράτη-μέλη μπορούν να παράγονται με συγκεκριμένες προδιαγραφές μόνο σε αυστηρά καθορισμένες περιοχές και κανένα άλλο προϊόν δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί στην ευρωπαϊκή αγορά με το ίδιο όνομα.
Ωστόσο δεν είναι σαφώς καθορισμένο τι ισχύει γι’ αυτά τα προϊόντα στις αγορές των τρίτων χωρών. Εκμεταλλευόμενη το συγκεκριμένο «παράθυρο» της νομοθεσίας, η Δανία εξήγε άσπρο τυρί με την επωνυμία «φέτα» εκτός Ε.Ε. και κυρίως στις ΗΠΑ, αξιοποιώντας τη φήμη του ελληνικού τυριού.
Ωστόσο αναμένεται να τεθεί τέλος σε αυτή την πρακτική, καθώς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στο οποίο είχε προσφύγει η Ελλάδα για να προστατεύσει τη «φέτα» ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Δανία, παραλείποντας να λάβει μέτρα ώστε να προλάβει και να σταματήσει την εξαγωγή τυριού που ονόμαζε «φέτα» σε τρίτες χώρες, παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει με τον Κανονισμό 1151/2012.
Να σημειώσουμε ότι η Δανία αντέτεινε, από την πλευρά της, ότι ο κανονισμός 1151/2012 έχει εφαρμογή μόνο στα προϊόντα που πωλούνται εντός της Ένωσης και δεν καλύπτει τις εξαγωγές προς τρίτες χώρες. Παραδέχεται, συνεπώς, ότι η ίδια ουδέποτε έλαβε μέτρα για να προλάβει ή να θέσει τέρμα στη χρήση της ονομασίας «φέτα» από τους εγχώριους παραγωγούς στις περιπτώσεις που τα προϊόντα τους προορίζονται για εξαγωγή σε τρίτες χώρες.
Με την συγκεκριμένη απόφαση, το Δικαστήριο έκρινε πρώτον, ότι με βάση το γράμμα του κανονισμού 1151/2012 η χρήση καταχωρισμένης ονομασίας για τον προσδιορισμό μη καλυπτόμενων από την καταχώριση προϊόντων που παρασκευάζονται στην Ένωση και προορίζονται για εξαγωγή προς τρίτες χώρες δεν εξαιρείται από την απαγόρευση την οποία προβλέπει ο κανονισμός.
Δεύτερον, στο όλο πλαίσιο του κανονισμού 1151/2012, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι ο κανονισμός προστατεύει τις ΠΟΠ και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις (ΠΓΕ) ως δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας. Το σύστημα των ΠΟΠ και των ΠΓΕ θεσπίστηκε προκειμένου να παρασχεθεί στήριξη στους παραγωγούς προϊόντων συνδεόμενων με συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, μέσω της διασφάλισης ομοιόμορφης προστασίας των ονομασιών ως δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε ολόκληρη την Ένωση.
Η χρήση όμως μιας ΠΟΠ ή ΠΓΕ για τον προσδιορισμό προϊόντος που παρασκευάζεται μεν εντός της Ένωσης, αλλά δεν πληροί τις ισχύουσες προδιαγραφές, προσβάλλει στην Ένωση την αντίστοιχη ΠΟΠ ή ΠΓΕ ως δικαίωμα διανοητικής ιδιοκτησίας, ακόμη και αν το προϊόν αυτό προορίζεται για εξαγωγή σε τρίτες χώρες.
Τρίτον, ως προς τους σκοπούς που επιδιώκονται με τον κανονισμό 1151/2012, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι ο σκοπός των ΠΟΠ και των ΠΓΕ έγκειται στην παροχή συνδρομής στους παραγωγούς προϊόντων συνδεόμενων με συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές μέσω της εξασφάλισης δίκαιων αποδόσεων, ανάλογων με την ποιότητα των προϊόντων τους, στην κατοχύρωση ενιαίας προστασίας των ονομασιών ως δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε ολόκληρη την Ένωση και στην παροχή σαφούς ενημέρωσης στους καταναλωτές για τις ιδιότητες των προϊόντων οι οποίες τους προσδίδουν προστιθέμενη αξία. Η δε χρήση της ΠΟΠ «φέτα» για τον προσδιορισμό προϊόντων που παρασκευάζονται μεν εντός της Ένωσηςμ αλλά δεν πληρούν τις προδιαγραφές της σχετικής ΠΟΠμ θίγει τους προαναφερθέντες σκοπούς, ακόμη και αν τα προϊόντα αυτά προορίζονται για εξαγωγή προς τρίτες χώρες.
Συνεπώς, τόσο από το γράμμα όσο και από το όλο πλαίσιο και τους σκοπούς του κανονισμού 1151/2012, προκύπτει ότι μια τέτοια χρήση καταλέγεται μεταξύ των ενεργειών που απαγορεύονται από τον κανονισμό. Το Δικαστήριο καταλήγει επομένως στο συμπέρασμα ότι η Δανία, παραλείποντας να λάβει μέτρα ώστε να προλάβει και να σταματήσει αυτού του είδους τη χρήση στο έδαφός της, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τον κανονισμό 1151/2012.
Σε απάντηση της δεύτερης αιτίασης την οποία προέβαλε η Επιτροπή, το Δικαστήριο κρίνει ότι η Δανία δεν παρέβη τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας, στην οποία αναφέρεται το άρθρο 4, παράγραφος 3, ΣΕΕ.
Ειδικότερα, η εν λόγω αιτίαση της Επιτροπής βάλλει κατά της ίδιας συμπεριφοράς την οποία αφορούσε και η πρώτη αιτίαση, ήτοι της παράλειψης να ληφθούν μέτρα για την πρόληψη και την παύση της χρήσης της ΠΟΠ «φέτα» από Δανούς παραγωγούς για τον προσδιορισμό τυριού που δεν πληροί τις ισχύουσες προδιαγραφές.
Μολονότι αληθεύει ότι η εξαγωγή, από παραγωγούς της Ένωσης προς τρίτες χώρες, προϊόντων σε σχέση με τα οποία χρησιμοποιείται παρανόμως μια ΠΟΠ μπορεί να αποδυναμώσει τη θέση της Ένωσης σε διεθνείς διαπραγματεύσεις με αντικείμενο την κατοχύρωση των ενωσιακών συστημάτων προστασίας της ποιότητας, δεν διαπιστώνεται εν προκειμένω ότι η Δανία προέβη σε πράξεις ή σε δηλώσεις που θα μπορούσαν να επιφέρουν τη συνέπεια αυτή, κάτι που όντως θα στοιχειοθετούσε συμπεριφορά διακριτή από εκείνη την οποία αφορούσε η πρώτη αιτίαση.
Τα δικά μας επιχειρήματα
«Το βασικότερο επιχείρημά μας, το οποίο και έγινε δεκτό από το Δικαστήριο, είναι ότι στο μέλλον η Ε.Ε. μπορεί να επιχειρήσει να κάνει μια διμερή συμφωνία με μια χώρα για την προστασία ευρωπαϊκών προϊόντων. Οπότε δεν πρέπει να αφήνουμε τα κράτη-μέλη να προβαίνουν σε κινήσεις που ναρκοθετούν την προστασία των προϊόντων μας», τονίζει στην «Καθημερινή» ο δικηγόρος κ. Θεόδωρος Γεωργόπουλος, εκπρόσωπος του γραφείου που έχει αναλάβει την εκπροσώπηση της υπόθεσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η φέτα κατέχει μερίδιο άνω του 80% στις συνολικές εξαγωγές ελληνικών τυριών. Οι εξαγωγές φέτας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν συνεχή άνοδο, με κύριο αποδέκτη τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και κυρίως τη Γερμανία. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι η φέτα βρίσκεται χαμηλά σε σχέση με τα ποσοστά διακίνησης άλλων ευρωπαϊκών τυριών εντός της Ενωσης. Συγκεκριμένα, τα σκήπτρα κρατούν το γκούντα, το τσένταρ, το έμενταλ, το ένταμ, το παρμιτζιάνο ρετζάνο και το μπρι.
Οσον αφορά τις ΗΠΑ θεωρείται σημαντική αγορά, δεδομένου μάλιστα του αριθμού των Ελλήνων της διασποράς που βρίσκονται στη χώρα. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται διαρκώς η κατανάλωση τυριού στη χώρα. Οι εξαγωγές της φέτας στις ΗΠΑ από το 2015 έως το 2021 αυξάνονταν συνεχώς σε ποσότητα. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα οι εξαγωγές σχεδόν διπλασιάστηκαν (από 2.346 τόνους το 2015 σε 4.736 τόνους το 2021). Ωστόσο, οι τιμές αντίστοιχα σημείωσαν μικρή πτώση.
