Μετά την Αστυπάλαια και τη Χάλκη, το ΥΠΕΝ ετοιμάζει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τις δημοτικές αρχές μικρών ελληνικών νησιών για την πράσινη μεταμόρφωσή τους. Έχει εξασφαλιστεί ήδη κονδύλι 100 εκατ. ευρώ για την πράσινη μετάβαση των GR-eco Islands
Με «μαγιά» ένα κονδύλι έως και 4 δισ. ευρώ μπορεί να ξεκινήσουν έργα για την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε το απόγευμα η Γενική Γραμματέας Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου _ μιλώντας σε εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού για το κόστος της πράσινης μετάβασης των νησιών _ χθες πραγματοποιήθηκε μια σημαντική σύσκεψη με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες της DG CLIMA (Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην οποία δόθηκαν κατευθύνσεις για να πάρει μπροστά το Ταμείο Απανθρακοποίησης.
Σύμφωνα με την κυρία Σδούκου, για πρώτη φορά η χώρα διαθέτει σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία για να κάνει πράξη την ενεργειακή μετάβαση. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και στα 5-6 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση πράσινων ενεργειακών επενδύσεων που αναλογούν στο ΥΠΕΝ, στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το οποίο σύντομα «ξεκλειδώνει» ένα σημαντικό κεφάλαιο πολλών δισ. ευρώ για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στις υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές καθώς και στο «εργαλείο» του Ταμείου Απανθρακοποίησης, στο οποίο θα συγκεντρωθούν πόροι από τις δημοπρασίες 25 εκατομμυρίων αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων.
Μιλώντας για το ακριβές κεφάλαιο που μπορεί να συγκεντρωθεί στο Ταμείο Απανθρακοποίησης, η Γενική Γραμματέας ανέφερε ότι, με δεδομένο ότι η τιμή των δικαιωμάτων είναι ευμετάβλητη, το ΥΠΕΝ έχει «τρέξει» διάφορα σενάρια. «Με το πιο συντηρητικό, το κονδύλι μπορεί να είναι της τάξης του ενός δισ. ευρώ, ενώ με το πιο αισιόδοξο μπορεί να φθάνει τα δύο δισ. ευρώ, υπολογίζοντας την τιμή των ρύπων στα 80 με 85 ευρώ ανά τόνο», ανέφερε.
Μάλιστα, όπως επεσήμανε από την πλευρά του ο καθηγητής στο Audencia Business School και CEO της Akuo Energy Greece κ. Κώστας Ανδριοσόπουλος, ο οποίος είναι και επικεφαλής της Ομάδας Διοίκησης Έργου του Ταμείου, ανέφερε ότι αν οι ρύποι δημοπρατηθούν σε υψηλές τιμές, που είναι και το πιο πιθανό σενάριο τότε, «με μια μόχλευση 50% μιλάμε για 4 δισ. ευρώ για έργα και δράσεις στα νησιά».
Σύμφωνα με την κυρία Σδούκου, πρόκειται για ένα Ταμείο που μπορεί να έχει σχεδόν άμεσα στη διάθεση του – εφόσον η χώρα ακολουθήσει τη διαδικασία που υπέδειξαν χθες οι ευρωπαϊκές αρχές – πόρους για έργα και δράσεις που θα οδηγήσουν στην απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών.
Οι δράσεις αντιστοιχούν σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος αφορά στην αλλαγή ενεργειακού μοντέλου στα μη διασυνδεδεμένα νησιά με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία χρησιμοποιούν σήμερα για την παραγωγή ρεύματος παλιές και ρυπογόνες πετρελαϊκές μονάδες. «Σκοπός είναι να ενσωματώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα των νησιών, είτε με τη μορφή των υβριδικών έργων σε όσα παραμένουν μη διασυνδεδεμένα οπότε χρειάζονται και αποθήκευση ενέργειας. είτε μεμονωμένα φωτοβολταϊκά και αιολικά έργα στα νησιά που πρόκειται να διασυνδεθούν», ανέφερε η κυρία Σδούκου.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην ταχύτερη ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το κεντρικό δίκτυο. «Υπάρχει το σχέδιο του ΑΔΜΗΕ για τη διασύνδεση των νησιών έως το 2030. Θέλουμε μέρος του προϋπολογισμού από το Ταμείο Απανθρακοποίησης να το διοχετεύσουμε ώστε να επιταχυνθεί η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών. Με βάση το δεκαετές σχέδιο του ΑΔΜΗΕ ουσιαστικά έχει ολοκληρωθεί η τρίτη φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων, απομένει η τέταρτη φάση – που σημαίνει ότι αρκετά νησάκια στις Κυκλάδες βρίσκονται υπό καθεστώς ηλεκτρικής διασύνδεσης. Το ορόσημο είναι το 2024 να τελειώσει και η τέταρτη φάση όπως και η μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης. Από εκεί και πέρα, για να πούμε ότι αίρεται η ενεργειακή απομόνωση των νησιών θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις στο Βόρειο Αιγαίο και στα Δωδεκάνησα», υπογράμμισε.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά στην ενεργειακή εξοικονόμηση. Μέσα από το Ταμείο αναμένεται να χρηματοδοτηθούν ειδικά προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» μόνο για τα νησιά. Σε αυτόν τον πυλώνα εντάσσεται και η πρωτοβουλία των «GR-eco Islands», η οποία περιλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις για τη χρηματοδότηση της διαχείρισης των απορριμμάτων, του νερού, την παραγωγή καθαρής ενέργειας μέσω ενεργειακών κοινοτήτων κλπ.
Ποιο θα είναι το επόμενο πράσινο νησί
Η αρχή έχει γίνει με την Αστυπάλαια και τη Χάλκη που σχεδιάζεται να μετατραπούν σε πράσινα νησιά ενώ θα ακολουθήσουν και άλλα. Παρότι η κυρία Σδούκου δεν ανέφερε ποιο θα είναι το επόμενο, το φωτογράφησε. Όπως είπε, θα δοθεί προτεραιότητα στα μικρά νησιά, όπου λειτουργούν ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ενέργειας και τα οποία πληρούν το κριτήριο της διπλής νησιωτικότητας, δηλαδή η πρόσβαση σε αυτά δεν είναι άμεση, αλλά μέσω κάποιου άλλου νησιού. Όπως τόνισε η Γενική Γραμματέας αυτά θα είναι μεταξύ των κριτηρίων που θα περιλαμβάνονται στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τις δημοτικές αρχές των μικρών νησιών, η οποία θα δημοσιευθεί σύντομα.
Ένα μέρος των έργων και δράσεων των GR-eco Islands θα χρηματοδοτηθούν από ένα κονδύλι 100 εκατ. ευρώ που έχει εξασφαλιστεί από το ΕΣΠΑ και σε δεύτερο χρόνο από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, ενώ θα εμπλακεί και η ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει προσκαλέσει και τον ιδιωτικό τομέα στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής διακυβέρνησης να συμμετάσχουν σε αυτή τη πρωτοβουλία χρηματοδοτώντας και συγκεκριμένες δράσεις στα νησιά.
