Διακοπή εργασιών για ανεμογεννήτριες στο Φραγκάκι, ώστε να προστατευτεί η αναπαραγωγή του σπιζαετού – Η παρέμβαση και οι αυθαίρετες ερμηνείες του γεν. διευθυντή, Κώστα Δημόπουλου, που με έγγραφό του στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου παρακινούσε τη Διεύθυνσή της να παρεκκλίνει από τη νομοθεσία – «Θα τηρήσουμε τη νομιμότητα», δηλώνει από την πλευρά της η εταιρεία που κατασκευάζει τον αιολικό σταθμό.
Με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας διακόπτονται προσωρινά οι εργασίες στον υπό κατασκευή αιολικό σταθμό στο Φραγκάκι της Ανδρου, προκειμένου να προστατευτεί η ορνιθοπανίδα. Της απόφασης είχε προηγηθεί πολιτική παρέμβαση της Διοίκησης του ΥΠΕΝ η οποία, καθ’ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων της, κατά παράβαση των κείμενων διατάξεων και αψηφώντας προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ, επιχείρησε να δώσει το πράσινο φως για τη συνέχιση των εργασιών. Για πλήγμα του κύρους του υπουργείου και της Υπηρεσίας του κάνει λόγο η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. «Θα τηρήσουμε τη νομιμότητα», δηλώνει από την πλευρά της η εταιρεία που κατασκευάζει τον αιολικό σταθμό.
Ολα ξεκίνησαν στις 14 Ιανουαρίου, όταν η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Κυκλάδων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ζήτησε με επείγον έγγραφό της την άμεση διακοπή των εργασιών για την κατασκευή του αιολικού σταθμού (ΑΣΠΗΕ) στη θέση Φραγκάκι. Παράλληλα, ζήτησε από το Α.Τ. Ανδρου να ελέγξει εάν τηρείται όρος της Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) του ΑΣΠΗΕ στο Φραγκάκι από την εταιρεία Greek Wind Power, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει να διακοπούν οι εργασίες κατασκευής του αιολικού πάρκου κατά την περίοδο αναπαραγωγής του απειλούμενου με εξαφάνιση σπιζαετού σε απόσταση μικρότερη των τριών χιλιομέτρων από τη φωλιά του.
Το έγγραφο της υπηρεσίας στηρίχτηκε σε γνωμάτευση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος που είχε αποσταλεί μια μέρα πριν, στην οποία αναφερόταν ορθά ότι η αναπαραγωγική περίοδος του σπιζαετού ξεκινά από τις αρχές Ιανουαρίου και λήγει στο τέλος Ιουνίου κάθε χρόνο. Η δε έκδοσή του πραγματοποιήθηκε δεδομένου ότι οι εργασίες για την κατασκευή του ΑΣΠΗΕ με 5 ανεμογεννήτριες στο Φραγκάκι είχαν ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου και βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη.
Ωμή παρέμβαση
Ωστόσο, 7 ημέρες μετά, στις 20/1, η ο γενικός διευθυντής της Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ, Κώστας Δημόπουλος, απέστειλε έγγραφο στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με το οποίο παρακινούσε τη Διεύθυνση της Περιφέρειας να παρεκκλίνει από τη νομοθεσία, επιτρέποντας την κατασκευή του έργου σε χρονική περίοδο που αυτό απαγορεύεται.
Σε αυτό διατύπωνε αυθαίρετες ερμηνείες για την εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων του ΑΣΠΗΕ στη θέση Φραγκάκι με τρόπο που εξυπηρετούσε τα επενδυτικά συμφέροντα. Και, μάλιστα, περιφρονώντας και παραβιάζοντας την προηγούμενη απόφαση 2419/2019 του ΣτΕ που ρητά αναφέρει την απαγόρευση των εργασιών κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Με το συγκεκριμένο έγγραφο ο κ. Δημόπουλος επιχείρησε να παραποιήσει εις τριπλούν τα επιστημονικά δεδομένα. Καταρχήν διότι ανέφερε ότι η «πραγματική αναπαραγωγική περίοδος του σπιζαετού (ωοτοκία – επώαση – εκκόλαψη) εκκινεί κατά τον μήνα Φεβρουάριο και ολοκληρώνεται στα τέλη Μαρτίου». Κάτι που δεν ισχύει, αφού, «σύμφωνα με πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων και συγγραμμάτων που αφορούν το είδος, η αναπαραγωγική περίοδος εκτείνεται κατ’ ελάχιστο από Ιανουάριο έως Ιούνιο […] και με τον αναπαραγωγικό κύκλο να ξεκινά κάθε χρόνο αρκετά πριν το καθαυτό ζευγάρωμα και ολοκληρώνεται μετά την εγκατάλειψη της περιοχής της επικράτειας από τους νεοσσούς», ανέφερε σε «εξαιρετικά επείγουσα» επιστολή της προς τον κ. Αραβώση η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Στη συνέχεια ο κ. Δημόπουλος προχώρησε σε… ελεύθερη μετάφραση ενός όρου από την ΑΕΠΟ του έργου. Οπως ανέφερε στο ίδιο έγγραφο, «δεν επιβάλλεται απαγόρευση εκτέλεσης κάθε είδους εργασιών σε ακτίνα μικρότερη των 3.000 μέτρων, αλλά συνιστάται η αποφυγή αυτών οι οποίες δύνανται να παρακωλύσουν την επιτυχή αναπαραγωγική διαδικασία». (Σημ.: Δεν απαγορεύονται λοιπόν οι εργασίες, αλλά υπάρχει μια σύσταση να αποφεύγονται.)
Στην ουσία, υιοθετώντας την επιχειρηματολογία της εταιρείας Greek Wind Power, η οποία σε επιστολή της προς τον ίδιο στις 18/1 ανέφερε: «Επισημαίνουμε ότι η ΑΕΠΟ δεν έχει όρο a priori απαγόρευσης εκτέλεσης παντός είδους εργασιών την περίοδο αναπαραγωγής του σπιζαετού, όπως εσφαλμένως ερμηνεύθηκε, αλλά προβλέπεται η αποφυγή εκτέλεσης εργασιών κατασκευής κατά τη χρονική περίοδο αναπαραγωγής».
Υπό αυτές τις ερμηνείες ο κ. Δημόπουλος προχώρησε ακόμη παρακάτω σε ένα τρίτο συμπέρασμα, αποφαινόμενος ότι «οι εργασίες που δεν θεωρούνται υπό αυτήν την έννοια οχλούσες και μέρος των οποίων περιλαμβάνονται στις υπό κατασκευή εργασίες της εταιρίας […] δύναται να εκτελούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της ανωτέρω περιόδου». Εκμηδενίζοντας έτσι την αναπαραγωγική περίοδο του αρπακτικού.
Ποιες είναι οι μη οχλούσες εργασίες κατά τον γενικό διευθυντή του ΥΠΕΝ, αλλά και κατά την ίδια την εταιρεία; Μεταξύ άλλων, η τοποθέτηση και σύνδεση των καλωδίων και οπτικών ινών εντός του αιολικού πάρκου, η ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση του κτιρίου ελέγχου και το σιδέρωμα και η σκυροδέτηση με μπετό βάσεων.
«Συνεπώς η Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής βαφτίζει εργασίες κατασκευής (π.χ. σκυροδέτησης με μπετόν βάσεων Α/Γ) οι οποίες απαιτούν τη μετακίνηση βαρέων οχημάτων κ.λπ. ως μη οχλούσες», αναφέρει στην επιστολή της η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Υπενθυμίζοντας ότι «η ευαισθησία του σπιζαετού στην όχληση είναι ιδιαίτερα μεγάλη και εκτός των τεχνικών και κατασκευαστικών εργασιών που υλοποιούνται κατά τη δημιουργία ενός ΑΣΠΗΕ».
«Πλήττει το κύρος του υπουργείου»
Εντούτοις, η Ορνιθολογική δεν περιορίστηκε μόνο σε «τεχνικές» διευκρινίσεις στην επιστολή της προς τον κ. Δημόπουλο, που κοινοποίησε και σε άλλες Διευθύνσεις του υπουργείου και σε συναρμόδιους φορείς. Οπως ανέφερε, το εν λόγω έγγραφο εκδόθηκε καθ’ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων του γενικού διευθυντή, αφού δεν διαθέτει την αρμοδιότητα από τον νόμο για να εκδίδει έγγραφα που συμπληρώνουν τις ΑΕΠΟ. Και κατά παράβαση των κείμενων διατάξεων, αφού δεν διαθέτει την αρμοδιότητα να υπογράφει έγγραφα της διοίκησης ως μονομελές όργανο και χωρίς την προηγούμενη σύνταξη σχεδίου από την αρμόδια υπηρεσία.
«Θα θέλαμε να επισημάνουμε πως η πλήρης, αυτούσια και άκριτη υιοθέτηση της επιχειρηματολογίας της κατασκευάστριας εταιρείας από τη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς την αμεροληψία που θα έπρεπε να επιδεικνύει η Διοίκηση και πλήττει το κύρος της Υπηρεσίας και του υπουργείου. Είναι απορίας άξιο με ποια διαδικασία η Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής αξιολόγησε τόσο σύντομα και αποφάνθηκε πως οι εργασίες που αναφέρονται στο έγγραφο της κατασκευάστριας εταιρείας είναι μη οχλούσες για τον σπιζαετό. Παράλληλα, αποτελεί τουλάχιστον παράδοξο πως η Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής αμφισβητεί τα προτεινόμενα επιστημονικά συμπεράσματα ατεκμηρίωτα και έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα επιστημονικά δεδομένα που παραθέτει ένα πρόγραμμα LIFE στο οποίο το ίδιο το ΥΠΕΝ είναι εταίρος. Σε κάθε περίπτωση το ΥΠΕΝ εκτίθεται σοβαρά από αυτή την κραυγαλέα ανακολουθία», ανέφερε η Ορνιθολογική.
Και απαίτησε από τον κ. Δημόπουλο να επανορθώσει, να συμμορφωθεί με την απόφαση 2419/2019 του ΣτΕ και να ανακαλέσει το έγγραφό του, προειδοποιώντας ότι «στην περίπτωση βλάβης που ενδεχομένως προκληθεί στο είδος λόγω των εργασιών κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου που έλαβαν το πράσινο φως με το έγγραφό σας, θα σας θεωρήσουμε νομικά υπαίτιους και θα κινήσουμε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες».
Ανένδοτος, ο κ. Δημόπουλος στην απάντησή του ανέφερε ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος ανακλήσεως του εγγράφου, αναφέροντας ότι η Ορνιθολογική δεν μπορεί να ενεργεί «ως αυτόκλητος ελεγκτής της Δημόσιας Διοίκησης και των διοικητικών της οργάνων». Και της καταλογίζει ότι «πιθανώς να πλήξει το κύρος της χώρας μας» επειδή βιάστηκε να κοινοποιήσει την υπόθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο, στις 2/2 η απόφαση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ ήρθε να επαναφέρει τη νομιμότητα και να κουρελιάσει το έγγραφο Δημόπουλου. Με προσωρινή διαταγή επιβάλλει την άμεση διακοπή όλων των εργασιών μέχρι τις 31 Μαΐου του αιολικού σταθμού στο Φραγκάκι κατά τη χρονική περίοδο αναπαραγωγής της ορνιθοπανίδας σε απόσταση μικρότερη των 3 χιλιομέτρων από χώρους φωλεοποίησης. Και αναθέτει στην τοπική Δασική Υπηρεσία να καθορίσει τις περιοχές όπου μπορούν να πραγματοποιηθούν επιλεκτικά εργασίες μακρύτερα από τα 3 χιλιόμετρα της φωλεοποίησης.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς η Διεύθυνση Δασών Κυκλάδων θα υλοποιήσει την απόφαση του ΣτΕ, όταν πριν από την έκδοσή της ανέφερε σε έγγραφό της (14/1) ότι η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά Φλεβάρη και τελειώνει τον Μάρτη, βάσει της άποψης του μελετητή της εταιρείας.
Κρ. Αρσένης: «Αδιανόητη ενέργεια»
Αδιανόητη χαρακτήρισε ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κρίτων Αρσένης την ενέργεια του διευθυντή του υπουργείου με ένα μονοπρόσωπο έγγραφο να αλλάζει την περίοδο αναπαραγωγής του Σπιζαετού, που είχε επίσημα οριστεί λίγες ημέρες πριν από την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου. «Η αλλαγή της περιόδου αναπαραγωγής ήταν απαραίτητη για να συνεχίσουν οι εργασίες κατασκευής του αιολικού, καθώς δεν επιτρέπονται κατά την περίοδο αναπαραγωγής».
Απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς δήλωσε ότι «η ύπαρξη ευρωπαϊκού προγράμματος Life για την προστασία του σπιζαετού δεν αποκλείει την ταυτόχρονη αδειοδότηση Αιολικών Πάρκων στις περιοχές Φραγκάκι-Ράχη Ξηροκόμπι της Ανδρου».
Intrakat: «Θα κινηθούμε με απόλυτη νομιμότητα»
Τις τελευταίες εξελίξεις σχολίασε στην «Εφ.Συν.» εκπρόσωπος της εταιρείας Intrakat στην οποία ανήκει η Greek Wind Power: «Η εταιρεία θα σεβαστεί τις αποφάσεις των αρχών και μόνο με απόλυτη νομιμότητα και μετά τις απαραίτητες άδειες θα επανεκκινήσει τις εργασίες, μετά την προσωρινή διαταγή που εκδόθηκε από το ΣτΕ που περιγράφει υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να συμβεί αυτό. Η εταιρεία δεν θα προχωρήσει στις εργασίες εάν δεν υπάρχει άδεια από το Δασαρχείο και δεν εξασφαλιστεί ότι η αναπαραγωγή του σπιζαετού θα γίνει σε κάποια από τις εντοπισμένες φωλιές που υπάρχουν σε ασφαλές σημείο σε σχέση με το έργο».
«Με κάθε τέτοιο έργο θέλει να συμβάλει στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας ή της τοπικής κοινωνίας που θα γίνει πάντα με σεβασμό στη νομιμότητα και στην προστασία του περιβάλλοντος. Υπάρχουν κάποιοι σύλλογοι στο Κόρθι στην Ανδρο που με ανακοινώσεις τους τάσσονται υπέρ της ανάπτυξης των ανεμογεννητριών. Υπάρχουν άλλοι οι οποίοι αντιδρούν γιατί έχουν μια λογική, έχουν τα επιχειρήματά τους, αλλά από την άλλη η εταιρεία οφείλει να κινηθεί βάσει της νομιμότητας»
Του Τάσου Σαραντή (“Εφημερίδα των Συντακτών”)
