Με βάση την εικόνα που έχει το Υπουργείο Υποδομών σε Αιγαίο και Ιόνιο τα έργα που πραγματοποιούνται δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως .. μεγάλα – Ξεχωρίζει πάντως το νέο λιμάνι στην Πάρο
Πριν από μερικές ημέρες, στη Νάξο βρέθηκε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου με δύο αντιπεριφερειάρχες (βλ Λεονταρίτης – Ευστρατίου) και ανάμεσα στις επισκέψεις ξεχώρισε αυτή στο Φράγμα του Τσικαλαριού / Ποταμιάς. Μάλιστα, η επίσκεψη έγινε viral στα social media λόγω της μετακίνησης του με αυτοκίνητο 4χ4 με τον ίδιο στη καρότσα.. Το φράγμα κινείται με κανονικούς ρυθμούς μετά το ξεμπλοκάρισμα, αγγίζει τα 30 εκατομμύρια όσον αφορά τον προϋπολογισμό αλλά με βάση την ιστοσελίδα ypodomes δεν είναι από τα μεγαλύτερα έργα στο Αιγαίο..
Τι θέλουμε να πούμε; Για τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα πολλές φορές έχει ακουστεί η άποψη ότι είναι “Αθηναϊκή υπόθεση”. Αυτό περιέχει μία μεγάλη δόση αλήθειας αντίστοιχα όμως περιέχει και μία μεγάλη δόση μύθου. Η άνιση κατανομή πληθυσμού στη χώρα, με το 50% αυτού να κατοικεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (το 40% στην Αθήνα) δημιουργεί διαρκώς νέες ανάγκες για έργα υποδομής.
Την τελευταία εικοσαετία όμως αν παρατηρήσουμε προσεκτικά θα δούμε ότι τα μεγάλα έργα, έχουν μία ισορροπημένη γεωγραφική διασπορά στη χώρα, κυρίως λόγω των μεγάλων οδικών και σιδηροδρομικών projects που εκτελέστηκαν με κύρια πηγή τα χρήματα από τα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Στην τρέχουσα δεκαετία, παρατηρούμε μία επιστροφή των μεγάλων έργων στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη αλλά ταυτόχρονα και μία σταθερή δυναμική στα έργα ανά Περιφέρεια. Σε αυτό έχει συντελέσει σημαντικά η αυξημένη δικαιοδοσία που έχουν πλέον οι κατά τόπους Περιφέρειες αλλά και νέες -συμπληρωματικές πολλές φορές- ανάγκες που προκύπτουν από υποδομές που λειτουργούν σε αυτές.
Σκιαγραφόντας τα νέα μεγάλα έργα ανά Περιφέρεια αυτό που γίνεται κατανοητό είναι πως ο σιδηρόδρομος γίνεται βαθμιαία ο κυρίαρχος, ενώ τα οδικά έργα εξακολουθούν να απασχολούν σημαντικό τμήμα της περιφέρειας της χώρας. Εκεί που φαίνεται να υπάρχει μία υστέρηση, κυρίως λόγω της πολυδιάσπασης σε νησιά, είναι οι νησιωτικές Περιφέρειες που η έννοια των μεγάλων έργων εξαντλείται μάλλον σε μεσαίου μεγέθους projects.
Υπάρχουν όμως και Περιφέρειες με συγκέντρωση πολύ μεγάλων έργων όπως η Κρήτη που αν και έμεινε σημαντικά πίσω τις τελευταίες δεκαετίες κάνει τη δική της ρελάνς αλλά και η Δυτική Ελλάδα που επίσης παρουσιάζει μαζεμένα έργα προς υλοποίηση τα επόμενα χρόνια.
Τα μεγαλύτερα νέα έργα που θα δούμε να υλοποιούνται στο κοντινό μέλλον ανά Περιφέρεια είναι:
1. Κρήτη: Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ)
Είναι το έργο-σημαία για τη μεγαλόνησο και ένα έργο απαραίτητο για να σταματήσουμε να θρηνούμε θύματα στο χειρότερο δρόμο “καρμανιόλα” της χώρας. Με την προσθήκη των τμημάτων μέχρι το Κολυμπάρι και τον Άγιο Νικόλαο το συνολικό κόστος κατασκευής υπερβαίνει τα 1,7 δισ.ευρώ. Αυτή την εποχή οριστικοποιούνται οι μελέτες και οι αδειοδοτήσεις τους για να ολοκληρωθούν ή να ξεκινήσουν (στα τμήματα που προστέθηκαν) οι διαγωνισμοί. Στη σέντρα εκκίνησης είναι φυσικά όλοι οι μεγάλοι τεχνικοί όμιλοι της χώρας και του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται εδώ.
Την Κρήτη αφορά και ένα θηριώδες ένεργειακό έργο που θα ολοκληρώσει την ηλεκτρική διασύνδεση της με το ηπειρωτικό σύστημα από τον ΑΔΜΗΕ. Το κόστος του έργου ξεπερνά το 1,3 δισ.ευρώ και τα έργα είναι σε εξέλιξη. Δεν ξεχνάμε και το έργο για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι που επίσης είναι σε κατασκευή με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Άξιο αναφοράς είναι και το μεγάλο κτιριακό έργο-ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με 250 εκατ.ευρώ.
2. Πελοπόννησος: Καλαμάτα – Πύλος – Μεθώνη
Ο διαγωνισμός για το έργο-ΣΔΙΤ είναι σε εξέλιξη. Αφορά τη διαπλάτυνση του υφιστάμενου άξονα και έχει κόστος 255 εκατ.ευρώ. Με την εκτέλεση αυτού του έργου η Μεσσηνία θα αποκτήσει ακόμα ένα σημαντικό πλεονέκτημα για το τουριστικό της προϊόν αλλά και θα αυξήσει την οδική ασφάλεια σε όλη την περιοχή.
Στην Πελοπόννησο αναμένουμε να ξεκινήσει και το μεγάλο έργο-ΣΔΙΤ για τρεις μονάδες απορριμμάτων που θα οδηγήσουν την Περιφέρεια στον 21ο αιώνα όσον αφορά τη διαχείριση τους. Είναι ένα έργο άνω των 160εκατ.ευρώ που έχει ταλαιπωρηθεί εδώ και χρόνια για διαφορετικούς λόγους.
3. Δυτική Ελλάδα: Σιδηροδρομική γραμμή Αίγιο – Ρίο – Νέο Λιμάνι Πάτρας
Η απόλυτη διεκδίκηση από το Δήμο Πατρέων έγινε δεκτή και με υπογειοποιημένο τμήμα που ξεπερνά τα 5χλμ προχωρά το πλάνο της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής που τελικά να ενώσει την Πάτρα με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Αν σε αυτό προσθέσουμε και τις εργολαβίες από το Αίγιο μέχρι το Ρίο τότε το συνολικό κόστος των έργων ξεπερνά τα 550 εκατ.ευρώ. Οι διαγωνισμοί αναμένονται με μεγάλη ανυπομονησία και εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν σταδιακά από το 2021.
Στη Δυτική Ελλάδα έχουμε φυσικά και τα δύο μεγάλα οδικά έργα Πάτρα-Πύργος (300εκατ.ευρώ) και Άκτιο-Αμβρακία (150 εκατ.ευρώ) που αναμένεται να τα δούμε να υλοποιούνται από το 2021.
4. Ιόνια Νησιά: Υποθαλάσσια σύνδεση Λευκάδας – Αιτωλοακαρνανίας
Εδώ έχουμε ένα έργο που έχει αποτελέσει διαχρονική εξαγγελία. Δεν έχει ενεργοποιηθεί αλλά υπάρχει πάντα στην πολιτική ατζέντα. Η υλοποίηση του Άκτιο-Αμβρακία και της διπλής οδικής σύνδεσης Λευκάδας μπορεί να επιταχύνει τις εξελίξεις σε αυτό το σημαντικό για το νησί έργο. Το κόστος έχει εκτιμηθεί κατά το παρελθόν σε περίπου 50 εκατ.ευρώ.
5. Ηπειρος: Ιωάννινα – Κακαβιά
Η επέκταση της Ιόνιας Οδού είναι μία σταθερή διεκδίκηση της Περιφέρειας Ηπείρου και έχει αυξημένες πιθανότητες να το δούμε να υλοποιείται μέσω του περίφημου Ταμείου Ανάκαμψης. Θα φτάσει την Ιόνια στα σύνορα με την Αλβανία και θα επιτρέψει και την σύνδεση της με τη ΒΙΠΕ Ιωαννίνων και τα Ζαγοροχώρια. Το κόστος έχει εκτιμηθεί σε περίπου 350 εκατ.ευρώ. Εδώ αναμένουμε εξελίξεις τόσο στο κομμάτι της ωρίμανσης του έργου αλλά και την πολιτική απόφαση για την υλοποίηση του.
6. Δυτική Μακεδονία: Βόρειο τμήμα Ε65, Τρίκαλα – Εγνατία
Εδώ έχουμε ένα διαπεριφερειακό έργο. Το βόρειο τμήμα του Ε65, ξεκινά από τα Τρίκαλα και καταλήγει στην περιοχή των Γρεβενών, σε σύνδεση με την Εγνατία Οδό. Πρόκειται για ένα έργο όμως που ενδιαφέρει και την Περιφέρεια Ηπείρου η οποία το υποστηρίζει έντονα. Το κόστος του ξεπερνά τα 400 εκατ.ευρώ και αναμένεται η έγκριση από την Κομισιόν για να ξεκινήσει η κατασκευή του. Πιθανότατα αυτό θα γίνει το 2021. Το έργο θα το αναλάβει η ΤΕΡΝΑ μιας και το τμήμα αυτό είναι (όπως και το νότιο) αναβαλλόμενο της παραχώρησης του Ε65.
7. Κεντρική Μακεδονία: Νέα Σιδηροδρομική Γραμμή Θεσσαλονίκη – Καβάλα-Ξάνθη
Ακόμα ένα διαπεριφερειακό έργο που φτάνει στην Περιφέρεια Αν.Μακεδονίας-Θράκης. Με κόστος 1,3 δισ.ευρώ είναι από τα πιο ενδιαφέροντα νέα έργα που θα μας απασχολήσει αυτή τη δεκαετία. Είναι μέσα στη λίστα των έργων του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της ΕΡΓΟΣΕ στα έργα με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου. Χρειάζεται να ωριμάσει μελετητικά και να βρεθεί και το χρηματοδοτικό μείγμα για να μπορέσει να υλοποιηθεί.
Στην Κεντρική Μακεδονία όμως υπάρχουν και άλλα εμβληματικά έργα όπως το έργο-ΣΔΙΤ για το flyover στην ανατολική πλευρά της Περιφερειακής Θεσσαλονίκης με κόστος άνω των 400 εκατ.ευρώ και την ολοκλήρωση του έκτου προβλήτα στον ΟΛΘ (170 εκατ.ευρώ). Τα δύο αυτά έργα είναι σε διαγωνιστική φάση με το έργο για τον προβλήτα να εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει στις αρχές του 2021.
8. Ανατ. Μακεδονία Θράκη: Αναβάθμιση σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο
Πέρα από το σιδηροδρομικό έργο που είδαμε παραπάνω, σε αυτή την Περιφέρεια ετοιμάζεται πάλι μέσω του ανταγωνιστικού διαλόγου το έργο για την αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, ως τμήμα της γραμμής Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς. Το κόστος έχει εκτιμηθεί σε 300 εκατ.ευρώ και απαιτείται η εύρεση χρηματοδότησης για να μπορέσει να υλοποιηθεί.
Επίσης ξεχωρίζει και το έργο-ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες στο Πανεπιστήμιο Θράκης με 110 εκατ.ευρώ που βρίσκεται σε διαγωνιστική διαδικασία αλλά και το έργο για τον FSRU στην Αλεξανδρούπολη.
9. Βόρειο Αιγαίο
Δυστυχώς ελάχιστα τα έργα μεγάλου προϋπολογισμού σε αυτή την περιοχή της χώρας. Αξιοπρόσεκτο είναι το έργο για την Παράκαμψη Πυθαγορείου στη Σάμο που είναι υπό δημοπράτηση.
10. Νότιο Αιγαίο
Εδώ δύσκολα μπορείς να διακρίνεις ένα μεγάλο έργο. Δυνητικά θα μπορούσε να είναι το έργο για τη Μονάδα Απορριμμάτων στη Ρόδο ή ακόμα και η Δ`φάση για την ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων αλλά και ο νέος λιμένας στην Πάρο.
11. Αττική: Επεκτάσεις Αττικής Οδού
Η Αττική έχει αρκετά ενδιαφέροντα projects αλλά τα πλέον εμβληματικά είναι οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού. Πρόκειται για τις επεκτάσεις της Λ.Κύμης, εκείνη προς Ραφήνα και μία ακόμα μέχρι τη Λ.Βουλιαγμένης που εκτιμώνται σε 1 δισ.ευρώ. Τα έργα αυτά θα μας απασχολήσουν ιδιαίτερα το επόμενο διάστημα και οι διαγωνισμοί τους αναμένονται από το 2021.
Επίσης σε προχωρημένη διαγωνιστική διαδικασία είναι τα έργα για τη Γραμμή 4 του Μετρό (1,8 δισ.ευρώ), η υποθαλάσσια Σαλαμίνας (400 εκατ.ευρώ), ενώ και στο εμβληματικό έργο στον Φαληρικό Όρμο αναμένεται η Β`και Γ`φάση του έργου (περίπου 150 εκατ.ευρώ).
12. Στερεά Ελλάδα: Παράκαμψη Χαλκίδας
Η “ωφελημένη” Περιφέρεια. Αυτό γιατί τα περισσότερα μεγάλα έργα εδώ έχουν ολοκληρωθεί και πλέον είμαστε σε μία φάση κυρίως συμπληρωματικών έργων. Ένα από αυτά είναι η Παράκαμψη Χαλκίδας που με περίπου 200 εκατ.ευρώ οδεύει προς δημοπράτηση. Είναι ένα έργο που συζητείται εδώ και χρόνια.
Επίσης υπό κατασκευή είναι το νότιο τμήμα του Ε65 Λαμία-Ξυνιάδα με εκτιμώμενη ολοκλήρωση τα τέλη του 2021.
13. Θεσσαλία: Φοιτητικές Εστίες Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Σε αυτή την Περιφέρεια, υπάρχει μία δυσκολία να βρεθεί πλέον ένα πολύ μεγάλο έργο γιατί όπως και η Στερεά Ελλάδα, έχει ολοκληρώμενες τις βασικές της υποδομές. Ξεχωρίζει το έργο-ΣΔΙΤ για τις φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (105 εκατ.ευρώ) που βρίσκεται σε διαγωνιστική διαδικασία. Όπως είδαμε και παραπάνω μοιράζεται με την Περιφέρεια Δ.Μακεδονίας το μεγάλο έργο για το βόρειο τμήμα του Ε65.
Παράλληλα ως μεγάλα έργα ξεχωρίζουν αυτά της ηλεκτροκίνησης στα τμήματα Παλαιοφάρσαλος-Καλαμπάκα και Λάρισα-Βόλος. Το πρώτο είναι σε διαγωνιστική διαδικασία και το δεύτερο αναμένεται να δημοπρατηθεί.
