Αμερική σε Τουρκία: Σεβασμός στην ιστορία της Αγίας Σοφίας, ανοίξτε τη σχολή στη Χάλκη

Μπορεί οι Τούρκοι όταν αναφέρονται στην Αγία Σοφία, κορυφαίο ιστορικό μνημείο και υπό την προστασία της Unesco, να λένε “είναι εσωτερικό μας ζήτημα το εάν θα την κάνουμε τζαμί ή θα την αφήσουμε ως έχει (σ.σ. Μουσείο) αλλά όπως είναι κατανοητό, όχι μόνο οι Ελληνες αλλά και η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Αμερική .. έχει λόγο. Αρκεί βέβαια να τον κρατήσουν όταν θα αρχίσουν στα ζόρια… Και πριν από μερικές ημέρες, είδε το φως της δημοσιότητας η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (σ.σ. αμερικανικό υπουργείο εξωτερικών) για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά το κόσμο..

Μεταξύ των πιο σημαντικών θεμάτων που παρουσιάζονται είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικής μειονότητες στην Τουρκία… Και είναι οι δυσκολίες στο άνοιγμα ή τη λειτουργία χώρων λατρείας και η επίλυση περιουσιακών διαφορών που σχετίζονται με τις κυβερνητικές απαλλοτριώσεις που έχουν γίνει σε εκκλησιαστικές εκτάσεις και ακίνητα.

Σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης και σεβασμού

Στην έκθεση τονίζεται ότι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ συνέχισαν να εκφράζουν δημόσια και ιδιωτικά σε Τούρκους αξιωματούχους την οπτική τους που θέλει την Αγία Σοφία να είναι ένα μνημείο εξαιρετικής σημασίας, υποστηρίζοντας τη διατήρησή της κατά έναν τρόπο που θα σέβεται και θα είναι σύμφωνος με την πολυθρησκευτική της ιστορία.

Όπως αναφέρεται, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι «τόνισαν τη σημασία του ζητήματος με κυβερνητικούς αξιωματούχους (της Τουρκίας) και τόνισαν ότι η Αγία Σοφία είναι ένα σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης, ουσιαστικού διαλόγου και σεβασμού μεταξύ των θρησκειών».

Εκκληση για επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής Χάλκης

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «ο υπουργός Εξωτερικών (Μάικ Πομπέο) και άλλοι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνέχισαν να παροτρύνουν τους κυβερνητικούς αξιωματούχους (της Τουρκίας) να ανοίξουν ξανά την ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και να επιτρέψουν σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες να εκπαιδεύουν τους κληρικούς τους στη χώρα». Για την Χάλκη απλά να πούμε ότι ιδρύθηκε το 1844 και λειτούργησε ως λίκνο εκπαίδευσης για όλους τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης (και όχι μόνο), συνδέθηκε δε όχι μόνο με την πορεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου τα τελευταία 176 χρόνια (Από τους 930 αποφοίτους, οι 343 έγιναν αρχιερείς και 12 εξ αυτών αναδείχθηκαν Οικουμενικοί Πατριάρχες, δύο Πατριάρχες Αλεξανδρείας, δύο Αντιοχείας, τέσσερις Αρχιεπίσκοποι Αθηνών και ένας Αρχιεπίσκοπος Τιράνων) αλλά και με την πνευματική και εκπαιδευτική ανόρθωση της Ρωμιοσύνης της περιόδου 1850-1922.

Εκλεισε οριστικά το 1971 όταν μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, η ελεγχόμενη από τον στρατό υπηρεσιακή κυβέρνηση του Νιχάτ Ερίμ προχώρησε στην απαγόρευση της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής. Νομικό πρόσχημα για το κλείσιμο της Χάλκης πρόσφερε απόφαση του τουρκικού συνταγματικού δικαστηρίου για την κατάργηση της ανώτατης ιδιωτικής παιδείας στην Τουρκία (12.1.1971). Από τότε ξεκίνησε αγώνας δρόμου για την επαναλειτουργία της, σημαντική η πίεση από την Αμερική (ο Πρόεδρος Κλίντον είχε επισκεφθεί τη Χάλκη το 1999 και ζήτησε επισήμως από τον Τούρκο πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ την επαναλειτουργία της), ενώ επί Ερντογάν το … παιχνίδι έχει περάσει σε άλλο επίπεδο: η τουρκική πλευρά επιδιώκει λύση στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και ζητεί ανταλλάγματα υπέρ της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. Ουσιαστικά από τη μία έχει 125.000 μουσουλμάνους που εκπαιδεύονται κανονικά στην θράκη κι από την άλλη 2.500 έλληνες που ζουν στην Κωνσταντινούπολη αλλά δεν μπορούν να πάνε σε Ελληνικό σχολείο (!!!)

Το μόνο παρήγορο; Η Σχολή (σ.σ. η Χάλκη ειναι ένα από τα ωραιότερα νησιά στο Βόσπορο) παρουσιάζει μια αξιοπρόσεκτη κινητικότητα τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά την ανάληψη της ηγουμενίας στη Μονή της Αγίας Τριάδας το 2011 από τον λόγιο και δυναμικό Μητροπολίτη Προύσης Ελπιδοφόρο, ο οποίος της έδωσε νέα πνοή και προοπτική. Οι αίθουσες της Σχολής χρησιμοποιούνται για πολιτιστικές εκδηλώσεις, διεθνή επιστημονικά και οικολογικά συνέδρια, ενώ καταγράφεται στο ενεργητικό της σειρά από έγκυρα επιστημονικά πονήματα, μεταξύ των οποίων και η μελέτη για την αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος.

^{Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – φωτογραφία: kathimerini.gr}