Αρθρο της Σοφίας Α. Κολυδά στην τοπική εφημερίδα της Ανάφης “Ανάφη” και με το οποίο μας ταξιδεύει σε τρία μεγάλα μουσεία.. Στο Βρετανικό Μουσείο (Λονδίνο – Αγγλία), στον Λούβρο (Παρίσι – Γαλλία) και στο Ερμιτάζ (Αγία Πετρούπολη – Ρωσία) όπου βρίσκονται ισάριθμα αγάλματα της Ανάφης
Μίλια μακριά από την Ανάφη βρίσκονται οι θησαυροί της. Δυτικά και Βόρεια της Ευρώπης έχουν ταξιδέψει αγάλματα που βρίσκονταν στο νησί μας για αιώνες. Οι εκάστοτε κατακτητές της χώρας μας δεν πήραν τον πλούτο και την τέχνη της ηπειρωτικής Ελλάδας μόνο , αλλά ταξίδεψαν και μέχρι το νησί μας. Όπως όλες οι ιστορίες της αρπαγής κινούνται ανάμεσα στην ιστορία και στην μυθοπλασία , έτσι και οι δικές μας δεν υστερούν σ΄αυτά.
Στο Βρετανικό μουσείο (φωτο 1) στην καρδιά του Λονδίνου, κοντά στις κλεμμένες καρυάτιδες της Ακρόπολης, βρίσκεται ο “Αιγλήτης ο Αναφαίος”. Ή αλλιώς, ο “Αιγλήτης του Στάντφορντ”. Χρονολογείτε περί τον 5ο π.Χ. Αιώνα. Το άγαλμα αυτό απεικονίζει έναν άνδρα αριστοκρατικής καταγωγής σε νεαρή ηλικία με το αριστερό του πόδι μπροστά και ένα ελαφρύ μειδίαμα στο πρόσωπο. Από το άγαλμα εκλείπουν τα χέρια και τα πόδια του. Ο Πέρσι Σμιθ τον απόκτησε στην κατοχή του περί το 1820 με άγνωστους τρόπους, καθότι είχε διατελέσει πρέσβης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι απόγονοι του, το έδωσαν στο Βρετανικό Μουσείο όπου εκτίθεται μέχρι και σήμερα.
Σ΄ ένα άλλο μουσείο μεγάλου βεληνεκούς, το Λούβρο στο Παρίσι, εκτίθεται το επιτύμβιο άγαλμα γυναικείας κεφαλής (φωτο 2). Το άγαλμα στην πρώιμη μορφή του βρίσκονταν σε τάφο και απεικόνιζε τον νεκρό. Η αρχική του μορφή αποτελούνταν από δυο μέλη, το πρόσωπο και το σώμα πάνω σε μια πέτρινη στήριξη. Η κατασκευή του τοποθετείτε περί τον 3ο π.Χ. Αιώνα και δείχνει οικονομική ευημερία στο νησί. Η γυναίκα απεικονίζετε με ένα πέπλο, μισάνοιχτα μάτια, λεπτό στόμα με ένα μικρό χαμόγελο. Τα μαλλιά της διακοσμημένα με πλεκτά που σε συνδυασμό με το πέπλο δημιουργεί ένα φωτοστέφανο. Το άγαλμα με την πρωταρχική του μορφή το απέκτησε Guillaume Alby, Γάλλος διπλωμάτης στην Σαντορίνη. Μόνο το κεφάλι διασώθηκε , καθώς το σώμα, χάθηκε. Στην συλλογή του μουσείου βρέθηκε το 1823 από τους απογόνους του. Πλέον βρίσκεται στην αίθουσα με την Αφροδίτη της Μήλου.
Και τέλος, στο Μουσείο Ερμιτάζ της Ρωσίας (φωτό 3) βρίσκεται η “Μούσα της Ανάφης”. Βρέθηκε κοντά στο Μοναστήρι. Αποκτήθηκε από τον ίδιο συλλέκτη όπου αγόρασε το προαναφερθέν άγαλμα. Η εξέχουσα ομορφιά του αγάλματος της έδωσε την ονομασία της ”αδελφής της Αφροδίτης της Μήλου”. Πρωταρχικά πήγε στο Μουσείου του Λούβρου και έπειτα δόθηκε στην Ρωσία για διπλωματικούς λόγους.
Τα αγάλματα μας, που έμειναν στο νησί μας για αιώνες έχουν ”δει” ιστορίες που μας είναι άγνωστες. Δημιουργήθηκαν και έλαμψαν στην Ανάφη. Αγοράστηκαν και φυγαδεύτηκαν βίαια και βάναυσα. Κάποιος πούλησε την ιστορία μας για την ευδαιμονία του. Τα πήραν για να τα προστατεύσουν όπως ομολογούν οι συνεργάτες του Έλγιν. Σε ποια θάλασσα ή γη να βρίσκεται το σώμα του επιτύμβιου αγάλματος. Πόσα άλλα αγάλματα υπάρχουν που δεν τα γνωρίζουμε. Τι υπέστησαν κατά την μεταφορά τους στον σημερινό προορισμό τους.
Όλα αυτά αναρωτιόμουν όταν τα συνάντησα μέσα στα δημοφιλή μουσεία. Τα κοιτούσα και προσπαθούσα να εικάσω τις καταστάσεις εκείνου του καιρού. Ένιωσα θλίψη διότι δεν μας ήταν ευρέως γνωστά. Στην πρώτη επίσκεψη μου στο Λούβρο δεν ήξερα καν την ύπαρξη του γυναικείου κεφαλιού. Με λυπεί αφάνταστα αυτή η άγνοια. Στην δεύτερη επίσκεψη μου, καθώς όλοι θαύμαζαν την Αφροδίτη της Μήλου , εγώ κοίταζα προσεκτικά το κεφάλι , όπου πουλήθηκε και αναρωτιόμουν πόσα μας κρύβει τούτος ο τόπος. Μόνο μέσα από τους καλλιτέχνες του «Φαινόμενου» ήρθε πίσω στο νησί μας , από βίντεο και φωτογραφίες.
Η Ανάφη μας έχει πλούσια και μεγάλη ιστορία από την αρχαιότητα. Όλοι οι Αναφιώτες πρέπει να είμαστε περήφανοι για τον τόπο μας. Η γνώση της ιστορίας μας αποτελεί την ταυτότητα μας.
Και όπως λέει ο μεγάλος μας ποιητής, Γιώργος Σεφέρης: ”Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον”.
Αρθρο της Σοφίας Α. Κολυδά στην εφημερίδα “Ανάφη” με τίτλο “Τα αγάλματα της Ανάφης”…
