“Κουδουνάτος δεν γίνεσαι ,γεννιέσαι… Κυλάει στο αίμα σου ,το έχεις δει ,το έχεις ακούσει είναι βίωμα σου ,ο δεύτερος σου εαυτός” – Η Γαλήνη Μπαρδάνη μέσα από τη ψυχή της, μας τοποθετεί στον κόσμο του Απεραθίτη Κουδουνάτου …
Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά που φτάνουμε στις Αποκριές, αρχίζουν οι αναφορές στα τοπικά ήθη και έθιμα.. Από τους κορδελάτους ή κορδελάδες ή φουστανελάδες έως τους Κουδουνάτους.. Και κάθε χωριό έχει την δική του αλήθεια.. Τις δικές του παραδόσεις.. Δεν είναι απλά μία γενική ιστορία και όλα τελείωσαν. Οι Κουδουνάτοι της Ορεινής Νάξου όπως βλέπει κάποιος με γυμνό μάτι, ξεχωρίζουν: άλλοι είναι αυτοί του Φιλωτίου, άλλοι της Κορώνου και άλλοι της Απεράθου. Και σίγουρα δεν μπαίνουν σε ένα σακί.. Ούτε βέβαια είναι … μισότρελοί βοσκοί. Οπως διαβάσαμε πρόσφατα σε δελτίο ενημέρωσης.. Τι είναι οι Κουδουνάτοι για τους Απεραθίτες; “Ο Κουδουνάτος λοιπόν , ο Απεραθίτης Κουδουνάτος είναι στα μάτια κάποιον από εμάς θεός. Δείτε την προετοιμασία του ,το ντύσιμο του ,το καμάρι του ,τη λεβεντιά του ,τα κουδούνια του ,το αμπαδέλι ,όλα ένα κι ένα ,μετρημένα σωστά, ζυγισμένα. Κι εκείνα τα βήματα του ,αυτά που δεν πατάνε στη γη .Το βλέμμα του χαμένο , απόκοσμο ,που σε κοιτάει και δεν σε βλέπει που είναι εκεί και δεν είναι. Κι ο ήχος των κουδουνιών …μαγικός”.
Καλύτερα, όμως να διαβάσετε το κείμενο που υπογράφει η Γαλήνη Μπαρδάνη (σ.σ. δικές της και οι φωτογραφίες) μέσα από την προσωπική της σελίδα στα social media, σχετικά με τον Απεραθίτη Κουδουνάτο… Και οι απορίες σταματούν εδώ…
“Κουδουνάτος δεν γίνεσαι ,γεννιέσαι… Κυλάει στο αίμα σου ,το έχεις δει ,το έχεις ακούσει είναι βίωμα σου ,ο δεύτερος σου εαυτός. Ήταν ο αδερφός σου, ο πατέρας σου , ο παππούς σου, ο προπάππος σου κι ο δικός του παππούς ίσως.
Κάποτε τις σόμπες (ξηροί βλαστοί κουφοξυλιάς) τις έριχναν με πέτρες οι βοσκοί απ’ «τα γκρεμνά του Λύγξη» και τις κρατούσαν στο δεξί τους χέρι υψώνοντας τις , χτυπώντας μ’ αυτές ελαφρώς τους διερχόμενους.
Επικρατέστερες ερμηνείες για το έθιμο του Απεραθίτη Κουδουνάτου με βάση όσων γνωρίζω είναι δύο. Η μία είναι πως κατά τα προϊστορικά χρόνια στο νησί γίνονταν συχνές επιδρομές από πειρατές κι οι βοσκοί χτυπούσαν τα κουδούνια , σείοντας τα κι έτσι ειδοποιούσαν τους κατοίκους που κρύβονταν και γλίτωναν την ομηρία η την εκτέλεση. Η Βοήθεια αυτή των Κουδουνάτων θεωρήθηκε θεϊκό δώρο κι οι ίδιοι απόγονοι του θεού Δία (Διόσκουροι).
Η άλλη είναι πως σχετίζονται με τα εαρινά Διονύσια. Η σόμπα συμβολίζει τον διονυσιακό φαλλό. Λέγεται επίσης πως με τον εκκωφαντικό ήχο τρομάζουν τα κακά πνεύματα. Μύθοι ,θρύλοι , παραδόσεις ,δοξασίες, πραγματικότητα ,όλα μπερδεύονται και είμαστε στα όρια του πραγματικού και του φανταστικού. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρόκειται για «μισότρελους βοσκούς».
Πριν λίγες μέρες έγραψα να μην βιαστούμε να μιλήσουμε –γράψουμε για πράγματα που δεν γνωρίζουμε ,κρίμα. Κάποιους δεν τους ακουμπάμε ,είναι τουλάχιστον ιεροσυλία .
Ο Κουδουνάτος λοιπόν , ο Απεραθίτης Κουδουνάτος είναι στα μάτια κάποιον από εμάς θεός. Δείτε την προετοιμασία του ,το ντύσιμο του ,το καμάρι του ,τη λεβεντιά του ,τα κουδούνια του ,το αμπαδέλι ,όλα ένα κι ένα ,μετρημένα σωστά, ζυγισμένα. Κι εκείνα τα βήματα του ,αυτά που δεν πατάνε στη γη .Το βλέμμα του χαμένο , απόκοσμο ,που σε κοιτάει και δεν σε βλέπει που είναι εκεί και δεν είναι. Κι ο ήχος των κουδουνιών …μαγικός.
Ο Απεραθίτης Κουδουνάτος λοιπόν γράφεται με Κάπα κεφαλαίο γιατί είναι κύριο όνομα, γένος, σύμβολο, κάτοχος αξιώματος, επιστήμη, ουράνιο σώμα, σημείο του ορίζοντα, γεωγραφικός όρος, σύγγραμμα, έργο τέχνης κι ό,τι άλλο γράφεται με κεφαλαίο”.
