Ντέρμπι στη Σκωτία… Ρέιντζερς εναντίον Σέλτικ σε μία μάχη που δεν μένει μόνο στο ποδόσφαιρο, αλλά με διαφορετικές καταβολές κινείται σε εθνικό, πολιτικό, θρησκευτικό και κοινωνικό φαινόμενο… Ο Αλέξανδρος Αρβανιτάς μας μεταφέρει στο μαγικό κόσμο του ντέρμπι της Σκωτίας
Το «Old Firm» αποτελεί το απόλυτο ντέρμπι στη Σκωτία, ή πιο απλά Σέλτικ εναντίον Ρέιντζερς. Το ντέρμπι που τα έχει όλα. Πάθος, ένταση, μίσος. Μάλλον, για να είμαστε απολύτως σωστοί, δεν μιλάμε απλώς για ένα ποδοσφαιρικό ντέρμπι. Μιλάμε για δύο διαφορετικούς κόσμους. Οι αντιθέσεις τους δεν είναι μόνο αθλητικές. Ή, μάλλον, ο αθλητισμός αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου.
Του Αλέξανδρου Αρβανιτά
Οι εκ διαμέτρου αντίθετες καταβολές τους είναι και εθνικές, και πολιτικές, και θρησκευτικές, και κοινωνικές. Άσπρο ο ένας, μαύρο ο άλλος. Καθολικός ο ένας, Διαμαρτυρόμενος ο άλλος. Βασιλικός ο ένας, αντιβασιλικός ο άλλος. Οπαδός της απόσχισης και της ανεξάρτητης Σκωτίας ο ένας, πολέμιός της και ενωτικός ο άλλος. Με την Αριστερά ο ένας, με τη Δεξιά ο άλλος. Με το Brexit ο ένας, με το Bremain ο άλλος. Όπου υπάρχει κόντρα, Σέλτικ και Ρέιντζερς έχουν πιάσει θέση μάχης. Και εννοείται πως βρίσκονται στα αντίπαλα στρατόπεδα. Η πρώτη φετινή μάχη έλαβε χώρα την 1η Σεπτεμβρίου στην έδρα των «μπλε» με τους «πράσινους» να κερδίζουν 2-0, αλλά υπάρχουν δύο ακόμη παιχνίδια στη φετινή αγωνιστική περίοδο…
Οι «πράσινοι» της Γλασκώβης ιδρύθηκαν το 1888 από έναν καθολικό πάστορα, ιρλανδικής καταγωγής, τον Μπράδερ Γούλφριντ, και όπως ήταν φυσικό συσπείρωσαν αμέσως την ιρλανδική κοινότητα. Έμβλημα του συλλόγου το τετράφυλλο τριφύλλι και χρώματά του το πράσινο με άσπρες ρίγες. Η δυναμική του είναι τεράστια. Οι οπαδοί του υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 9 εκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη.
Οι τίτλοι της ομάδας
Πρωταθλήματα: 50
Κύπελλα: 39
Λιγκ Καπ: 18
Κύπελλο Στέψης: 1
Κύπελλο Πρωταθλητριών: 1
Κύπελλο ΟΥΕΦΑ: 1
Οι «μπλε» από την άλλη ιδρύθηκαν το 1872 και αποτελούν την έκφραση του προτεσταντικού στοιχείου της πόλης. Τη συνέχιση της Βρετανίας και της κυριαρχίας της στην περιοχή. Θεωρούνται ο σύλλογος με τους περισσότερους εγχώριους τίτλους παγκοσμίως. Ασφαλώς και είναι εξίσου μεγάλη η απήχησή τους, όπως αυτή των αντιπάλων τους.
Οι τίτλοι της ομάδας
Πρωταθλήματα: 54
Κύπελλα: 33
Λιγκ Καπ: 27
Τσάλενζ Καπ: 1
Κύπελλο Κυπελλούχων: 1
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Είπαμε. Καθολικοί οι «πράσινοι», Διαμαρτυρόμενοι οι «μπλε». Αυτή η διαφορά χώριζε για πολλές δεκαετίες την πόλη στα δύο. Ήταν, δε, τόσο έντονη η αντιπαράθεση, ώστε δεν μεταπηδούσε παίκτης από τη μια ομάδα στην άλλη. Αυτός ο άγραφος κανόνας έσπασε το 1989, όταν ο Μο Τζόνστον, Καθολικός και πρώην ποδοσφαιριστής της Σέλτικ, πέρασε στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό της Ρέιντζερς. Μπορεί η θρησκευτική αντιπαλότητα στις μέρες μας να έχει μειωθεί, αλλά μη φανταστείτε ότι τείνει να εξαλειφθεί. Ζει και βασιλεύει. Απλώς, οι πολιτικοκοινωνικές αντιθέσεις έχουν υπερκεράσει τη θρησκευτική κόντρα των «αιωνίων».
ΠΑΛΑΤΙ
Η Ρέιντζερς εκφράζει την ενωτική διάθεση του πληθυσμού με την Αγγλία και την ενδυνάμωση του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι υποστηρικτές της είναι προσηλωμένοι στη βασιλεία και οπαδοί του δόγματος «God Save the Queen». Τα αποδυτήρια του «Άιμπροξ», γηπέδου των «μπλε», κοσμούνται με πορτρέτο της βασίλισσας, Ελισάβετ. Θεωρούν τον εαυτό τους Βρετανό και είναι συνδεδεμένοι με την Ένωση. Περιττό να πούμε πώς συμπεριφέρεται η άλλη πλευρά στο θεσμό, τη βασίλισσα και ό,τι αυτή συμβολίζει. «Αγάπη» και μόνο «αγάπη». Δεν έχουν βεβαίως σταματήσει να τραγουδούν για το στέμμα στιγμή. Όχι με τον καλύτερο ασφαλώς τρόπο. Ωστόσο, το ζήτημα είναι πως μόνο ένα τόσο μαζικό σωματείο θα μπορούσε να πετύχει, λόγω της δυναμικής του, να… ασκήσει έντονη κριτική στο ταμπού της χώρας: τη βασίλισσα. Μετά ακολούθησαν οι Sex Pistols και η κατάσταση… απογειώθηκε.
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ
Στο καθημερινό πολιτικό γίγνεσθαι, και εδώ υπάρχουν διαφορές. Η Ρέιντζερς είναι η ομάδα που διάκειται ευμενώς προς την παράδοση. Ως εκ τούτου, οι υποστηρικτές της διάκεινται ευμενώς στο Συντηρητικό Κόμμα, το κόμμα των Τόρις. Από την άλλη, η Σέλτικ είναι πιο κοντά σε ό,τι σημαίνει κοινωνική αλλαγή. Τα προηγούμενα χρόνια υποστήριζαν το Εργατικό Κόμμα. Με τη στάση των Εργατικών για το θέμα της ανεξάρτητης Σκωτίας και την εμφάνιση του αποσχιστικού κόμματος, η μεταπήδηση υπήρξε γρήγορη και απλή. Βεβαίως, χαραγμένη στη μνήμη είναι η… αγάπη που έδειξαν οι οπαδοί των «Καθολικών» για τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Η Γλασκώβη είναι η μία από τις δύο πόλεις της Βρετανίας (η άλλη ήταν το Λίβερπουλ) που έγινε πάρτι, μόλις ανακοινώθηκε ο θάνατος της «Σιδηράς Κυρίας». Ποιοι πρωτοστάτησαν, εντός και εκτός γηπέδου, στα πανηγύρια; Μα οι φαν της Σέλτικ. Ένα άλλο γεγονός, το οποίο δείχνει την πολιτική κατεύθυνση των υποστηρικτών των «πρασίνων», υπήρξε ο αγώνας με την ισραηλινή Χάποελ Μπερ Σεβά (ομάδα η οποία απέκλεισε τον Ολυμπιακό στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ). Στο «Σέλτικ Παρκ», οι Σκωτσέζοι οπαδοί υποδέχτηκαν τους αντιπάλους τους με εκατοντάδες σημαίες της Παλαιστίνης, οι οποίες κάλυψαν όλο το γήπεδο. Έτσι εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους στους κατατρεγμένους. Επίσης, έχουν σηκώσει και πανό υπέρ της ανεξάρτητης Καταλονίας, καθώς θεωρούν ότι το δικό τους αίτημα για ανεξάρτητη Σκωτία είναι το ίδιο δίκαιο με αυτά που πρεσβεύουν οι Καταλανοί. Η πολιτική τοποθέτησή τους έχει ασφαλώς να κάνει με τα βιώματά τους. Οι Ιρλανδοί Καθολικοί της Σκωτίας αισθάνονταν περιθωριοποιημένοι για πάρα πολλές γενιές.
ΕΧΘΡΑ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ
Οι οπαδοί και των δύο επιστρατεύουν οτιδήποτε μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στους απέναντι. Για παράδειγμα, οι «μπλε» τραγουδούν ότι είναι γεμάτοι «ως τα γόνατα με αίμα των Fenians». Ενώ, από την άλλη πλευρά, τα μέλη της «Green Brigade» της Σέλτικ εξακολουθούν να τραγουδούν υπέρ του IRA. Έπειτα από μεγάλη καμπάνια των «πράσινων» οπαδών, το BBC αναγκάστηκε να παίξει τραγούδι υπέρ του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού. Τα πράγματα μάλιστα οξύνθηκαν, όταν ο Δημοκρατικός ενωτικός βουλευτής, Γκρέγκορι Κάμπελ, ζήτησε να απαγορευτεί το συγκεκριμένο τραγούδι, γιατί προωθούσε την τρομοκρατία, με τον κρατικό φορέα να απαντά πως «θα ήταν άδικο να απαγορεύσουμε εξαρχής κάτι τέτοιο, καθώς η ελευθερία του λόγου αποτελεί μια σημαντική αρχή»… Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί στην «πράσινη» πλευρά είναι αυξημένη η αίσθηση αδικίας, η οποία έχει διαποτίσει το DNA συλλόγου και υποστηρικτών
ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΚΩΤΙΑΣ
Δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι άλλο για τη θέση των δύο «μονομάχων» στο δημοψήφισμα περί ανεξαρτησίας ή όχι της Σκωτίας. Σε κείνη τη μάχη επιστρατεύτηκαν όλα τα όπλα. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, αθλητές, καλλιτέχνες. Οι οπαδοί των «μπλε» θεωρούν τον εαυτό τους Βρετανό και είναι συνδεδεμένοι με την Ένωση. Ψήφισαν, λοιπόν, δαγκωτό «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα για ανεξάρτητη Σκωτία. Είχαν φροντίσει σε αγώνα της ομάδας τους να σηκώσουν πανό για να καταστήσουν σαφή τη θέση τους. Σε ό,τι αφορά τους απέναντι, οι οπαδοί της Σέλτικ διεκδίκησαν την απόσχιση από τη Μ. Βρετανία, καθώς, όπως είπαμε, εκφράζουν την ιρλανδική κληρονομιά. Σε αγώνα με την Νταντί Γιουνάιτεντ σηκώθηκαν πλακάτ, τα οποία καλούσαν τον κόσμο να ψηφίσει «ΝΑΙ», δηλαδή την απόσχιση από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη δημιουργία ανεξάρτητης κρατικής οντότητας. Τελικά το «ΟΧΙ» επικράτησε με ποσοστό 55% περίπου. Μια προσωρινή, όπως επιμένουν οι «πράσινοι», νίκη της Ρέιντζερς. Ωστόσο, στη Γλασκώβη, η Σέλτικ «απάντησε», με 53,5% υπέρ του «ΝΑΙ». Η αντιπαλότητα για το συγκεκριμένο ζήτημα εξακολουθεί να παραμένει πολύ μεγάλη, ακόμη και σήμερα.
BREXIT ΚΑΙ BREMAIN
Πρόσφατα, δόθηκε άλλη μια μάχη στη Βρετανία, αυτή του Brexit και του Bremain. Η χώρα χωρίστηκε στα δύο. Εννοείται ότι Σέλτικ και Ρέιντζερς είχαν διαφορετική προσέγγιση για το θέμα. Και σ’ αυτό το δημοψήφισμα έδωσαν ρέστα, καταβάλλοντας… φιλότιμες προσπάθειες να επικρατήσει η άποψή τους. Το μεγάλο… πανηγύρι όμως εκφράστηκε όχι πριν από το δημοψήφισμα αλλά αμέσως μετά, όταν δηλαδή έγινε γνωστό το τελικό αποτέλεσμα. Το Brexit αποτέλεσε σοκ όχι μόνο στη βρετανική κοινή γνώμη αλλά σε όλη της Ευρώπη. Ας πάμε όμως πρώτα στους Διαμαρτυρόμενους. Είπαμε ότι είναι ταυτισμένοι με το στέμμα και τη λογική του μεγάλου Ηνωμένου Βασιλείου. Οι υποστηρικτές της ομάδας, υποστηρικτές ταυτόχρονα της βασιλείας και των Τόρις, στο μεγαλύτερο μέρος τάχθηκαν υπέρ του Brexit. Με διακριτικό, είν’ αλήθεια, τρόπο. Οι απέναντι, οι Καθολικοί, υπέρ του Bremain. Το ποσοστό της παραμονής ανήλθε στο εντυπωσιακό 62%, ενώ εκείνο της αποχώρησης σε 38%. Το αποτέλεσμα έδωσε την ευκαιρία για νέο γύρο αντιπαράθεσης. Μάλιστα, η κυβέρνηση της Σκωτίας απείλησε το Λονδίνο πως αν η Βρετανία αποχωρήσει από την Ε.Ε., τότε αυτοί θα ζητήσουν να υπάρξει μια ανεξάρτητη Σκωτία εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιττό να πούμε ποιος υποστήριξε τι. Πιστοί στις θέσεις τους, προσηλωμένοι στα πιστεύω τους.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΕ ΣΕΛΤΙΚ ΚΑΙ ΡΕΪΝΤΖΕΡΣ
Τρεις Έλληνες ποδοσφαιριστές αγωνίστηκαν στους «αιώνιους» της Σκωτίας. Στη Ρέιντζερς έπαιξαν οι Σωτήρης Κυριάκος (2005-2006) και Γιάννης Αργυρίου (2012-2013). Ο αμυντικός του Παναθηναϊκού πήγε στους Διαμαρτυρόμενους τον Γενάρη του 2005 και στο τέλος της σεζόν κατέκτησε το νταμπλ με την ομάδα. Πέτυχε επίσης 2 γκολ. Ο Ανέστης Αργυρίου βρέθηκε στο σύλλογο σε μια δύσκολη περίοδο, αλλά τον βοήθησε να προβιβαστεί στη Γ’ Κατηγορία. Στους Καθολικούς, από την άλλη, αγωνίστηκε ο Γιώργος Σαμαράς (2008-2014) και στα έξι χρόνια πέτυχε 71 γκολ και κέρδισε 4 πρωταθλήματα, 2 Κύπελλα και 1 Λιγκ Καπ.
Κλείνοντας, να πούμε ότι το πρώτο ντέρμπι μεταξύ των δύο συλλόγων διεξήχθη το 1888 και βρήκε νικήτρια την ομάδα της Σέλτικ με 5-2. Από τότε πέρασαν 131 χρόνια, Παρ’ όλ’ αυτά, από τη μακρινή εκείνη εποχή φαίνεται σαν να μην πέρασε μια μέρα. Ο πλανήτης άλλαξε. Η Βρετανία άλλαξε. Η Σκωτία άλλαξε. Εκείνο που δεν άλλαξε ακόμη είναι η αντιπαλότητα των δυο τους. Και μεταξύ μας, αυτή δεν φαίνεται να αλλάζει, όσα χρόνια και αν περάσουν. Γιατί, είπαμε. Δεν μιλάμε για ένα απλό ντέρμπι, αλλά για δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, σε κάθε ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία. Στην ουσία μιλάμε για δυο διαφορετικούς κόσμους, οι οποίοι, όπως είναι αναμενόμενο, δεν συναντώνται πουθενά…
