Αρθρο της Νικολέττας Μπουρσινού – κλινική νευροψυχολόγος της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων, – σχετικά με τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί νευρολογικό σύνδρομο , το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποια διαταραχής στη ροή του αίματος των αγγείων του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να γίνει είτε λόγω απόφραξης του αγγείου από κάποιον θρόμβο (αποφρακτικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), είτε λόγω ρήξης κάποιου αγγείου, το οποίο επιτρέπει στο αίμα να διαφύγει στο κρανίο και να προκαλέσει αιμάτωμα (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Και στις δύο περιπτώσεις, τα εγκεφαλικά κύτταρα πεθαίνουν, καθώς στερούνται οξυγόνου, με αποτέλεσμα να βλάπτονται περιοχές του εγκεφάλου.
Της Νικολέττας Μπουρσινού (κλινική Νευροψυχολόγος)
Οι αριθμοί
Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν παγκοσμίως την 2η αιτία θνησιμότητας και την 3η αιτία αναπηρίας. Επιπλέον, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν βασική αιτία άνοιας και κατάθλιψης. Στην Ελλάδα, 35.000-40.000 άτομα ετησίως παθαίνουν εγκεφαλικό. Τα αποφρακτικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι τα πιο συχνά (85% των περιπτώσεων), ενώ τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι λιγότερα συχνά (15% των περιπτώσεων) και είναι υπεύθυνα για το 40% των θανάτων. Το 30% των ανθρώπων που υφίστανται εγκεφαλικό επεισόδιο είναι σε παραγωγική ηλικία και συνήθως εργάζονται (κάτω από 65 ετών). Το 65% των ανθρώπων που παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο, υποφέρουν έπειτα από κάποια αναπηρία, διαταραχή της διάθεσης ή άνοια, γεγονός που με τη σειρά του προκαλεί προβλήματα στην καθημερινή λειτουργικότητα και στην ποιότητα ζωής των ατόμων. Υπολογίζεται ότι παραπάνω από το 80% των εγκεφαλικών μπορεί να προληφθεί!
Ποιος κινδυνεύει;
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι οι ίδιοι όπως και στις καρδιαγγειακές παθήσεις: υπέρταση, διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη & τριγλυκερίδια, παχυσαρκία, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, κάπνισμα, χρήση αλκοόλ. Ομάδα αυξημένου κινδύνου επίσης αποτελούν οι ηλικιωμένοι και οι γυναίκες.
Συνήθη συμπτώματα
Η αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων ενός εγκεφαλικού επεισοδίου είναι πολύ σημαντική, καθώς η έγκαιρη αντιμετώπιση και μεταφορά του αρρώστου σε νοσοκομείο είναι ζωτικής σημασία για την έκβαση του. Τα συμπτώματα έχουν οξεία εγκατάσταση, δηλαδή ξεκινάνε απότομα.
1) Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυναμία άκρων (χέρια-πόδια) ή προσώπου, συνήθως της μίας πλευράς του σώματος.
2) Ξαφνική πτώση γωνίας στόματος.
3) Ξαφνική σύγχυση, αδυναμία ομιλίας ή κατανόησης.
4) Ξαφνική ζαλάδα, αδυναμία βάδισης ή πτώση.
5) Ξαφνική θολή όραση, ή αδυναμία όρασης από το ένα ή και τα δύο μάτια.
6) Ξαφνικός έντονος πονοκέφαλος, ο οποίος δεν προκλήθηκε από γνωστή αιτία.
Προφύλαξη
Στα μέτρα προφύλαξης που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος, προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, συγκαταλέγονται: η ρύθμιση της υπέρτασης, του διαβήτη και της χοληστερίνης, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και η μείωση του αλατιού από τα φαγητά, η υιοθέτηση σωματικής δραστηριότητας, η διακοπή του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ.
Επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις ενός εγκεφαλικού επεισοδίου είναι συνήθως αρκετά σοβαρές και επηρεάζουν όλους τους τομείς της ζωής του ανθρώπου, σε προσωπικό, επαγγελματικό, οικογενειακό, κοινωνικό επίπεδο.
Ένα μεγάλο ποσοστό των εγκεφαλικών επεισοδίων αφήνει στον ασθενή κάποια αναπηρία ή αδυναμία στα άκρα του ή στη μία πλευρά του σώματος, προβλήματα ομιλίας ή κατανόησης του λόγου, προβλήματα όρασης και οπτικής αντίληψης, προβλήματα μνήμης και αλλαγές στη διάθεση, το συναίσθημα και την προσωπικότητα.
Αρκετοί άνθρωποι που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο αναγκάζονται να αφήσουν την εργασία τους ή τις καθημερινές δραστηριότητες και τα χόμπυ τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να αισθάνονται ανήμποροι και ότι εξαρτώνται από τους άλλους και τους γίνονται βάρος.
Την φροντίδα του ασθενούς που έχει υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο αναλαμβάνει η οικογένεια και συνήθως η/ο σύζυγος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πέραν των οικονομικών δυσκολιών που μπορούν επέλθουν, αυξημένο ψυχοσυναισθηματικό φορτίο για τον φροντιστή, αυξημένες υποχρεώσεις και κόπωση και απομάκρυνση από τον κοινωνικό περίγυρο.
Κατάθλιψη μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο
Η εκδήλωση καταθλιπτικής διαταραχής αποτελεί τη συχνότερη νευροψυχιατρική διαταραχή μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς κινδυνεύουν να εμφανίσουν κατάθλιψη μέσα σε διάστημα 3 μηνών από το εγκεφαλικό επεισόδιο και το 25% εμφανίζει κατάθλιψη μέσα σε ένα χρόνο. Η κατάθλιψη μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο συνδέεται με αυξημένη νοσηρότητα, κακή ποιότητα ζωής, κοινωνική απόσυρση, αυτοκτονικό ιδεασμό, ενώ συνδέεται και με την πιθανότητα εμφάνισης νέου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι θλίψη, ελάττωση των ενδιαφερόντων και της άντλησης ευχαρίστησης από αυτά, αϋπνία ή υπερϋπνία, ψυχοκινητική επιβράδυνση ή ανησυχία, σκέψεις θανάτου, αισθήματα αναξιότητας και ενοχής, παθητικότητα ή επιθετικότητα, άρση αναστολών και νοσοαγνωσία (ο ασθενής δεν έχει επίγνωση της κατάστασής του). Η εκδήλωση της κατάθλιψης μπορεί να συμβεί 3-6 μήνες μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο και να διαρκεί 1-2 χρόνια μετά από αυτό.
Οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση κατάθλιψης μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο σχετίζονται με την βαρύτητα της βλάβης που έχει προκληθεί στον εγκέφαλο, το προγενέστερο ψυχιατρικό ιστορικό του ατόμου και την ύπαρξη υποστηρικτικού πλαισίου.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί ένα γεγονός που επιφέρει μεγάλες αλλαγές στη ζωή του ατόμου. Η επακόλουθη κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω προβλήματα, διακόπτοντας τη διαδικασία αποκατάστασης του ατόμου, (είτε αυτή είναι κινητική, λογοθεραπευτική ή αποκατάσταση των νοητικών λειτουργιών) και επιβαρύνοντας την ποιότητα ζωής του ατόμου. Ωστόσο, η κατάθλιψη αποτελεί ιάσιμη παθολογία και συνδυάζοντας έγκαιρη παρέμβαση με φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία, ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί ουσιαστικά.
Περισσότερες πληροφορίες για θέματα ψυχικής υγείας στην ιστοσελίδα kinitimonadaklimaka.wixsite.com
