Απετράπη η οριστική καταστροφή 17 ξύλινων αλιευτικών σκαφών (ψαροκάϊκα κ.ά.), που έχουν κατασκευαστεί με τους παραδοσιακούς τρόπους των ξυλοναυπηγών και φέρουν την ομορφιά του μοναδικού, χειροποίητου, έργου, μετά από παρέμβαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά και σε συνεργασία με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σταύρο Αραχωβίτη.
Απετράπη η οριστική καταστροφή 17 ξύλινων αλιευτικών σκαφών (ψαροκάϊκα κ.ά.), που έχουν κατασκευαστεί με τους παραδοσιακούς τρόπους των ξυλοναυπηγών και φέρουν την ομορφιά του μοναδικού, χειροποίητου, έργου, μετά από παρέμβαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά και σε συνεργασία με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σταύρο Αραχωβίτη.
Όπως αναφέρει ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, «με απόφαση της Μυρσίνης Ζορμπά δόθηκε η απαραίτητη θεσμική βάση και η πολιτισμική τεκμηρίωση προκειμένου να αποτραπεί η οριστική καταστροφή τους. Τα δεκαεπτά αυτά αλιευτικά σκάφη αναγνωρίστηκαν ως σημαντικά έργα της παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης που είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένη με την ιστορία και την πολιτισμική ταυτότητα του νεότερου ελληνισμού και για τον λόγο αυτόν εξαιρέθηκαν τελικά από τη δράση ‘Διάλυση αλιευτικού σκάφους’ όπως αυτή προβλέπεται από το Μέτρο 6.1.10 ‘Οριστική παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων’ του Επιχειρησιακού Προγράμματος ‘Αλιεία και Θάλασσα 2014-2020′ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση «τα ξύλινα αυτά σκάφη θα παραχωρηθούν σε φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης οι οποίοι επιθυμούν να τα αναδείξουν, και ορισμένα θα παραχωρηθούν στον Οργανισμό κεντρικών Αγορών και αλιείας για να εκτίθενται σε ιχθυόσκαλες, ως τεκμήρια της δουλειάς και του κόπου των ψαράδων». Τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της παραδοσιακής Ξυλοναυπηγικής Τέχνης που έχει εγγραφεί από το 2013 στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια το ΥΠΠΟΑ.
«Και τώρα, με αφετηρία την κοινή απόφαση που σώζει από τη διάλυση τα δεκαεπτά ξύλινα αλιευτικά σκάφη, επεξεργάζεται σε συντονισμό με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, τον σχεδιασμό προγραμμάτων που στόχο θα έχουν την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αναψυχής και εκπαίδευσης με επίκεντρο τα ξύλινα σκάφη και την παραδοσιακή ναυπηγική. Η αναζωογόνηση της ξυλοναυπηγικής με τρόπους σύγχρονους και εναρμονισμένους με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των νέων ανθρώπων, αναδεικνύει αυτήν την εμπειρική τεχνογνωσία και παραδοσιακή τέχνη, ως μέρος του συμβολικού πολιτισμικού κεφαλαίου της Ελλάδας στον 21ου αιώνα», καταλήγει το ΥΠΠΟΑ.
Οταν μιλούν οι αριθμοί…
Το «σπάσιμο» των ξύλινων αλιευτικών σκαφών ξεκίνησε από το 1996, οπότε τέθηκε σε ισχύ, με πρωτοβουλία της Ε.Ε., η νομοθεσία για τον περιορισμό της υπεραλίευσης, μέσω της επιδότησης της απόσυρσης της αλιευτικής αδείας. Από τότε, χιλιάδες αλιείς παρέδωσαν την άδειά τους και τα καΐκια τους καταστράφηκαν.
Να σημειώσουμε πάντως ότι για τη διάσωση των παραδοσιακών σκαφών έχουν γίνει ώς σήμερα κάποιες προσπάθειες, με λιγοστά αποτελέσματα.
● Στην περίοδο 1994 – 1999, στην οποία διαλύθηκαν 1.285 σκάφη, εγκρίθηκε για πρώτη φορά, πιλοτικά και μόνο για την Ελλάδα, η εξαίρεση διάλυσης 15 τέτοιων αλιευτικών σκαφών. Τελικά για τον σκοπό αυτό χρηματοδοτήθηκαν μόνο 5 καθώς και 5 μουσειακοί χώροι για την ανάδειξή τους.
● Στην περίοδο 2000 – 2006, όταν για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η διάσωση αλιευτικών σκαφών με μουσειακή αξία, ως συμπληρωματικό μέτρο της διάλυσης, που και αυτή γινόταν για την επίτευξη των στόχων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, δηλαδή τη μείωση της αλιευτικής πίεσης στα ιχθυοαποθέματα, διαλύθηκαν 2.198 σκάφη και διασώθηκαν 21, για τα οποία οι νέοι ιδιοκτήτες ανέλαβαν πλήρως την υποχρέωση διατήρησης και διάθεσής τους σε εκθεσιακό χώρο.
● Στην περίοδο 2007 – 2013 διαλύθηκαν 1.037 και υπήρξε μόνο ένα αίτημα για διάσωση ενός σιδερένιου σκάφους κι αυτό από το υπουργείο Πολιτισμού, λίγο πριν από τη λήξη του προγράμματος, που τελικά δεν υλοποιήθηκε γιατί ο ιδιοκτήτης προτίμησε να πουλήσει το σκάφος σε άλλον αλιέα, παρά να το αποσύρει.
Εχουμε δηλαδή ώς σήμερα διαλύσει συνολικά 4.520 σκάφη από την έναρξη των προγραμμάτων απόσυρσης και δυστυχώς μόνο τα 26 έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακά. Και το χειρότερο όλων είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών που χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακά και διασώθηκαν, σήμερα έχει πρόβλημα συντήρησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, από τα περίπου 14.500 έχουν καταστραφεί τα 12.500 κατά τα τελευταία 20 χρόνια. Προσφάτως ανακοινώθηκε ότι άλλα 763 πρόκειται να οδηγηθούν σε σπάσιμο, ενώ άλλες 522 αιτήσεις δεν έχουν προχωρήσει προσωρινά λόγω έλλειψης του διαθέσιμου χρηματικού ποσού για την καταστροφή τους. Συνολικά 45 εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τον σκοπό αυτό, ενώ τα σκαριά θα μπορούσαν να αλλάξουν χρήση και να παραμείνουν στο πέλαγος ως τουριστικά σκάφη.
